Yirmilik dişler, alt ve üst çenenin her iki tarafında en arkada yer alan büyük azı dişleridir. Yani toplamda 4 tane yirmilik dişimiz vardır. Bu dişler ortalama 18-20 yaş civarı sürdüğünden bu ismi almıştır.
Yirmilik dişler normal anatomik pozisyonda sürdüğünde, çiğneme fonksiyonu açısından önemli bir yere sahiptir. Ancak çeşitli nedenlerle genellikle doğru pozisyonda sürmeyip çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. İnsanların zamanla beslenme alışkanlıklarının değişmesine bağlı olarak çene yapısının değişmesi ve küçülmesi sonucu, ayrıca genetik olarak ebeveynlerden küçük çene yapısının alınması, yirmi yaş dişlerinin doğru pozisyonda gelişememesine yol açmaktadır. Yirmi yaş dişleri gömülü kalma olasılığı en fazla olan dişlerdir. Bu dişler tamamen veya kısmen gömülü kalabilmekte, bununla birlikte yatay pozisyonda da gelişebilmektedir. En arkada yer aldıkları için temizliği de zordur. Ayrıca çarpık pozisyonlarından dolayı öndeki dişlerle aralarında boşluk oluşabilmekte, bu da yemek artıkları kalmasına yol açmaktadır. Dolayısıyla, çürüklerine de sık rastlanmaktadır. Yanlış pozisyondaki yirmilik dişler önündeki dişlere baskı yaparak çürümelerine, etraftaki damar ve sinirlere baskı yaparak hasarlanmalarına ve en ön gruptaki dişlerin çarpık gelişmesine neden olabilmektedir.
Sağlıklı yirmilik dişler çiğneme açısından yararlı olduğundan, özenle korunmalıdır. Ancak sağlık sorunlarına yol açıyorsa (çürük, apse, ağrı, diğer dişlere ve çevre dokuya baskı) veya ortodontik tedavi nedeniyle çene darlığının ortadan kaldırılması gerekiyorsa çekilmesi gerekir. Ancak çoğunlukla gömülü kaldıklarından, cerrahi olarak çıkartılmaları gerekmektedir.
Yirmilik Diş Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yirmilik diş ameliyatı, çenenin lokal olarak uyuşturulması ile yapılır. Operasyon sırasında bölgedeki diş eti ve çene kemiğinde travma meydana gelir. Bu sebeple ağrı, şişlik, kanama gibi bazı problemlerle karşılaşılır. Geçici bir süreçtir, ancak bu zor süreci komplikasyonsuz ve rahat atlatmak için dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Ameliyat sonrasında kanamanın durması için konulan tampon yarım saat süreyle tutulmalıdır, sonrasında tekrarlanmamalıdır. İlk 1 saat sigara içilmemeli, İlk 2 saat herhangi birşey yenilip içilmemelidir. Dikişlerle oynanmamalıdır. İlk 48 saat sızıntı şeklinde kanama olması normaldir.
Bu süreçte ağızda kan tadı olabilir, ancak tükürülmemeli, yutulmalıdır. Tüm bunlar kanamayı kontrol altında tutmak içindir. Aşırı miktarda kanama olması veya kanamanın durmaması halinde hekime başvurulmalıdır. Yine ilk 48 saat ılık ve yumuşak yiyecekler tüketilmelidir. İlk günden itibaren doktorun reçete ettiği antibiyotik düzenli olarak kullanılmalıdır. İkinci günden itibaren yemeklerden sonra dişler fırçalanmalı ve gargara kullanılmalı, bu sayede ağız hijyeni sağlanmalıdır. Ağrı ve şişlik için en önemli nokta, operasyondan hemen sonra başlamak üzere bölgeye 15 dakika buz uygulaması ve 10 dakika ara verilmesi suretiyle 24 saat boyunca periyotlar halinde soğuk uygulamadır. Yine bu süreçte doktorun uygun gördüğü şekilde ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.
Kaynakça:
Çeşitli sağlık siteleri
Yazar: Tuğçe Baş