Vücut pozitifliği, kişinin içinde bulunduğu toplum normlarının ve kültürünün çizdiği imaja bakılmaksızın, herkesin pozitif bir beden imajına sahibi olduğunu savunan bir görüştür. Vücut pozitifliği hareketinin hedefleri bulunmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Toplumun vücudu nasıl gördüğüne meydan okumak
• Tüm organların kabulünü teşvik etmek
• İnsanların kendi bedenlerine güven ve kabul görmelerine yardımcı olmak
• Gerçekçi olmayan vücut standartlarını ele almak
Ancak vücut pozitifliği, toplumun insanları fiziksel büyüklüklerine ve şekillerine göre nasıl gördüğüne meydan okumakla ilgili değildir. Ayrıca yargıların sıklıkla ırk, cinsiyet, cinsellik ve engelliliğe dayalı olarak verildiğini de kabul eder. Vücut pozitifliği aynı zamanda insanların yiyecek, egzersiz, giyim, sağlık, kimlik ve öz bakım hakkında nasıl hissettikleri hakkında yardımcı olmaktadır. Ve popüler medya mesajlarının insanların vücutlarıyla olan ilişkilerine nasıl katkıda bulunduğunu anlamalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu tür etkilerin sahip olduğu etkiyi daha iyi anlayarak, insanların vücutlarıyla daha sağlıklı ve daha gerçekçi bir ilişki geliştirebilecekleri umut edilir.
Kısa Tarihi
Vücut pozitifliğinin kökleri 1960’ların sonundaki yağ kabul hareketine dayanır. Şişman kabulü, yağ aşağılama kültürüne ve insanlara bedenlerine veya vücut ağırlıklarına göre ayrımcılığa son vermeye odaklanır. Ulusal Yağ Kabulünü Geliştirme Derneği ilk olarak 1969’da kurulmuştur ve insanların kilo hakkında konuşma şeklini değiştirmek için çalışmaya devam etmektedir. Vücut pozitif terimi 1996 yılında bir psikoterapist ve yeme bozukluğu nedeniyle tedavi gören bir kişinin thebodypositive.org web sitesini kurmasıyla ortaya çıkmıştır. Bu site, sağlıksız beslenme ve egzersiz çabalarıyla kilo vermenin odağını kaldırarak insanların vücutları hakkında kendilerini iyi hissetmelerine yardımcı olmak için tasarlanmış kaynaklar ve eğitim materyalleri sunmaktadır.
Bu akım önceleri abartılan kadınsı güzellik tanımlamasına karşı çıkmaya odaklanarak 2012 yılında başlamıştır. Hareketin popülerliği arttıkça, ağırlığın kabul edilmesine odaklanma, tüm vücutlar güzeldir mesajına doğru kaymaya başlamıştır. Bu giderek daha popüler hale gelirken, insanların tam olarak ne anlama geldiği konusunda kafaları karışmaya devam etmektedir. Bu kadar yanlış anlaşılmasının bir nedeni, hareketin ne anlama geldiğine dair çok sayıda farklı tanımın olması gerçeğidir. Kime sorulduğuna bağlı olarak vücut pozitifliği bazı anlamlara gelir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Kusurlara rağmen vücudu takdir etmek
• Vücut hakkında kendinden emin hissetmek
• Kendini sevmek
• Vücudun şeklini ve boyutunu kabul etmek
Vücut pozitifliği tüm bunlarla beraber kişinin içinde bulunduğu hamilelik, yaşlanma, kilo veya seçtiği yaşam tarzı tercihleriyle ortaya çıkan değişikliklere üzülmemesi anlamındadır. Instagram, vücut pozitifliği hareketinin yükselişinde çok önemli bir rol oynamıştır. Son yıllarda, bir dizi dergi, şirket, yayınlarında ve pazarlama çabalarında daha olumlu olma çabalarını birleştirmişlerdir. Bazı dergiler havalı modellerini durdururken, bazı şirketler vücut pozitifliği mesajlarını içeren pazarlama kampanyaları geliştirmişlerdir.
