Antik çağlardan günümüze kadar geçen zaman boyunca cevabı bulunamamış yada bulunan cevapların yetersiz kaldığı başlıca konudur: ‘insanın sonluluğu ve ölüm’ meselesi.
Ölümlülük, ölüm sonrası yaşam,yaşadığımız evrendeki yerimiz,bize ne olacağı gibi konulara sürekli cevaplar arar dururuz. Ben de bütün bu konular hakkında çok düşünüp nacizhane bir araştırma yaptım ve antik çağlardan günümüze kadarki dönemde geliştirilen çeşitli teorilerden kısa özetler halinde bahsetmek istiyorum.
Öncelikle Stoacılık kozmosundan başlayalım.Tarihçilerin pek çoğu,felsefenin,6.yüzyılda Yunanistanda doğduğu konusunda uzlaşıyor.Neden 6.yüzyıl? Ve neden Yunanistan ?sorularına elbette pek çok yanıt var fakat en çok kabul göreni geçmiş çağlarda düşüncenin yerini dinlerin doldurmuş olması.İnsanlık sonsuzluk arayışı neredeyse insanlığın kendisi kadar eskidir. Stoacılara dönecek olursak; başlangıcı Zenon’a dayanan ve dünyada kendi yerimizi bulmak,hayatta kalmayı öğrenmek ve eylemlerimizle dünyaya katkıda bulunmak için öncelikle doğaya uyum sağlamamız gerektiğini savunurlar.Bu öğretinin yunanca ismi Theoria’dır.
Theoria, evrenin bütününü düzenli işleyen canlı bir varlık gibi düşünen bir teoridir.Buna göre,evren sonsuz bir düzen içinde kusursuzca işleyen canlı bir yaşayıştır ve insan evrende olması gereken yeri buluncaya kadar huzura erişemez.Kutsal olan doğadır modern felsefede olduğu gibi insan yada tanrı değil. Cicero’dan bir alıntı yapacak olursak;’Epikuros istediği kadar görmezden gelsin,hiçbir şeyin dünya kadar mükemmel olmadığı ortada…Dünya bilin,akıl ve zekayla dolu canlı bir varlıktı.’stoacı kutsalı daha iyi anlayacağımızı düşünüyorum.
‘Olan herşey haklı olarak vuku bulur;eşyayı dikkatle incelersen bulacağın şey budur…’demiştir.
MarcusAurelius,Düşünceler isimli kitabında.Stoacıların ilham aldığı,en büyük filozof Aristotales ‘te de aynı düşünceye rastlıyoruz.Stoacı kurtuluş doktirini de tam olarak bu sakin fikirler üzerinden ilerler.Zenon’un öğrencilerinden Khrysippos’un dediği gibi;’Nizamda değişiklik göremeyeceğin tanrısal şeyler,insan tarafından yapılmış olamaz.’Bu noktada bütün felsefi çıkarımların vardığı son noktada kurtuluş yolu insandan farklı,daha güçlü ve asla sırrına erişilemeyen varlıklara bağlanmıştır.
Günümüz felsefesinde kurtuluş fikri üzerine geliştirilen teorilerle ilgili araştırmalarım bittiğinde yeni bir makaleyle sizlere ulaştıracağım.
Yazar:Yasemin Eris