Zeytin sık dalları olan dört mevsim yeşil kalabilen yaklaşık 8-10 metreye kadar uzayabilen ömrü çok çok uzun bir bitkidir. Zeytin ağacının yapısı çürümeye karşı oldukça dayanıklıdır. Zeytin soğuk iklimi sevmez; yazları sıcak kışları ise ılık geçen bölgelerde yetişir. Verimli topraklarda yetiştiği gibi az verimli topraklarda da yetişebilir, önemli olan iklimdir. Baharın son dönemlerine doğru çiçek açar ve bu çiçekler küçük küçük beyaz ve kokuludur. Bu ağacın tam anlamıyla verimli hale gelmesi için 15-20 yıllık bir sürenin geçmesi gerekmektedir. 20 ile 150 yıl arası zeytinin en verimli olduğu dönemdir. Bu süreden sonra verim düşer fakat ağaç yaşamaya devam eder. 2000 yıl kadar ayakta kalmış zeytin ağaçlarının varlığı bilinmektedir fakat ortalama bir zeytin ağacı 500 ile 1000 yıl arası değişen bir ömre sahiptir.
Peki zeytinin faydaları nelerdir? Zeytin ülkemizde kahvaltılarımızın vazgeçilmezidir, enerji kaynağıdır. Bitkisel proteinler bakımından oldukça zengindir. Bünyesinde vücudumuzun ihtiyaç duyduğu omega 6 yağını bulundurur. Hücre yenilenmesi ve cilt güzelliği bakımından oldukça önemlidir. Hazmı kolaylaştırır, hatta zeytin çekirdeğinin hazmı kolaylaştırdığına dair halk arasındaki bir bilgiden dolayı bu çekirdeğin faydalı olabileceğine inanıp yutanlar bile vardır. Fakat faydasının araştırıldığı ciddi bir araştırma yoktur. Çeşitli kanser hastalıklarını önler. Güçlü mineral yapısıyla kemikleri güçlendirir. Kalp ve damar hastalıklarını önler. Saçın dökülmesine engel olur, kepeği önler, saçları güçlendirir. Zeytinyağı özlü sabun ve şampuanlar da bulunmaktadır. Bu sebeplerden dolayı son yıllarda zeytin ve zeytinyağına ilgi artmıştır. Sadece kahvaltılarda değil çeşitli yiyeceklerde de kullanımı artmış, zeytin ezmesi, zeytinyağı özlü kozmetik ürünleri ortaya çıkmıştır.
Zeytin siyah, yeşil, iri , ufak olarak çeşitlendirilebilir. Bazı zeytinlerin çekirdeği büyük yenilebilir kısmı küçüktür bazılarının ise çekirdeği küçük yenilebilir kısmı büyüktür. Yeşil zeytin siyah zeytinin olmamış halidir, bu bilgi pek bilinmemektedir. Zeytin kalitesine göre, durumuna göre sofralık zeytin, zeytinyağı yapmak için, ilaç sanayisinde ve kozmetik ürünlerinde kullanılmak üzere ayrılır ve çeşitli fabrikasyon işlemlerinden sonra insanlara sunulur.
Zeytin ülkemizde hangi bölgelerde yetişir? Zeytin en çok Ege bölgesinde yetişmektedir. Özellikle Aydın ve Edremit bölgelerinde yoğun bir tarım uğraşıdır. Bu bölgede yetişen zeytinler genellikle zeytinyağı üretiminde kullanılır. Daha sonra Marmara bölgemizin güney kıyılarında yoğun olarak yetiştirilmektedir; gemlik en önemlilerindendir. Bu bölgede yetişen zeytinler genellikle sofralık zeytindir. Hatay, Gaziantep, Kahramanmaraş gibi bölgelerde kışların ılık geçmesinden dolayı yetiştirilir. Az da olsa Doğu Karadenizde de zeytin yetiştirilir. Fakat bu zeytinlerin kalitesi biraz daha düşüktür. Zeytin ülkemizde Anadolu’nun ılık bölgelerinde de yetiştirilebilir fakat bunlar genellikle ticari amaçlı değildir. Türkiye zeytin üretiminde dünyada 4. sıradadır.
Yazar: Melih ÖZTÜRK