Vücut Pozitifliğinin Nedenleri
Vücut pozitifliğinin ana hedeflerinden biri, vücut imajının zihinsel sağlığı ve refahı etkilediği bazı yolları ele almaktır. Sağlıklı bir vücut imajına sahip olmak, insanların görünüşleri hakkında nasıl hissettikleri ve hatta öz değerlerini nasıl değerlendirdikleri konusunda rol oynar. Araştırmalar, olumsuz bir beden imajına sahip olmanın, depresyon ve yeme bozuklukları dahil olmak üzere bazı zihinsel durumlar için artan bir riskle ilişkili olduğunu göstermektedir.
Beden imgesi, kişinin kendi bedenine ilişkin öznel algısına atıfta bulunur ve bu, bedeninin gerçekte nasıl göründüğünden farklı olabilir. Beden imajıyla ilgili duygular, düşünceler ve davranışlar zihinsel sağlığın ve bedene nasıl davrandığı üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Bu imajın oluşumu yaşamın erken dönemlerinde başlar ve ne yazık ki, küçük çocuklar bile vücut memnuniyetsizliğinden muzdarip olabilir. Yayınlanan bir raporda, 6 ile 8 yaş arasındaki kızların % 50’sinden fazlası ve erkeklerin yaklaşık % 33’ünün ideal vücut ağırlıklarının mevcut ağırlıklarından daha az olduğunu hissettiğini ortaya koymuştur. Sonuçlar ayrıca çocukların % 25’inin yedi yaşına kadar bir tür diyet davranışı denediğini bildirmiştir. Zayıf vücut imajının bir sonucu olarak ortaya çıkabilecek sorunlar vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Depresyon: Kadınlar, erkeklerden çok daha yüksek oranlarda depresyon yaşarlar ve bazı araştırmacılar, vücut memnuniyetsizliğinin depresyon oranlarındaki bu cinsiyet farkını açıklamada önemli bir rol oynayabileceğine inanmaktadır.
• Düşük benlik saygısı: Araştırmalar, ergenlerde beden memnuniyetsizliğinin cinsiyet, yaş, kilo, ırk, etnik köken ve sosyoekonomik statülerine bakılmaksızın zayıf benlik saygısı ile ilişkili olduğunu bulmuştur.
• Yeme bozuklukları: Araştırmalar ayrıca vücut memnuniyetsizliğinin, özellikle ergen kızlar arasında düzensiz yeme ile bağlantılı olduğunu göstermektedir.
Araştırmalar, sürekli olarak zayıf ideal tasvirlerine maruz kalmanın, düzensiz yeme ile ilgili hem davranışsal hem de duygusal semptomlarla ilişkili olduğunu göstermiştir. Tehlike oluşturan sadece bu görüntülere maruz kalmak değildir; güzelliğin, başarının ve saygının zayıflıkla belirlendiği inancının gelişmesidir. Araştırmalar, insanların bu fikirleri içselleştirdiklerinde, vücut memnuniyetsizliği yaşama ve gereksiz diyet yapma olasılıklarının daha yüksek olduğunu da bulmuştur.
Vücut pozitifliği, insanların zayıf vücut imajına katkıda bulunan etkileri fark etmelerine yardımcı olarak bu sorunları çözmeye çalışır. Umut, insanların daha sonra vücut beklentilerini ayarlayabilecekleri, daha olumlu hissedebilecekleri ve kendi bedenlerini kabul edebilecekleridir. Böylesi bir kabul, zayıf vücut imajının zihinsel ve fiziksel sağlık üzerindeki bedeli ile mücadeleye yardımcı olabilir.
Vücut Pozitifliği Hakkında Eleştiriler
Vücut pozitifliği mesajı, insanların kendileri hakkında daha iyi hissetmelerine yardımcı olmayı amaçlasa da, sorunları ve eleştirmenleri muhakkak vardır. Örneğin bir problem, vücut pozitifliğinin insanların nasıl göründükleri konusunda olumlu hissetmek için yapmaları gerektiğini düşündükleri her şeyi yapmaları gerektiği fikridir. Ne yazık ki, insanların bombardımana tutulduğu popüler mesajlar arasında daha ince, daha fit insanların daha mutlu, daha sağlıklı ve daha güzel olduğu fikri yer almaktadır. Zayıflığın bu idealleştirilmesi, daha sonra insanların vücut pozitif hissetme kisvesi altında, aşırı egzersiz veya aşırı diyetler dahil sağlıksız eylemlerde bulunmasına sebep olabilir.
Vücut pozitifliğine yönelik bir başka eleştiri de kapsayıcı olmamasıdır. Bu pozitifliği mesajlarının tasvirleri, beyaz olmayanların yanı sıra engelli, LGBTQ ve ikili olmayanları da dışlama eğilimindedir. Genellikle beden pozitif mesajlarda tasvir edilen beden imgeleri, yine de belirli bir güzellik idealine uymaktadır. Bu yüzden birçok kişi vücut pozitifliğine dahil olduğunu düşünmemektedir. Vücut pozitifliği eğiliminin bir başka eleştirisi de, vücut görünümünü kişinin kendini algılamasının en önemli unsurlarından biri haline getirmesidir. Vücudun nasıl göründüğünden daha önemli olan kimliğinin diğer tüm unsurlarını ihmal etmesidir. Ayrıca, insanların bedeni öz değer ve öz algının belirleyicisi haline getirmeyi bırakması gerekmektedir ve kişinin duruşu daha sağlıklı, daha kapsayıcı bir yaklaşım olabilir.
Vücut Pozitifliği İçin Ne yapılabilir?
Vücut pozitifliği, vücudun kabulünü ve sevgisini teşvik etmek için tasarlanmıştır, ancak başka bir baskı unsuru ve yaşanması imkansız standartlar ekleyen bir mücadele olabilir. Bu pozitiflik mesajı, vücut hakkında nasıl hissedildiği düşüncesini değiştirilmesi gerektiğidir, ancak aynı zamanda sadece bir talep daha olabilir. İnsanlara basitçe kendilerini kabul etmelerini ve ince ideali destekleyen imgelerin bombardımanı karşısında dirençli olmalarını söylemek zarar verici olabilir. Ayrıca baskın güzellik idealini görmezden gelmelerini söylemek gerçekçi değildir. bu durum zaten endişeli, olumsuz ve değersiz hissedenler için daha fazla baskı yaratabilir. Popüler kültür insanlara kusurlu olduklarını söyler, ancak daha sonra bu konuda olumlu bir tutum sergilemelerini talep eder. Bununla birlikte vücut hakkında olumlu hissetmemek, utanç ve suçluluk duygusuna yol açabilir.
Araştırmalar, düşük benlik saygısı olan insanlar gerçekte inanmadıkları olumlu onayları tekrarladıklarında, sonuçların geri tepme eğiliminde olduğu bulunmuştur. Aynı zamanda insanların kendilerini daha önce olduğundan daha kötü hissetmelerine neden olduğu da bildirilmektedir. Bu, insanların kendisiyle ilgili güzel şeyler söylememesi veya olumlu düşünceler düşünmemesi gerektiği anlamına gelmez. Ancak olumsuz düşünceyi olumlu mesajlarla örtbas etmek zararlı olabilir. Olumsuz düşünce kalıplarını daha gerçekçi olanlarla değiştirmeye çalışmak daha iyi bir yaklaşım olur. Vücut pozitifliği hareketi için sahip olunan vücut kabul edilse de edilmese de, bu yaklaşımdan beden hakkında daha iyi hissedilmesine ve mükemmelliği kovalamaya daha az takıntılı olmaya yardımcı olabilecek fikirler vardır. Bu fikirler aşağıdaki gibidir:
Vücut tarafsızlığını kabul etmek
Vücutla ilgili her şeyi mutlaka sevilmediğini kabul etmekte sorun yoktur ve hatta vücut hakkında tarafsız veya kayıtsız hissedilmesi de sorun değildir. Kendini değerli hissetmek, şekilde, bedende veya görünüşte başka herhangi bir yönünde yatmaz. Beden imgesi benlik kavramında bir rol oynar, ancak bu her şey değildir. Bunların hiçbiri kolay değildir, fakat bunun için sürekli çaba harcanır ve çoğu durumda bu, mükemmel bir şekilde başarabilecek bir durum değildir. Kişinin kendisini zayıf hissettiği, kendi yönlerinden hoşlanmadığı ve kendini başkalarıyla kıyasladığı anlar olur. Bunun çözümleri için, zayıf vücut imajına katkıda bulunan olumsuz düşünce kalıplarından kaçınmanın yeni yollarını bulmaya çalışmaktır.
