Üretim Karşıtı İş Davranışları (Counterproductive work behavior (CWB)); çalışanların çalıştıkları işletmenin amaçlarına aksi yönde sergiledikleri davranışlar olarak tanımlanmaktadır. Bu davranışlar, işletmeye, işletmenin müşterilerine veya diğer çalışanlarına zarar verebilmektedirler. Üretim karşıtı iş davranışları; işyerinde verimli çalışmamak gibi pasif davranışlar olabileceği gibi, işyerindeki üretim araçlarına bilerek zarar vermek gibi aktif eylemler şeklinde de olabilmektedir.
Üretim Karşıtı İş Davranışları olarak aşağıdaki davranışlar verilebilir:
– İş 
toplantılarına bilerek geç katılmak
– Mesai saatlerine uymamak (işe geç gelmek veya erken çıkmak)
– Yoğun olmadığı halde, elinde çok iş varmış ve yoğunmuş gibi davranmak
– İşyerinde gözlemlediği bir problemi ilgililerle paylaşmamak ve problemin büyümesine göz yummak
– Hasta olmadığı halde rapor alıp işe gelmemek
– İşyerine ait malzemeleri çalmak
– İşyerindeki ekipmanlara kasten zarar vermek
– İş arkadaşlarına fiziksel şiddet uygulamak
– Müşterilere kaba davranışlarda bulunmak
Üretim karşıtı iş davranışları aslında çalışanların iş stresiyle veya iş yerinde yaşadıkları öfke ile başa çıkmak için geliştirdikleri bir stratejidir. İş yerinde, yöneticilerinizle veya çalışma arkadaşlarınızla bir anlaşmak yaşamanız, kendinize adaletsiz davranıldığını hissetmeniz gibi durumlarda, bu tarz bir savunma mekanizması geliştirilmektedir. Çalışanlar “kaçınma” veya “saldırganlık” şeklinde iki ana sınıfa sokulabilecek üretim karşıtı iş davranışları göstermektedir. “Kaçınma” tarzında, çalışan işe karşı ilgisini yitirmekte ve verimsiz çalışmaktadır. “Saldırganlık” tarzında ise, çalışan kendisini öfkelendiren durumun kaynağına yönelik şiddet davranışları sergileyebilmektedir. Çalışanlar üretim karşıtı iş davranışlarını, çalıştıkları işletmeye veya kişilere yöneltebilmektedirler. Davranışın işletmeye karşı yönlendirildiği durumlarda, iş yerindeki ekipmanlara zarar verme, iş yerinden malzeme çalma gibi davranışlar ortaya çıkmaktadır. Davranışın kişilere yöneltilmesi durumunda ise, iş arkadaşları ile kavga etme, müşterilere kötü davranma gibi sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.
Günümüzde işyerinde internet erişiminin yaygınlaşması ile birlikte, üretim karşıtı iş davranışının bir başka türü olan mesai saatleri içerisinde iş ile ilgili olmayan internet sitelerinde vakit geçirme davranışı yaygın olarak görülmeye başlanılmıştır. Bu davranış da, yapılması gereken işleri yapmak yerine, iş ile ilgili olmayan konularla vakit harcamaya yol açtığından üretim karşıtı iş davranışı olarak sınıflandırılmaktadır.
İşletmelerin, üretim karşıtı iş davranışını önlemek için, öncelikle iş yerinde adil bir yönetim sergilemesi gerekmektedir. İş yerinde tüm çalışanlara her anlamda adil davranılarak, üretim karşıtı iş davranışlarının önüne geçilebilir. Çalışanların iş yerine aidiyetlerini ve örgütsel vatandaşlık olarak tanımlanan bağlılıklarını arttıracak önlemler alınmalıdır. Ayrıca işe giriş esnasında yapılacak kişilik testleri ile, üretim karşıtı iş davranışı göstermeye yatkın kişiler tespit edilip, işe alım esnasında elenebilirler.
Günümüzde, tüm dünyada işletmeler ve ülke ekonomileri için ciddi kayıplara yol açan üretim karşıtı iş davranışlarına ilişkin işletmelerin gerekli önlemleri alması verimliliği arttırmak için gereklidir.
Kaynakça:
W.Doyle Gentry, “Anger Management”, Wiley Publishing, 2007.
en.wikipedia.org/wiki/Counterproductive_work_behavior
Yazar:Mehmet Umut Pişken