Karbon ayak izinin azaltılmasında firmaların ürünlerini üretirken karbon ayak izlerini azaltmaları etkili bir yaklaşımdır. Ancak bundan daha etkili bir yaklaşım vardır, o da tüketicilerin buna özen göstermeleridir. Örneğin, tüketicilerin pozitif sağlık ve beslenme bilgisi arttığında, satın alma kararları da artar ve bu da gerçek satın alımları artırır. Belki daha da önemlisi, kanıtlar beslenme etiketlerinin gıdanın beslenme yönlerine verilen ilgiyi artırdığını göstermektedir. Bu bulgularla karbon emisyonu etiketlemesi incelendiğinde, etiketlemenin karbon emisyonları ve çevre üzerindeki olumsuz etkileri konusundaki farkındalığı artırırken, aynı zamanda düşük emisyonlu ürünler için satın alma tercihlerini ve fiili alımları artırmasını beklenmektedir.
Bununla birlikte, karbon ayak izi seviyesindeki azalma ile firma gelirindeki artışlar arasındaki ilişki doğrusal olmayabilir. Yani firmalar, hem müşteri algıları hem de finansal getiriler açısından sürdürülebilirlik yatırımlarının getirilerinin azaldığını görebilir. Müşteri memnuniyeti araştırmacıları, müşteri memnuniyeti ile muhasebe ölçümleri ve kurumsal itibar ile fiyat primleri arasında negatif ikinci dereceden bir ilişki bulmuşlardır. Araştırmacılar müşteri memnuniyeti puanında yaklaşık 67 oranında müşteri elde tutma oranında bir artış olduğunu bildirmektedirler, ancak 70’in üzerindeki puanlarda daha fazla artış yoktur.
Karbon ayak izi etiketleri açısından, bir ürünün endüstri normundan daha iyi bir şekilde derecelendirilmesiyle gelirde daha büyük bir artış elde edilebilir. Endüstri normunun üzerinde iki standart sapmaya yükseltmek yerine, endüstri normundan daha yüksek bir standart sapmaya neden olabilir. Bu doğrusal olmayan ilişki karbon emisyon seviyeleri için geçerliyse, emisyon azaltımıyla ilişkili artan gelir, bir noktada emisyonları daha da azaltmak için gereken artan maliyetler tarafından ağır basabilir. Buna ek olarak, yatırımcılar emisyon seviyelerini düşürmek için yatırımları artırma konusunda tereddüt edebilirler.
Ürün kategorisi ortalamasının ötesinde karbon ayak izi iyileştirmeleri, pozitif ancak azalan marjinal finansal getiriler üretecektir. Önemli bir soru, firmaların mali sonuçlarının karbon ayak izleri endüstri ortalamasından daha kötü hale geldikçe nasıl değişeceğidir. Firmaların, ürünlerinin karbon ayak izleri sektör ortalamasını daha da aştıkça, artan marjinal negatif finansal getiriler ve müşteri algısı yaşayacaklarını savunulmaktadır. Nihayetinde, karbon emisyon seviyeleri nedeniyle müşteri algısının daha fazla düşmeyeceği ve S şeklinde bir yanıt işlevi üreten bir platoya ulaşılacaktır.
Birçok seçim kararında, kayıptan kaçınma, kayıp riskinin eşdeğer kazançlardan daha ağır bastığını belirtir. Bu nedenle, endüstri ortalamasından daha yüksek karbon emisyon seviyeleri, endüstri ortalamasının altında emisyonlara (kazanımlara) ulaşmaktan daha ağır olmalıdır. Bununla birlikte, daha yüksek seviyelerde karbon emisyonları daha da ciddi bir şekilde ele alınmalıdır. Örneğin olumsuz performansın müşteri memnuniyeti üzerinde orantısız bir etkiye sahip olduğunu ve daha da önemlisi, pozitif performansa karşı duyarlılığın azaldığını, bunun olumsuz performans için doğru olmadığı belirlenmiştir.
KSS, müşteri memnuniyeti ve kurumsal yetenek çalışmalarında, firma inovasyonu ve KSS bağlantısı kesildiğinde firma gelirinin daha fazla zarar gördüğünü belirlenmiştir. Araştırmacılar, beslenme etiketlemesini araştırırken, tüketicilerin olumlu beslenme özelliklerinden çok olumsuzlara daha fazla önem verdiklerini bulmuşlardır. Ürün kategorisi ortalamasının üzerindeki karbon ayak izi seviyelerinin artışları, düzleşmeden önce asimetrik (hızlandırılmış) olumsuz finansal etkiler üretecektir.
Test Edilmesi
Karbon ayak izinin azaltılmasına yönelik önermelerin deneysel olarak test edilmesi önemli bir sonraki adımdır. Araştırmacılar tarafından verilen önerilerin test etmede yardımcı olmak için olası yaklaşımları ve metodolojileri sunulmalıdır. Endüstri ve firma özelliklerine odaklanan önermelerin çoğu (P1-P5) en iyi ikincil veri kaynakları kullanılarak test edilebilir. Etiket ve tüketici özelliklerine odaklanan öneriler (P6-P13), laboratuvar çalışmalarına, tarayıcı verilerine ve muhtemelen anketlere katkıda bulunur.
