Öğrenci, hiç aksatmadan okuluna gitmiş, ödevlerini yapmış, çok çalışmış ve konuları iyi bildiğinden emin bir biçimde sınava girmiş olabilir. Ancak, eğer bir tür performans kaygısı olan test kaygısına sahipse, testte başarı gösteremeyebilir. Test kaygısı, öğrencilerin test sırasında aşırı sıkıntı ve endişe yaşadıkları psikolojik bir durumdur. Test kaygısı, öğrenmeyi ve test performansını olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Sınava giren öğrenci bir makine ya da robot değildir. Testlere girerken yalnızca bilgileriyle değil, duygularıyla da girer. Açıkçası, duygusal sorunlar yaşamayan bir öğrenci daha başarılı olacaktır. Testler ise öğrencilerin bilgilerini, dikkatini ve hızını ölçer. Yani, hızlı okuyup anlamayı, hızlı düşünüp karar verebilmeyi ölçer. Bu arada, hız arttıkça dikkat azalır, dikkat arttıkça hız azalır.
Yerkes – Dodson yasası, uyarılma düzeyleri ve performans arasında bir bağlantı olduğunu ileri sürmektedir. Artan uyarılma seviyeleri, sınavlarda daha iyi sonuç almaya yardımcı olabilmektedir, ancak yalnızca belirli bir noktaya kadar. Stres seviyesi o noktayı geçtikten sonra, karşılaşılan aşırı kaygı test performansını olumsuz yönde etkilemeye başlamaktadır. Korku, odaklanmayı ve bilgileri hatırlamayı zorlaştırmaktadır. Bilinen yanıtları da hatırlamakta güçlük çekme ya da birbirine karıştırma, bir kısır döngüyü başlatmakta ve stres ve kaygıyı daha da arttırmaktadır.
Test Kaygısının Nedenleri:
– Kötü Bir Test Geçmişi. Testlerle ilgili daha önce yaşanmış olumsuz deneyimler, öğrencide “Bu kez başarabilecek miyim?” gibi kuşkulara ve olumsuz bir zihniyete yol açabilir ve daha sonraki testlerdeki performansını etkileyebilir.
– Başaramama Korkusu: Başarma isteğinin yarattığı baskı, bir motivasyon aracı olsa da, tüm öz-değerini bir testin sonucuna bağlayan öğrenciye zarar da verebilir.
– Hazırlık Eksikliği. Son dakikaya bırakılmış bazı konular öğrencide endişe yaratabilir ve onu bunaltabilir.
Test Kaygısının Belirtileri:
– Fiziksel Belirtiler: Fiziksel belirtiler arasında, baş ağrısı, mide bulantısı, ishal, aşırı terleme, nefes darlığı, hızlı kalp atışı, ve baygınlık sayılabilir. Test kaygısı, öğrencilerde yoğun korku veya rahatsızlıkların aniden ortaya çıktığı panik ataklara da yol açabilir.
– Duygusal Belirtiler: Öfke, korku, çaresizlik ve hayal kırıklığı, sınav kaygısının yaygın duygusal tepkileridir.
– Davranışsal / Bilişsel Belirtiler: Odaklanma güçlüğü, olumsuz düşünme ve kendini sürekli olarak başkalarıyla karşılaştırma, sınav kaygısının yaygın davranışsal / bilişsel belirtileridir.
Test Kaygısını Yönetme:
Test kaygısını yönetebilmek için, yaklaşan bir sınavdan önce şunlara dikkat edilmelidir:
– Hazır Olmak: Sınavdan bir veya iki hafta önce başlayıp, kısa zaman aralıklarında ve birkaç güne yayarak çalışılmalıdır. Sınavdakine benzer test uygulamaları yaparak, sınav koşulları simüle edilmeye çalışılmalıdır..
– Test Çözme Becerilerini Geliştirmek: Talimatlar çok dikkatli okunmalıdır. Önce, iyi bilinen sorulara cevap verilmeli ve ardından daha zor olanlara dönülmelidir. İlk izlenimler, ilk akla gelen yanıtlar daha güvenilirdir ve genellikle doğrudur. Aynı soruları tekrar tekrar gözden geçirip cevapları defalarca değiştirmek zarar verebilir ve zaman kaybettirir. Hiç bir sorunun atlanmamış olduğu kontrol edilmelidir.
– Olumlu Düşünmek: Öğrenci, değerinin bir test notuna bağlı olmadığını unutmamalıdır. Makul beklentiler oluşturmak önemlidir.
– Odaklanmak: Sınav sırasında yalnızca o anda çözülen teste odaklanılmalıdır. Sınava girmeden önce testlerle ilgili diğer öğrencilerle konuşmamakta ve onların düşünce ve duygularından etkilenmemekte yarar vardır.
– Gevşeme Tekniklerinden Yararlanmak: Sınav sırasında hissedilen stres, derin, yavaş nefes alarak ve kasları gevşeterek azaltılabilir. Bu, vücudu canlandıracağı gibi, sınava daha iyi odaklanmaya olanak tanır.
– Yorgun Olmamak: Yeterli uyku, sağlıklı beslenme ve kendine zaman ayırma fiziksel ve duygusal yorgunluğu önler. Yorgunluk stres ve kaygı ile başa çıkmayı zorlaştırır.
Kaynakça:
– Susan Johnson, “Taking the Anxiety Out of Taking Tests: A Step-By-Step Guide”, New Harbinger Pubns Inc.
– Ed Newman, “No More Test Anxiety: Effective Steps for Taking Tests and Achieving Better Grades”, Learning Skillspubns.
Yazar: Oben Güney Saraçoğlu
Sınav stresini yaşayan arkadaşlar için güzel bir yazı olmuş.