Psikoloji bilimi; duygu, davranış ve düşünceleri inceleyerek sistemli bir disiplin haline getirir. Her ne kadar fizik, matematik, kimya, biyoloji gibi doğal bilimler ile karşılaştırıldığında yeni bir bilim sayılsa da gelişmiş olan toplumlarda her geçen gün daha fazla önem kazanan geniş bir alan olduğunu söylemek yanlış olmaz. Psikoloji biliminin algı, düşünce, hafıza, bilinç, davranış, duygu ya da iletişimi kapsayan yelpazesi geniştir. Temel olarak psikolojinin iki amacının olduğu söylenebilir. İnsan duygu, düşünce ve davranışlarını açıklamak, şu an sergilediği davranışlara bakarak gelecekte olan duygu, düşünce ya da davranışlara tahminde bulunmak. Örnek verecek olursak, daha önce intihara teşebbüs etmiş kişinin hangi koşullarda bu davranışı sergilediğine bakarak, ilerde karşı karşıya geldiği koşullarda nasıl davranacağına dair tahminlerde bulunmak. Uygulamalı şekilde psikoloji çalışan bazı psikologların üçüncü bir amacı daha vardır, bu da elde olan bilgiler ile toplumu iyileştirmektir. Pozitif psikoloji, bu üç temel amacı gerçekleştirir.
Pozitif Psikoloji:
Pozitif psikoloji insanın doğasında yanlış olan bir takım noktaları düzeltme amacından ziyade olumlu özelliklerini vurgulamayı ve bireyin hem topluma faydalı olmasını hem de verimli bir hayat sürmesini amaç edinir. Bu yeni alan psikolojinin herhangi başka bir alanına rakip olmayı veya eleştiri getirmeyi amaçlamadığı gibi, var olan sistemlere katkıda bulunmaya ve geliştirmeye çalışır. Bireyin bazı güçlü yanları, yeteneği, kişiliği ya da olumlu özellikleri üstüne eğildiğimizde çok daha verimli, mutlu olmasına katkı sağlarız. Kişi de dünyaya bu anlamda en çok fayda sağlayabilecek olan şahıs olduğunu düşünüp kendini önemli ve bu ölçüde mutlu hisseder. Bu etki sadece çok yetenekli olan ve yaratıcı nitelikte kişiler için pek geçerli değildir. Herhangi bir kişinin olumlu olan yönlerine eğildiğimiz zaman da bir deha yaratmak mümkündür. Sanatçı niteliği olan çocuklardan mühendisler, mühendis olabilecek gençlerden de doktor, doktor gençlerden avukat yapmaya çalışan bazı toplumlar pozitif psikoloji türünden faydalanabilirler. Diğer bir deyiş ile pozitif psikoloji, insanı ziyan etmektense insanın değerini bilme üzerinde yoğunlaşır. Son yıllarda dünya üzerinde yaygınlaşan ” kişisel koçluk” hizmetleri pozitif psikolojinin uygulandığı alanlarının başında gelmektedir. Danışan bireyin güçlü yanlarının üzerinde yoğunlaşıp kendisi ile barışması ve güçlü özellikleri sayesinde yaşama karşı daha çok olumlu yaklaşması hedeflenir.
Günümüzde kitapçı raflarında bulunan binlerce kişisel gelişim kitapları pozitif psikoloji ilkesine dayanarak hazırlanmıştır. Bu kitapların günümüzde bu denli popüler olmasında, kişinin olumlu olan yanlarını kullanıp hayatının anlamını bulması konusunda yardımcı olması yatmaktadır. Başarılı özelliklerine yoğunlaşmış olan insan artık kendini değersiz ya da işe yaramaz bir insan olarak değil; özgün ve yetenekli hisseder. Pozitif psikolojinin çalışmaları insanın sadece yetenekli olduğu alanlarda niteliklerinin farkında olmasını sağlamak ile yetinmez. Her bireyin insan olmaktan ötürü bir takım ortak becerileri bulunmaktadır. Örnek verecek olursak; strese karşı belli düzeyde dayanıklılık göstermek, bazı hastalıklar ile mücadele edebilmek, farklı bir ortama uyum sağlamak ya da zaman içerisinde üzüntü ile baş edebilmek.
Hepimizde bu tarz yaşam becerileri olsa da, her bireyde aynı düzeyde gelişmiş şekilde değildir. Psikoloji bilimi bugün geldiği noktada bu tür becerilerin diğer sosyal bir takım etmenler sayesinde gelişebileceğini ya da zayıflayabileceğini söylemektedir. Bazen stres ile başa çıkmak için sadece mücadele etmek yeterli olmayabilmektedir. Dahası, stresli olunan zamanlarda verdiğimiz bazı tepkileri değiştirme amacı ile çalışmak bazı kişilerde bu türden bir davranışın yerleşmesine neden olabilir. Bireyin zayıf olan yönünü güçlendirmek için direk müdahale etmektense, kendisini değerli ya da becerikli hissetmesini sağlamak stres ile başa çıkmasına çok etkili bir biçimde yardımcı olacaktır. Ölüme yaklaşan bazı kanser hastaları üstünde yapılan bir çalışmada, kişilerin yetenekleri keşfedilip onların üzerine eğilmeleri sağlandığı zaman, hastalıklarının daha yavaş şekilde ilerlediği görülmüştür. Bu hasta kişiler kendilerini ölmek üzere ya da işe yaramaz olarak değil, yetenekli ve de faydalı kişiler olarak hissettikleri için mücadele kabiliyetleri artmıştır. Bu alan, psikoloji biliminin hep insanların zayıf olan yönlerini güçlendirmek, hastalığını iyileştirmek ya da dezavantajlı olan grupların refahı düzeyini artırmak için çalışan bir bilim türü olduğunu düşünenlerin tam aksine çalışmaların da yapıldığını kanıtlayan geniş bir alandır.
Kaynakça:
http://www.tayfundogan.net/2016/10/16/pozitif-psikoloji-nedir-ve-neden-onemlidir/
Yazar: Taner Tunç