Zerdüştlük, 3500 yıl önce Zerdüşt tarafından İran’da kurulan ve Pers İmparatorluğu’nun da dini olan dünyanın en eski tek tanrıcı vahiy dinidir. Zerdüştlükte iki temel aşama vardır: İlerlemiş olanlar için yüksek doruk, yeni başlayanlar için ise düşük doruk. Yüksek olan dorukta Zerdüşt’e göre oluşma zamanından bu yana iki tane evrensel güç (iyi ve kötü), birbirleri ile yaşam ve ölüm biçiminde savaşmaktadırlar. Burada iyi olan taraf Ahura Mazda’nın ve kötü olarak nitelendirilen Ahriman’ın savaşlarında evrensel bir takım güçlerin desteklerini almaktadırlar. Ahura Mazda altı gücü olan Amesya Spenta’lara (emir uygulayıcıları) sahip bir tanrıdır. İyi ve kötü arasında olan bu savaş evrensel nitelikte olduğu gibi, psikolojik ve ahlaki özellikler de göstermektedir. Zerdüşt’ün vaazları şunlara değinmektedir: İyi ile kötünün mantıksal bir ikiciliği vardır. Bu da evrenin madde ve zihin şeklinde iki temel prensipten meydana geldiği görüşüdür. Burada iyi, tanrı olarak sunulana yani Ahura Mazda’ya bağlı olmaktadır. Yüksek bilgide ise ikicilik (evrenin madde ve zihin olmak üzere iki temel prensipten meydana geldiği) görüşünün yerini, Bircilik görüşü yani Bireysellik almıştır.
Ahura Mazda iyi ile kötü arasında gerçekleşen nihai savaşta partizan bir duruşta değildi. O, bu iki zıtlık üstünde yüceltilmiştir. İyi ile kötü ve diğer zıtlıklar ondan gelmekte ve nihayetinde onda çözüme kavuşmaktadır. Bu ve buna bağlı bir takım düşünceler daha çok Zerdüşt’ün son yıllarında görülmektedir. İyi ile kötü iki zıt görüş olarak kabul edilmektedir. Aynı aydınlık ve karanlık, sağlıklı ve hastalıklı, yaşam ve ölüm gibidir. Zerdüştlük’te tipik olan başka bir görüş de tanrılara saygı göstermenin ateş yakma ile ya da kurban kesmek ile değil, tanrıları tapınmaya çağırmak ile ve temizlik getirmek ile gerçekleşebileceği düşüncesidir. Zerdüşt’ün gelmesi ile eski din yenilenmiştir. Zerdüşt, halkın dinini sadeleştirmek için gelmiştir. Halk tanrıları ruhlara dönüşmüştür. Eski kabile tanrıları olarak nitelendirilen Ahura, Ahura Mazda ismi altında tek tanrılık ile yüceltilmiştir. Zerdüşt’ün temel öğretisi, yalan, aldatma üzerine kurulmuş olan mevcut bir takım dinlere karşı gelmekte ve Zerdüştlük içinde ayinlere ve kurbanlara yer verilmemektedir. Dindar bir kişinin kurban verme düşüncesi sadece bir tasarı olmaktadır. Zerdüştlükte kurban kesme ve kışkırtıcı Haoımı içkisi yasaklanmıştır. Bu tanrı ve tanrının nimeti arasında bulunan ilişki yeni bir görüştür ve o zaman sadece Yahudilerde görülmekteydi.
Zerdüşt’ün kötülük sorununu çözmede ilk atağı ahlaki tek tanrıcılık olarak değerlendirilebilir. Gerçek fiziksel bir tanrıcılık sonraları oluşmuştur. Zerdüştlük’de soyut bir plan olmaktan öteye gidememiştir. Zerdüşt’ün dini bir islah diniydi. Orta Perzaya’lı düşünürler bu öğretiyi, bilerek diğer dinlerin kavramlarına zıt şekilde geliştirmişlerdir. Zerdüşt dini bir takım Hindu öğretilerine de karşıydı. Zerdüştlük dinini savunanlar Hıristiyanlık düşüncesinde olan (tanrının şeytana bir süre dünyada kötülük yapmasına izin vermesi) fikrine şiddetle karşı gelmekteydiler. Bu düşünce iyi ile kötünün yardımcısı olarak nitelendirilir.
Altı Alhura’nın (Ahura Mazda’nın yardımcıları) çevresini, karşı güçler ve kötü ruhlar olarak bir araya gelen Davea’lar kuşatmıştı. Burada somut olan yaratıklar söz konusudur. Bunlardan hiçbir zaman pratikte, kişisel olarak bahsedilmemiş, ilkel Mazdaizm zamanından kalma şeytanlık aşamasına indirgenmiş olan ve Zerdüşt tarafından çok az önemsenen İndo, İran tanrılarıdır. Daeva’ların halk üzerinde yarattığı tehlikeli etkiyi engellemek için onları tek tanrıcı sistem içinde düzeltmeye çalışmıştır.
Zerdüşt öldükten sonra Zerdüştlük geleneğinin sıkı sistemi içine halk dininden bir takım elementler sızmış ve tek tanrıcılık artık korunamamıştır. Bazı ahlaki kurallar bu sebepten zayıflamaya yüz tutmuş ve unutulmuştur. Diminores’lerin yaradılışları ile Zerdüştlük dininin gerçek ruhu kaybolmuş ve güç kazanan papazlar dindarlığı, resmi cezalar ile sistemleştirilmiş olan kâinatı ölüm sonrası hayata dair bahisler ile boğmaktaydılar. Bu değiştirilmiş olan Zerdüştlüğe Avesta yazıtlarında bahsedilmiştir. Ahura’lar tamamen bireylere indirgenmiş ve bunlara sonradan Amesya Spenta (ölümsüz evliyalar) denmiştir. Ahura Mazda’da bunlardan biri olarak alçaltılmış.
Kaynakça:
http://www.wiki-zero.net/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvWmVyZMO8xZ90bMO8aw
http://www.gizemligercekler.com/zerdustluk-dini-nedir/
Yazar: Taner Tunç