Yılanbaşlar, şaşırtıcı özelliklere sahip olan yırtıcı balıklardır. Dev yılanbaş, keskin dişleri, büyük ağzı ve güçlü çenesi olan hareketli bir avcıdır. Agresif üne sahip olması nedeniyle “deniz balığı” olarak adlandırılmıştır. Solungaçlara ek olarak akciğer benzeri bir organa sahiptir ve havada nefes alabilir. Balıklar birkaç gün sudan uzak kalabilir. Yılanbaş balığı, kıvrımlı hareketlerle karada dolaşır ve yeni bir su yoluna ulaşmak için çeyrek mil hızla ilerler.
Diğer yılanbaş türlerinin, devasa yılanbaşı kadar agresif ünleri veya karada hareket edebilme kabiliyetleri yoktur. Ancak hepsi vahşi ve yetenekli avcılardır ve hepsi havada nefes alabilir.
Yılanbaşlar Asya ve Afrika’ya özgüdür, ancak evcil hayvan ticareti ve canlı balık satan yiyecek mağazaları için Kuzey Amerika’ya taşınır. Muhtemelen ev akvaryumlarından salındıkları için ABD ve Kanada’da bazı su yollarında görülmüşlerdir.
Yılanbaşların uzun bir gövdesi vardır. Farklı türlerin farklı renk ve desenleri vardır. Ancak yüzgeç yerleşimleri ve görünüm tüm türlerde aynıdır.
Yılanbaşların sırtlarında uzun bir sırt yüzgeci vardır. Göğüs yüzgeçleri yanlarında, başlarının arkasında bulunur. Pelvik yüzgeçler, alt yüzeyde göğüs yüzgeçlerin hemen altında bulunur. Anal yüzgeç, alt yüzünde hayvanın arkasına doğru yerleştirilmiştir ve genellikle sırt yüzgeci uzunluğunun yaklaşık üçte ikisi kadardır. Diğer balıklarda olduğu gibi, yılanbaşlarda da vücutlarının sonunda bir kuyruk yüzgeci vardır.
Havada Nefes Alabilen Balıklar
Yılanbaşın kafası genişletilmiş ölçeklere sahiptir. Gözler başın önüne doğru kaymıştır. Bu özellikler yılana benzer ve balıklara ismini buradan verir.
Yılanbaşlar, havadan olduğu kadar sudan da oksijen alır. Balıklar, solungaçlarını tıpkı diğer balıklarda olduğu gibi sudan oksijen almak için kullanır. Su ağızlarına girer ve vücudun her iki tarafındaki solungaçlara gider. Oksijen, sudan solungaç dokusuna geçer ve daha sonra kan damarlarına girer. Su, solungaç kapağının arkasındaki açıklıktan çıkar.
Balıklar havada nefes almak için, kafalarında suprabranchial organ adı verilen solungaçlarının üstünde bir boşluk kullanırlar. Balığın su yüzeyinden salladığı hava suprabranchial odaya girer. Burada havadaki oksijen, odayı kaplayan dokudaki kan damarlarına geçer.
Dev Yılanbaş
Dev yılanbaş, tatlı suda yaşar. Adından anlaşılacağı üzere, uzunluğu 3,3 metreye ulaşabilir ve 44 kilodan fazla olabilir.
Balık görünüşte oldukça değişkendir. Balık koyu gri, mavi-siyah veya siyah arkaplan rengi beyaz, gümüş, mavi-yeşil işaretlidir. Balığın alt yüzeyi, balığın geri kalanından daha renklidir.
Balıklar korkutucu bir avcı olarak ün kazanmıştır. Diyeti temel olarak diğer balıklardan oluşur, fakat kurbağaları, kabukluları ve hatta kuşları da yer. Araştırmalara göre yediğinden daha çok hayvan öldürmektedir.
Dev yılanbaşlar, su bitkilerinin ortasındaki silindirik bir alanı temizleyerek yuva oluşturur. Yumurtalar serildiğinde su sütununun üstüne çıkarlar ve yetişkinler tarafından dikkatlice korunurlar.
Kuzey Yılanbaşı
Aynı cins içinde sınıflandırılmış olmalarına rağmen, Kuzey yılanbaşı ve dev yılanbaşı birbirinden oldukça farklı görünmektedir. Kuzey yılanbaşı, koyu lekeler ve çizgilerle kaplı, ten rengi, kahverengi, gri veya gri-yeşil bir arka plan rengine sahiptir. Gövde torpido şeklindedir ve kafanın üstü gözle görülür şekilde düzleşmiştir. Balığın alt çenesi, üst çenenin dışına çıkmaktadır.
Kuzey yılanbaşı Çin, Kore ve Rusya’ya özgüdür ve Güneydoğu Asya’nın diğer bölgelerine yayılmıştır. Suyun çamurlu olduğu ve yavaş aktığı veya durgun olduğu bölgelerde yaşar. Esas olarak diğer balıklarla beslenir, ancak kabuklular ve böcekleri de yer. Dev yılanbaş gibi, genellikle “vahşi” olarak tanımlanır.
Balığın karada nasıl hareket ettiği konusunda bazı tartışmalar vardır. Karada yolculuk yapabileceği ve dev yılanbaş gibi nemli kalması koşuluyla sudan uzakta üç veya dört gün yaşayabileceği iddiası vardır. Pek çok araştırmacı, sudan çıktığında uzaklaşamayacağını ve normal şartlar altında havada sadece birkaç saat yaşayabileceğini söylüyor.
Üreme
2007’de, ABD’deki Potomac nehrinde bir kuzey yılanbaş yuvası bulundu. Yuva, Hydrilla adında bir su bitkisi ile çevrili, silindirik bir su sütunu idi. Bir dairesel mat Hydrilla yuva üstünde bir çatı kurdu. Gölgelik üzerine turuncu-sarı yumurtalar döşenmişti. Yumurtalar yapışkan değildi ve 
yerinde tutuldu. Bitki yaprakları ve gövdeleri tarafından gizlendi. Hem erkek hem de dişi olan yetişkinler gölgelik altındaki suyu devriye gezdiler.
Kuzey yılanbaş yuvaları diğer bölgelerde de bulunmuştur. Hepsi bitki örtüsü ile çevrili silindirik yuvalardı ve yaklaşık bir metre çapındaydı. Ancak, bu yuvalarda bir gölgelik yoktu.
Balıklar, yüksek verim gösterir ve bir kerede 22.000 ila 115.000 yumurta bırakır. Yılda beş kereye kadar ürerler.
Kuzey Amerika’da Vahşi Yılanbaşları
Kuzey Amerika’nın çeşitli yerlerinde dev yılanbaşları da dahil olmak üzere, yaban yılanbaşlar, periyodik olarak görülmektedir.
Kuzey yılanbaşı, Potomac nehrinde ve Maryland eyaletinin yan kollarında bulunur. Dev yılanbaş, Florida’nın bir bölümünde kendini kurmuştur. Bu türün yetişkinleri kırmızı gözlere ve kuyruk yüzgecinin tabanında turuncu ile çevrili siyah bir noktaya sahiptir. Lekeli yılanbaş ise Hawaii’de yaşar ve görünüşte kuzey yılanbaşına benzer.
Britanya Kolombiyası’nda İstilacı Bir Yılanbaş
2012 yılında, Burnaby’deki Central Park’ta bulunan bir gölette yaşayan yılanbaş balığı bulunmuştur. Balık, havuzun kısmen boşaltılması ile avlanmıştır.
Balığın, kuzey yılanbaşı olduğuna dair endişeler oluşmuştur. Ancak Kasım 2013’te balık, lekeli yılanbaş olarak tanımlanmıştır.
İstilacı Popülasyonların Tehlikeleri
Kuzey Amerika’da vahşi yılanbaşların varlığı, bazı koruma görevlileri ve yetkilileri için endişe verici olmaktadır. Balıkların doğal avcıları yoktur.
İstilacı türlerin varlığı her zaman ciddiye alınmalıdır. Yılanbaşlar, çevresel bir problem yaratma potansiyeline sahiptir. İstila ettikleri alanların yakından izlenmesi gerekmektedir.
Maryland’de yetkililer, kuzey yılanbaşı nüfusunu kontrol altına almak için halkın yardımına başvurmuşlardır. Balık avını teşvik etmek için yılanbaş balığının etinin tadının reklamını yapmaktadırlar ve spor balıkçılığı yarışmaları düzenlemektedirler.
Kaynakça:
https://owlcation.com/stem/Snakehead-Fish-Invasive-and-Voracious-Predators
Yazar: Katibe Melis Dinçer