Zika Virüsü, Sivrisinekler ve Mikrosefali: Endişeli Bir Enfeksiyon

  Sorunlu Bir Viral Enfeksiyon

Zika virüsü, bir sivrisinek ısırığı yoluyla insanlara bulaşır ve hastalığa neden olur. Hastalığın semptomları hoş değildir, ancak genellikle hafiftir. Enfeksiyonda hiçbir belirti olmayabilir. Bununla birlikte virüs endişe vericidir çünkü hızlı yayılmıştır ve Guillain-Barré sendromu ve mikrosefali (bebeklerde anormal derecede küçük beyin ve kafa boyutu) dahil olmak üzere daha ciddi rahatsızlıklarla bağlantılı olabilir.
Virüs, Aedes cinsine ait bir tropikal sivrisinekten ısırık ile bulaşır. Bu, sıtmaya neden olan aynı cinsten değildir. Aedes hastalıkları da iletir. Dang, sarı humma ve chikungunya yanı sıra Zika virüs hastalığından sorumludur. Cins Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşamaktadır. Araştırmacılar, Zika virüsünün nihayetinde ABD’ye ulaşmasının ve yerel sivrisineklerden gelen ısırıklar tarafından iletilmesinin mümkün olduğunu söylüyor.

Zika Virüsü Hastalığı

Zika virüsü yeni değildir. 1947’de Uganda’daki rhesus maymunlarında keşfedildi. Virüs, o ülkede Zika Ormanı’nın adını almıştır. 1952’de insanlarda bulundu, ancak uzun zamandır yaygın değildi. Salgın olarak adlandırılabilecek ilk olay 2007 yılında gerçekleşti. 2014 yılında, anneden fetusa viral bulaşmanın ilk kanıtı keşfedildi.
Son zamanlarda virüs hızla yayıldı ve sağlık yetkililerinin dikkatini çekti. Araştırma, enfeksiyon sırasında faydalı olan genetik değişimin viral popülasyona yayıldığını ileri sürmektedir. Bu değişiklik, virüsün insanlara saldırısında daha başarılı olmasını sağlamıştır.

Olası Belirtiler ve Tedavi

Belirtiler

Zika virüs hastalığı belirtileri ateş, döküntü ve baş ağrısı, yorgunluk, kas ve eklem ağrısı ve konjonktivit (kırmızı ve iltihaplı gözler) içerir. Semptomlar birkaç gün ila yaklaşık bir hafta sürer. Bununla birlikte, enfekte kişilerin % 80’i hiçbir belirti göstermemektedir. İnsanlar genellikle enfeksiyondan yardım almadan kurtulur. Enfeksiyon, bir insanı mutsuz hissettirebilir ve bir süreliğine hayatı etkileyebilir, ancak genel olarak hastalık ciddi değildir.

Tedavi

Zika virüs hastalığı için özel bir tedavi yoktur. Tıpkı herhangi bir viral enfeksiyonda olduğu gibi, dinlenme, yeterli sıvı ve iyi beslenme bağışıklık sisteminin virüsle savaşmasına yardımcı olacak ve iyileşmeye yardımcı olacaktır. Bir ateşi ve iltihabı azaltmak ve rahatsızlığı hafifletmek için kullanılan ilaçlar, eczanelerden alınabilir. Bunlar yardımcı olmazsa, doktor tavsiyesi alınmalıdır. Hamile kadınlar ve ciddi hastalıkları olan kişiler, Zika virüsünün varlığını gösteren belirtilerle karşılaşırlarsa doktora başvurmalıdırlar.

Enfeksiyonun İkincil Etkileri

Zika virüsü ve diğer hastalıklar arasındaki bağlantı endişe vericidir. Potansiyel ilişki halk sağlığı kurumları tarafından araştırılmaktadır. Guillain-Barré sendromunda bir artış, Fransız Polinezyası’ndaki bir virüsün ve Brezilya’da bir başka patlamanın ardından fark edildi. Brezilya’da bir salgından sonra mikrosefali ile doğan bebek sayısında bir artış fark edildi. Bu son durum, hamile kadınlar ve yakın zamanda hamile kalmayı umanlar için endişe kaynağı olmuştur.
CDC’ye göre, eğer hamilelik sırasında enfeksiyon gelişirse, virüsün yeni doğmuş bebeklerde mikrosefaliye neden olabileceği konusunda bilimsel bir fikir birliği var. Virüs ve Guillain-Barré sendromu arasındaki bağlantıdan kuvvetle şüpheleniliyor ancak mikrosefali ile olan bağlantı kadar kesin değildir.

Virüsler: Görünürden Daha Kompleks

Diğer canlılardan farklı olarak virüsler hücrelerden oluşmaz. Bir protein tabakasıyla çevrelenmiş olan nükleik asit (DNA veya RNA) içerirler. Bazı virüsler, protein kaplamasını çevreleyen bir lipit zarfına sahiptir. Hücrelerden farklı olarak, kendi başlarına çoğalamazlar. Başka bir yaratığın hücresine girmeli ve sonra bu hücreyi yeni virüsler yapmaya yönlendirmeliler.
Uzun zamandır virüsler canlı olmayan varlıklar olarak sınıflandırılmıştır, ancak canlı oldukları fikri daha popüler hale gelmektedir. Nükleik asitler, canlıların çoğunun özelliklerini veren genleri içerir. Virüsler bu genlere sahiptir, her ne kadar bir hücre ve ekipmanı olmadan çok fazla faydalanamasalar da. Yine de, araştırmalar en azından bazı virüslerin şaşırtıcı derecede karmaşık davranışlara sahip olduğunu gösteriyor.

Zika Virüs Enfeksiyonu

Yiyecek ararken, bir dişi sivrisinek insan derisini ve bir kan damarını deler, kanın pıhtılaşmasını önlemek için bir antikoagülan enjekte eder ve daha sonra bir miktar kanı geri çeker. Yumurtalarının gelişmesine yardımcı olmak için kandaki maddelere ihtiyacı vardır.
Sivrisinek tükürüğü, enfekte olmuş bir kişiden kan çekerek elde edilen Zika virüs parçacıklarını içerebilir. Bu parçacıklar ısırma sırasında sivrisinek yeni kurbanının vücuduna girer. Araştırmacılar Aedes sivrisinekinin bir kan damarını delmeden önce cildi araştırdığını ve bu süreçte Zika virüsünü deride biriktiğini bulmuşlardır.

İnsan Hücrelerinin Yıkımı

Bir laboratuar deneyinde, bazı Fransız bilim adamları insan derisi hücrelerinin canlı yamalarının Zika virüs viryonlarının varlığına tepkilerini gözlemlemişlerdir. (Bir viryon, bireysel bir virüs partikülüdür.) Derideki fibroblastların hiçbirinin virüsün girişini engellemediğini ve bunların hepsinin 72 saat içinde enfekte olduğunu keşfetmişlerdir.
Bir viryon bir deri hücresine girdikten sonra, hücrenin kontrolünü ele geçirdi ve yeni viryonlar yapmak için “zorladı”. Viral replikasyon bittiğinde, otofaji meydana geldi. Bu, bir hücrenin içeriğinin bir kısmını yok ettiği süreçtir. Otofajiyi, apoptoz (kendini yok etme) olarak bilinen bir süreçte ve viryonların yeni hücrelere yayılmasıyla ayrılan hücre takip etti.
Deneyde keşfedilen bilgiler ilginçtir, ancak Zika virüsü hakkında hala anlamadığımız çok şey var. Yakın zamana kadar virüse çok az ilgi gösterildi çünkü neden olduğu hastalık çok hafif ve geçmişte hastalık yaygın değildi. Artık virüsün mikrosefali ile bağlantılı olduğu ve hızla yayıldığı için, araştırmacılar bu konuda daha fazla şey öğrenmek için çabalıyorlar. Biyolojisini anlarsak, onunla savaşabiliriz.

Aedes Sivrisinek

Bir zamanlar Aedes cinsinden sivrisinekler sadece tropik bölgelerde bulunmuştur. Şimdi Antarktika hariç her kıtaya yayıldılar. Sivrisineklerin hem vücutlarında hem de bacaklarında siyah beyaz lekeler vardır. Gün boyunca aktiftirler ve bu süre zarfında herhangi bir zamanda ısırırlar. Çoğu ısırık sabahın erken saatlerinde ve öğleden sonra ve akşamın erken saatlerinde meydana gelir.
İki Aedes türünün Zika virüsünü aktardığı bilinmektedir. Aedes aegypti olağan bir vericidir. Bazen sarı sivrisinek olarak bilinir. ABD’de, türler Hawaii’de ve Meksika Körfezi’ni sınırlayan güney eyaletlerinde en yaygın olanıdır. Sinek, özellikle hava sıcak olduğunda, daha kuzeyde bulunur.
Asya kaplan sivrisinek veya Aedes albopictus da Zika virüsünü iletir ve ABD’nin daha sıcak bölgelerinde bulunur. Zika virüs hastalığının yayılmasında bu sivrisineğinin ne kadar önemli olduğu belirsizdir.

Mikrosefali

Bir Zika virüs enfeksiyonu genellikle hafif olmasına rağmen, enfeksiyondan sonra ortaya çıkan ikincil etkiler ciddi olabilir.
Mikrosefali, bir bebeğin alışılmadık derecede küçük bir kafa ve beyin ile doğduğu üzücü bir durumdur. Bozukluk hayatın ilk birkaç yılında da gelişebilir. Bu durumda baş ve beyin çocuk büyüdükçe yeteri kadar büyüyemez. Bazen mikrosefali olan bir çocuğun normal zeka ve yetenekleri vardır, ancak genellikle hafif ila şiddetli arasında değişen bir bozukluk vardır. Konuşma ve mesleki terapi gibi teknikler mikrosefali olan bir kişi için yararlı olabilir. Ancak, kişilerin hayatları boyunca özel bakım almaları gerekebilir.
New York Times, Brezilya’da mikrosefali hakkında bazı endişe verici istatistikler yayınladı.
-Brezilya’daki Pernambuco eyaletinin normalde bir yıl içinde mikrosefali ile doğmuş yaklaşık dokuz bebeği vardır. 2015 yılı Kasım ayında sona eren yılda, 646 çocuk mikrosefali ile doğmuştur.
-Normal bir yılda, Brezilya’da mikrosefali ile yaklaşık 150 çocuk doğar. 2016 yılında hastalıkla yaklaşık 4000 vaka doğmuştur.
Raporların da gösterdiği gibi, Brezilya’daki hamile kadınların hastalık salgını sırasında panik yapması hiç de şaşırtıcı değil.

Guillain-Barré Sendromu

Guillain-Barré sendromu vücudun bağışıklık sisteminin sinirlere saldırdığı bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi normalde bakteriler ve virüsler gibi istilacılara saldırır ve bizi hastalığımızdan korur. Sendrom nadirdir ancak ciddidir.
Guillain-Barré sendromunun ilk belirtileri genellikle kas zayıflığı ve karıncalanmadır. Semptomlar felce neden olarak yükselebilir. Felç, tıbbi bir acil durum olabilir. Bozukluk hastane tedavisi gerektirir. Bu tedaviyi aldıkları sürece, çoğu insan hastalıktan kurtulur. Bununla birlikte, devam eden belirtilerle karşılaşabilirler. Hastalığın nedeni bilinmemektedir, ancak bir tür büyük enfeksiyon geçirdikten sonra geliştiği bilinmektedir.

Zika Virüs Enfeksiyonunu Önleme

Araştırmacılar Zika virüsü için bir aşı oluşturma sürecini başlattılar. Ne yazık ki, bu süreç muhtemelen uzun bir zaman alacaktır. Enfeksiyonun önlenmesi için şu an yapabileceğimiz en iyi şey sivrisinek ısırıklarından kaçınmaktır.
İnsanlar kendi ülkelerindeki bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve seyahat etmeye başlamadan önce dikkatli bir araştırma yapmalıdır. Sivrisinek ısırıklarını önlemek için önerilen önlemler aşağıda listelenmiştir. Şu anda, hastalığı ileten sivrisinekler içeren tropikal bir ülkeye seyahat ederken bu önlemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bazı ülkelerde sivrisinek yayıldığı için gerekli olabilir.
-Gündüz veya akşam üstü açık havada böcek kovucu kullanın.
-Giysiler ile mümkün olduğunca vücudu örtün. Aşırı ısınma olasılığını azaltmak için açık renkli giysiler giyin.
-Bir binadaki tüm pencerelerin, sivrisineklerin nüfuz edemediği güvenliğe sahip olduğundan emin olun.
-Pencereleri kapatın ve mümkün olduğunda klimayı kullanın.
-Kapıları mümkün olduğunca kapalı tutun.
-Bir cibinlik altında uyuyun.
-Evin etrafındaki durgun suyu temizleyin. Sivrisinekler yumurtalarını durgun suda bırakırlar. Kovalar ve saksılar gibi küçük öğelerde su birikintileri veya su yumurtlayan dişileri çekebilir.

Kaynakça:
https://healdove.com

Yazar: Katibe Melis Dinçer