Önerilerin test etmenin zorluklarından biri, bir engelden çok bir fırsat olarak görülen karbon emisyon seviyeleri hakkında mevcut bilgi eksikliğidir. Pazar, karbon ayak izi etiketlemesini benimsedikçe, araştırmacılar değişen tüketici tutumlarını ve satın alma davranışlarını daha iyi izleyebilecekler. Başka bir deyişle, araştırmacılar, karbon etiketleme alanındaki doğal, yarı deneysel saha çalışmaları için zaman olgunlaşmıştır ve bunu 1990 Beslenme Etiketleme ve Eğitim Yasası ile yaptı.
Dünya nüfusunun daha büyük bir kısmı çevrenin korunmasıyla ilgilenmeye başladıkça, sürdürülebilir kalkınmanın firma yönetimiyle olan ilgisi artacaktır. Sürdürülebilirliğin ölçülebilir bir yönü, evrensel karbon ayak izi etiketlemesini öne sürmektedir ve bunun firmalar ve tüketiciler üzerindeki etkisini incelenmektedir. Firma eylemini etkileyen endüstri, firma, tüketici ve etiket özelliklerini, karbon ayak izi etiketlerinin içeriğini, tüketici tercihlerini ve son olarak finansal sonuçları analiz edilmelidir.
Birincisi, yöneticiler karbon ayak izi etiketlemesinin sadece toplum için bir fayda olmadığını, aynı zamanda firmanın rekabetçi konumunu iyileştirmek için de kullanılabileceğini kabul etmelidir. Yöneticiler bu olasılığa hazırlanmak için kaynakları seferber etmelidir. İkinci olarak, uygulayıcıların, tüketicilerin karbon ayak izi etiketinde gösterilen bilgileri nasıl yorumlayacaklarını düşünmeleri gerekir. 
Diğer yönetimsel kararlarda olduğu gibi, maliyet etkinliği, tüketicilerin tepkisini ve bunun kesin karlılık sonuçlarını anlamakla dengelenmelidir. Karbon emisyonları açısından endüstri ortalamasından daha iyi olmak muhtemelen tercih edilir, ancak bir noktada emisyon azaltımlarının azalan getirileri olabilir. Diğer yandan, sektör ortalamasının altına düşmek, bir firma için olumsuz finansal sonuçlar doğurabilir. Marka güvenilirliği, değerlendirme setlerine dahil olma olasılığını artırdığından tüketici karar verme ve satın alma süreci sırasında düşük emisyonlu firmalara birçok fayda sağlanabilir.
Üçüncüsü, herhangi bir karbon etiketleme sistemi, ürünün tüm yaşam döngüsü boyunca salınan karbonu hesaba katmalıdır. Tüketiciler, ürün yaşam döngüsünün kendi kontrolleri altında olan kısımlarına daha fazla ağırlık verirlerse, firmalar, diğer tüketiciler tarafından değerlendirilebilecek olan üretim ve nakliye üzerinde en fazla kontrole sahip olmasına rağmen, kullanım ve bertarafı vurgulamak isteyebilir. Yine de, birçok ürünün yaşam evrelerinin bir kısmında veya tamamında karbon emisyonlarını azaltmak zor olabilir, bu nedenle firmalar bu durumlarda denkleştirme kullanmayı tercih edebilir. Tüketiciler bu programları farklı derecelerde şüphecilikle görebilirler, bu nedenle firmalar bu programları yönetirken takdir yetkisi kullanmalıdır.
Dördüncüsü, yönetim, karbon ayak izi etiketlemesinin reklam, inovasyon, rekabet ve ürün kategorisi gibi diğer firma ve endüstri özellikleriyle nasıl etkileşim kuracağını anlamalıdır. Son olarak, firmalar tüketim alışkanlıklarındaki olası değişikliklerin farkında olmalıdır. Örneğin, daha fazla tüketici, büyük bir ulaşım karbon ayak izine sahip şişelenmiş su satın almak yerine kendi sularını filtrelemeye geçebilir. Benzer şekilde, tüketiciler bir pound sığır eti oluşturmak için yüksek karbon seviyelerini anladıklarında, genel olarak daha az et yiyebilir veya çok daha düşük karbon ayak izine sahip olan domuz eti seçebilirler.
Araştırmacılar henüz sürdürülebilirliğin her yönüne değğin araştırmalarını tamamlamış durumda değillerdir. Örneğin, çeşitli müşteri özelliklerini ele almamıza rağmen, suçluluk gibi diğerlerinin de bir etkisi olabilir. Ek olarak, yasal piyasa temelli yaklaşımlar gibi diğer konuları veya su kullanımı, ormansızlaşma ve nitrojen emisyonu gibi diğer ilgili çevresel konulara değinilmemiştir. Bu konular gelecekteki ürün etiketlemesine dahil edilebilir, ancak temel öneriler geçerli kalmalıdır.
Kaynakça:
https://www.mdpi.com/2071-1050/10/7/2398/pdf
https://www.researchgate.net/publication/319243461_Corporate_Carbon_and_Financial_Performance_The_Role_of_Emission_Reductions
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu