Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Tortikolis Belirtileri ve Tedavisi

0 930

Tortikolis, boyun kaslarının kasılmasıyla karakterize edilen kas ve iskelet sistemi hastalığıdır. Genellikle tortikolis boyun kaslarının normal pozisyonlarının ötesinde bükülme, uzama, eğilme gösterdiği, yani başın bir tarafa büküldüğünde teşhis edilir. Tortikolis olan boyun kasları normal hareket aralıklarının ötesine geçer, hareketler fleksiyon (bükülme), uzama ve dönmedir. Latince anlamı “bükülmüş boyun” olan bu hastalığın diğer adı “eğri boyun” veya “dönük boyun” hastalığıdır.
Hastalık aile öyküsü olan kişilerde ortaya çıktığında tıp uzmanları bu hastalığı spazmodik tortikolis ya da servikal distoni olarak adlandırdılar. Boynun karakteristik bükülmesi başlangıçta spozmadiktir (anormal hareketlere neden olan boyun kaslarının istemsiz kasılmaları). Sonra baş ve boyunda duruş bozuklukları başlar, bu hastalıklar daha çok 31-50 yaşlar arasında görülür. Eğer tedavi edilmezse muhtemelen kalıcı olur.

Tortikolis Kimlerde Olur?

Tortikolis, hem çocukları hem de yetişkinleri etkiler. Onunla doğmuş çocuklar (bu durumda doğuştan tortikolis denir), rahimdeyken başın değişmiş bir pozisyonunu yaşamış olabilirler. Rahim içindeyken kaslara veya kan akışına bağlı yaralanma, konjenital kas tortikolisinin bir başka nedenidir.
Bu hastalık genetik olabileceği gibi sonradan olabilir. Genetik tortikolis yavaş gelişir ve beyni ve sinir sistemini etkiler. Bu tip tortikolis varsa semptomları fark edilir edilmez teşhis konulması ve tedavi edilmesi önemlidir. Mümkün olan en erken tedaviyle durumun kalıcı olma olasılığını azaltma veya ortadan kaldırma şansına sahip olunur ve sürekli olarak eğik boyunlu bir pozisyonda yaşama riski ortadan kaldırılabilir.
Sonradan olan tortikolis, genellikle travmadan veya ilaçlara verilen reaksiyondan kaynaklanır ve akut bir durum olarak kabul edilir. (Akut tortikolis, boyun kaslarının normal kontrolünün olmamasıdır.)

Tortikolis Belirtileri ve TedavisiSebepler ve Risk Faktörleri

• Yukarıda da bahsedildiği gibi travma, tortikolisin hem olası bir nedeni hem de risk faktörüdür. Çünkü travma, boynu hizalamadan çıkarabilen kas spazmıyla sonuçlanabilir.
• Enfeksiyon tortikollisin bir başka nedenidir. Enfeksiyonlar sıklıkla lenf bezlerinizi etkiler ve bu olduğunda sonuç doğrudan bu yapıların üstünde yer alan kaslarda spazm olabilir.
• Bazı ilaçlar boyun, yüz veya üst sırt kaslarının ani istemsiz kasılmasına neden olabilir (akut tortikolis). Bazı reçeteli ilaçlardan ya da kokain, amfetaminler gibi bağımlılık yapan maddelerden meydana gelebilir. Bu tür ilaçların alınması tortikolis için bir risk faktörü olarak kabul edilir.
• Diğer tortikolis nedenleri arasında yara, tümörler, boyun artritidir.
• Travma ve yukarıda belirtilen ilaç türlerini almanın yanı sıra ailede bir tortikolis öyküsü ve doğumla ortaya çıkan boynun anormalliği de risk faktörleridir.

Yaygın Belirtiler

Tortikolis hastalığında en önemli belirti, başın bir tarafa dönmesidir. Ayrıca boyun ve omuz kaslarınızda hassasiyet veya ağrı hissedilir. Boyunda kas sıkışması hissi olurken boyun diğer tarafa döndürülmeye çalışıldığında acı verir ve bu hareket kolay kolay yapılamaz. Dikkat edilmesi gereken diğer hususlar; baş ağrısı, sırt ağrısı, omuz ağrısı ve yanma hissidir. Belirtilerden mustarip olan kişilerin teşhis konulabilmesi için bir uzman doktora müracat etmeleri tavsiye edilir. Bebeklerdeki tortikolis atağı kusma sinirlilik ve uyuşukluk gibi belirtiler diğer belirtilere eşlik edebilir.Tortikolis Belirtileri ve Tedavisi

Teşhis

Doktorlar, bu hastalığa fiziki muayene yaparak teşhis koyarken travmaya bağlı tortikolis durumunda, röntgen çekerek teşhis koyarlar. Bazen bir CT taraması da gerekir.