Sağlık odaklı kişisel bakım denenmelidir
Özbakım bazen görünüşü değiştirmenin veya kontrol etmenin bir yolu gibi görünebilir, ancak öz bakım, şu anda sahip olunan beden hakkında iyi hissetmeyi sağlayacak şeyler yapmaya odaklanmalıdır, yani vücuda saygı gösterilmelidir. Bunun yanında sağlıklı yemekler tüketmek zihni ve vücudu besler. Ayrıca egzersiz vücut değiştirmeye veya kontrol etmeye çalışıldığı için değil, güçlü ve enerjik hissetmeye yardımcı olduğu için yapılmalıdır. Başka kişisel bakımda şu anda sahip olunan vücut için kıyafet satın alınmalı ve giyilmelidir, daha sonraki günler için planlanan gelecekteki bir görünüm için değil. Sonunda kilo vermeyi planlayanlar dar gelen kıyafetleri kenarda tutulabilir, ancak bu tür alışkanlıklar iyi hissetmeyi zorlaştırabilir. Bunun için görüntünün nasıl olduğu konusunda rahat ve iyi hissetmeyi sağlayacak kişisel bakımlar yapılmalıdır. Bunun için mevcut fiziğine uymayan kıyafetler dolaptan temizlenmelidir. Vücut gelecekte boyut ve şekil olarak değişebilir, ancak bu, burada ve şu anda kişinin kendisiyle ilgili iyi hissetmesine bakamayacağı anlamına gelmez.
Bir başka önlemde kötü hissetmeye neden olan sosyal medya akışlarıdır. Çünkü kişi kendini sürekli olarak başkalarıyla karşılaştırırken bulur, buda iyi hissetme olasılığını azaltır. İlgi alanları harekete geçiren ve olumlu duygular bırakan hesaplar takip edilmelidir. Özellikle Instagram’da, birçok hesap yalnızca mükemmelliği veya vücudun idealleştirilmiş bir görüntüsünü tasvir etmeye odaklanmıştır. Mesela tüm vücut tiplerini, şekillerini, renklerini, cinsiyetlerini ve yeteneklerini içeren pozitif vücut hesapları takip edilebilir.
Amerikan Psikoloji Derneği’nin 2016 yıllık konferansında sunulan son araştırmalar, vücut memnuniyetsizliğinin düşüşte olabileceğini göstermektedir. Meta-analizde, araştırmacılar 31 yıllık bir süre boyunca 100.000’den fazla katılımcıyı içeren 250’den fazla çalışmaya bakmıştır. Kadınlar sürekli olarak erkeklerden daha fazla vücut memnuniyetsizliği bildirirken, sonuçlar bu memnuniyetsizliğin son yıllarda azaldığını göstermektedir. Bu bulgular, vücut kabulü ve vücut pozitifliği hareketlerinin kadınların ve kızların kendilerini nasıl gördüklerini etkilediğini gösteren olumlu bir işarettir. Zorlu bir mücadele olsa da, popüler medyada tüm vücut tiplerinin temsilini artırmak, zayıf vücut imajıyla mücadeleye yardımcı olabilir.
Kaynakça:
therecoveryvillage.com/mental-health/eating-disorders/related/importance-of-body-positivity/
inpathybulletin.com/body-positivity-movement/
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu