İnsanlar fizyolojik, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için diğer insanlarla etkileşim halinde bulunur. Bu durum yaşantımızı sürdürebilmek için gereklidir. Diğer insanlarla olan etkileşimimiz yaşantımızı kolay hale getirebilir ya da yaşantımızı çekilmez kılabilir. Ancak sosyal bir varlık olan insan, iletişim kurmadan yaşayamayacağını göre doğru iletişimi kurmaya özen göstermelidir. Diğer insanlarla doğru iletişim kurmak, bireyi yalnızlıktan ve sosyal yönden izole edilmiş olmaktan korur.
Sekiz farklı zeka türünden biri olan sosyal zeka, başarılı ilişkiler kurabilme ve sosyal çevrelerde yol alabilme yeteneğidir. Dolayısıyla bireylerin sosyal zekası ne kadar yüksekse, çevreye uyum yetenekleri ve insan ilişlilerini yürütme becerileri o kadar başarılıdır. Bir başka deyişle sosyal zeka, insanların duygularını, ruh hallerini, güdülerini doğru olarak anlama ve değerlendirme aynı zamanda insanları idare edebilme becerisi olarak da tanımlanabilir.
Sosyal Zeka Neden Önemlidir?
Derin ve güçlü sosyal ilişkilerimizin olması, bağışıklık sistemimizin de güçlü olmasına yardımcı olur. Yoğun yalnızlık duygusunun yaşanması ve sosyal destek yetersizliği de pek çok fiziksel ve psikolojik hastalığın nedeni olarak görülebilir. Dolayısıyla sağlıklı ilişkiler kurmak insan için zaruri bir ihtiyaçtır. Ünlü gezginci W.Carl. Jack Jackson, ortalama iki ay süren Atlantik Okyanusu’nu geçme macerasını anlatırken, ” Aklımda kalan en önemli şey, birinci aydan sonra duyduğum korkunç ve katlanılması zor bir yalnızlık duygusuydu. Öğrendiğim en önemli şey ise, yaşamın insanlar olmadan olamayacağı ve bir anlamının olmadığıydı.” Demiştir.
Sosyal Zekası Yüksek Bireylerin Özellikleri Nelerdir?
Sosyal zekaya sahip olan insanların özelliklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Dışa dönüktürler ve yalnız yaşamayı sevmezler.
Topluluk içerisinde aranan ve popüler olan kişilerdir.
Enerji dolu ve canlıdırlar.
İnsanlara enerji ve mutluluk verirler. Liderlik özelliğine sahiptirler.
Muhatap oldukları kişiyi neyin motive ettiğini kolayca tespit edebilirler.
İkna kabiliyetleri oldukça fazladır.
Başkalarının ihtiyaç ve isteklerini hızlı bir şekilde farkedebilirler.
Sosyal zekanın alt boyutlarından biri empatidir. Empati kendini başkalarının yerine koymaktır ve tartışmaları önler.
İşbirliğine açıktırlar.
İnsanlara güven verirler.
Riskleri değerlendirebilir ve kriz yönetimi yapabilirler.
Çözüm odaklı düşünürler.
Aktif bir dinleyicidirler.
Sosyal Zeka Geliştirilebilir Mi?
Sosyal zeka, bilinen zeka anlayışından farklı olarak, öğrenilip geliştirilebilir. İnsanlar çocukluktan itibaren çevrelerindeki iletişim modellerini benimserler. İnsanların çekingen olmalarında ya da sosyal fobili olmalarında biyolojik faktörlerin etkili olduğu bir gerçektir.
Bireylerin sosyal zekasının gelişmemesindeki nedenler, çocukluktan itibaren çevrelerinde rol model alabilecekleri uygun birinin bulunmaması, aşırı otoriter ve suçlayıcı aile ortamında büyüme, anne ve baba arasındaki geçimsizlik ya da psikolojik bozukluklarının olması, sosyalleşilebilecek uygun ortamın bulunmaması olabilir. İlişkilerinde içtenliğin ve dostluğun bulunmayışı bireyde yalnızlık duygusunu doğurmuş olabilir. Bu durum, bireyi mutsuz ederken, kişilik bozukluklarına da neden olabilmektedir.
Yazar: Dilara Yeten