Tortikolis Belirtileri ve TedavisiTedaviler

Genel olarak, tortikolis yaşamı tehdit etmez. Bununla birlikte, bazı semptomlar merkezi sinir sisteminizin (yani beyin ve omurilik) yapılarında yaralanma veya tahrişe sebep olur. Kişi; bu semptomları taşıyorsa tortikolis semptomları olsun olmasın, acil servise hızlı bir şekilde ulaşması tavsiye edilir. Belirtiler şunlardır:
• Nefes almada zorluk
• Yutma zorluğu
• Gözlerin istemsiz hareketleri
• Dilin istemsiz bir şekilde dışarı çıkması
• Konuşma zorluğu
• Yürümede zorluk
• Kollarda ve bacaklardaki zayıflık, uyuşma, karıncalanma ve iğne batması
• İnkontinans (kontrolsüz idrar veya dışkı kaçırma)
Boyun-kas spazmları ve ateş, şişmiş bezler, boyun tutukluğu, baş ağrısı veya şişlik varsa derhal tıbbi yardım alınması gerekir. Boyunda sadece ağrı ve tutukluk varsa mümkün olan en kısa sürede uzman doktora muayene olunması tavsiye edilir.
Çoğu tortikolis tedavisinin amacı, boyun kaslarını spazm veya kontraktürden (kasın devamlı kasılması) kaynaklanmaktadır. Tipik tedaviler arasında ilaçlar, fizik tedavi, germe, fiziksel cihazların kullanımı ve cerrahi sayılabilir. Tortikolitli kişilere verilen ilaçlar arasında kas gevşeticiler ve anti-enflamatuarlar bulunur.
Birçok hasta, botulinum toksin enjeksiyonunun, yani botoksun bu rahatsızlığın semptomlarına yardımcı olduğunu bildiriyor. Akut tortikolis tedavi edilirse, birkaç gün ile birkaç hafta içinde normale dönmesi beklenir. Bu süreden sonra (ve tedaviden sonra) ağrı ve kasılmalar azalmazsa bir nöroloğa ya da bir cerraha başvurulması gerekebilir.
Spazmodik tortikolis (servical distoni) cerrahisi ve işlemleri,
spazma dayalı tortikolis olan spazmodik tortikoliste cerrahi genellikle kasılma darbelerinin boyun kaslarına aktarılmasından sorumlu sinirlere yapılan cerrahi işlem içerir. Bu tedavide üst boyun sinirlerinin veya kaslarının bazıları, kas kasılmalarını önlemek için kesilir. Tedavi sıklıkla hastalığı tedavi eder, ancak nadiren ameliyat önerilir. Çünkü ameliyatın olumsuz tarafı, bükülmüş boyun semptomunun ameliyattan birkaç ay sonra geri dönmesidir.
Tortikolisin tedavisinde hız kazanan bir başka prosedür, genellikle parkinson hastalığının tedavisi olarak bilinen derin beyin stimülasyonudur (uyarılma işlemi). Tortikolis için kullanıldığında bu, tortikolisin kökenine inilip bu alana kalp piline benzer bir cihaz (sadece beyin için) yerleştirmeyi içerir. Derin beyin stimülasyonu olarak da adlandırılan tedavide hareketin kontrol edildiği beyine bir tel takılarak, ardından tortitolise sebep olan beyin sinyallerini bozmak için elektrik sinyalleri gönderilir.

Tortikolis Belirtileri ve TedavisiTortikolis Semptomları Hafifletecek Uygulamalar

Tortikolis teşhisi konulduysa evde semptomları hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı uygulamaları öğrenmek, hastalıkla mücadelede yardımcı olur. Bu uygulamalardan bazıları şu şekildedir:
Sırtüstü yatmak: Yapılan araştırmalar sonucunda belirtilerin genellikle uyku sırasında kaybolduğu gözlemlenmiştir. Bu nedenle yapılan işe bir ara verilip sırtüstü yatmak rahatlama sağlar.
Boyun egzersizi: Boynun sağa ve sola oynatılması ile yapılan egzersizler spazmların geçici olarak durdurulmasını sağlar.
Isı Uygulaması: Boyuna uygulanan ısı paketleri veya sıcak su şişeleri, sertleşmiş kasları gevşetmeye yardımcı olur.
Stres Azaltma Teknikleri: Strese veya endişeye neyin neden olduğunun tespit edilmesi, boyun kaslarının gerginleşmesinin ve kötüleşmesinin önüne geçilebilir.
Bebeklerde pasif germe (bir ebeveyn veya bakıcının yardımıyla yapılan germe) yapılabilir. Daha büyük bebeklerde IQ aktif hareketi kolaylaştırarak, örneğin çocuğun kafasını belli bir yöne döndürmesi için manzaraları veya sesleri kullanmak yardımcı olabilir. Fizik tedavi uzmanından yardım alınarak esneme ve diğer egzersizler önerebilir ve bunları nasıl doğru şekilde yapacağını gösterebilir.
Tortikolisli yetişkinler için fizik tedavi egzersizleri verilir. İlk olarak her seferinde başın kademeli olarak biraz daha ileri hareket ettirilmesi başlanabilir. Ardından egzersiz, başın daha uzun süre son pozisyonda tutmaya çalışılarak devam eder. Bu alıştırmaları kişi, kendi başına yapamıyorsa nazik pasif hareketler konusunda yardım alabilir. Egzersizler günde birkaç kez, yapılmalıdır. Doğru hareketlerin ve egzersizlerin nasıl yapılacağına ilişkin talimatlar için önceden bir fizyoterapiste danışılması tavsiye edilir.Tortikolis Belirtileri ve Tedavisi Tortikolis tedavisi, boyun kaslarını gevşetmeyi amaçlar. Erken müdahale ve uygun tedavi ile ameliyatsız tedavi edilebilen bir hastalıkken tedavi sonrasında da boyun bölgesine dikkat etmek gerekir.

Kaynakça:
• Tortikollis. Medline Plus. Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH). Son Güncelleme 21 Mayıs 2012
• Derin Beyin Stimülasyonu (DBS). Ulusal Spazmodik Torticollis Derneği web sitesi.

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku