Ünlülerin yaptığı reklamlar sayesinde popüler hale getirilen alkali su, tartışmalı bir konudur. Bazı uzmanlar tarafından pratik olarak sağlıklı yaşamın iksiri olarak görülürken, bazıları tarafından sadece asit oranı fazla olan su olarak görülmektedir. Kısaca, alkali su normal içme suyundan daha az asitli olan sudur. Su yapay ve doğal olarak iki şekilde alkali haline gelebilmektedir.
• Doğal olarak elde edilen: Alkali mineralleri bakımından zengin bir kuyudan ya da kaynaklardan gelebilmektedir. Örnek olarak, ortalama PH değeri iyi olan Suudi Arabistan Zemzem’deki sudur.
• Yapay olarak elde edilen: Katkı maddeleri, filtreler veya elektrikli cihazlarla alkali hale getirilebilmektedir.
Alkali suyun potansiyel etkileri, alkalin diyeti ile aynı prensiplere dayanmaktadır ve buna asit-kül hipotezi denmektedir. Buna göre, protein ve tahıl yönünden zengin batı diyeti vücuttaki asit üretimini artırmaktadır, sözde vücut dengelenmeye çalıştığında osteoporoz ve diğer sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Araştırmacılar meyveler, sebzeler, kuruyemişler ve baklagillere dayalı bir alkali diyetin asitliği azaltacağını ve bu bozuklukları önleyebileceğini düşünmektedirler.
Alkali diyet birkaç sağlıklı gıda yemeyi teşvik etse de, hiçbir bilimsel kanıt asit-kül hipotezini desteklememektedir. Ek olarak, bu diyet idrarın asitliğini azaltabilir ancak kanınkini azalmaz. Çünkü vücudun kendi dengeleme mekanizmaları vardır. Yapılan bazı incelemeler ve meta-analizler, alkali diyetin osteoporozu önlemediği sonucuna varmıştır. Alkali sular son yıllarda ünlüler, sporcular ve antrenörler tarafından popülerleştirilmiştir. Çalışma sıkıntısına rağmen, alkali su savunucuları sağlığı attırmada yardımcı olabileceğini iddia etmektedirler. Bu sağlık yararları aşağıdaki gibidir:
• Yaşlanmayı geciktirmek
• Bağışıklık sistemini güçlendirmek
• Kolon temizlemek
• Egzersiz sonrası hidrasyon ve iyileşme
• Vücudu detoksifiye etmek
• Kilo vermek
• Kanseri önlemek
• Cilt ve saç sağlığını iyileştirmek
PH Nedir?
Alkali suyun etkilerinden bahsedildiği için, ne kadar alkali veya içeceğin asiti ölçmek için PH’ın ne anlama geldiğini bilmek önemlidir. PH’ın açılımı hidrojen potansiyelidir. Hidrojen iyonlarının konsantrasyonuna dayanarak çözeltinin asitliği veya alkaliliğinin ölçüsüdür. PH ölçeği 0-14 arasında değişmektedir, 7’si orta veya nötr değerdir. Biraz daha fazla bilim yollu bulgular elde etmek için, 1 pH ünitesindeki artış, hidrojen iyonu konsantrasyonunun on kat daha azalması gerekir ve bunun tersi de geçerlidir. PH’ı 7’nin altında olan maddeler asitli olarak kabul edilirken, bu değerin üstünde olanlar alkalindir. Örneğin, yaygın asitli maddeler arasında sirke pH 3, limon suyu pH 2, akü asidi pH 1, kabartma tozu pH 8, magnezya sütü pH 10 ve ağartıcı pH 13 bulunmaktadır.
Vücudun PH ve Asit-Baz Dengesi
Vücudun, düzgün çalışmasını sağlamak için birçok sıvısının PH’ını çok dar bir aralıkta (7.35- 7.45) tutması gerekmektedir. Bu aralığın dışında, kırmızı kan hücreleri oksijeni taşıyamaz, proteinler uygun şekillerine ulaşamaz ve birçok biyokimyasal reaksiyon gerçekleşmez. Bu sıkı üretim ve asitler başlıca olarak hidrojen iyonları ve CO eliminasyonu kontrolü ve bu aralık içinde kalmak özellikle bikarbonat ve bazlar açısından önemlidir. Neyse ki, vücut asit-baz dengesini korumak için çok etkili mekanizmalara sahiptir. Karbon dioksit (CO solunum 2) ortadan kaldırır ve kandaki konsantrasyonu düşürür. Böbrekler idrardan kana bikarbonatı alır ve bunun tersini asitlerle yapar. Hem akciğerler hem de böbrekler kan PH’ındaki değişikliklere hızlı bir şekilde yanıt verir ve asit-baz dengesini ayarlar. Genellikle akciğer ve böbrek yetmezliği nedeniyle asit ve bazların üretimindeki ve ortadan kaldırılmasındaki dengesizlikler, PH’ı 7,35’in altında veya 7,45’in üzerindeki değerlere kaydırmaktadır. Dört ana asit-baz dengesizliği türü vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Metabolik asidoz
• Solunum asidozu
• Metabolik alkaloz
• Solunum alkalozu
İçme Suyunun PH’ı Nedir?
Saf su 7 nötr PH değerine sahiptir. Temel olarak alkali (hidroksit) ve asidik (hidrojen) iyonları dengelemektedir. Ancak içme suyu kaynaklardan ve kuyulardan geldiğinde bu geçerlidir. Kayaların ve toprakların mineralleri içinden aktıkları zaman suya yıkanır. Bu minerallerin bazıları suyun PH’ını yükseltirken, bazıları düşürmektedir. Ayrıca mineral bileşimine bağlı olarak, en iyi içme suyu PH 5,6 ve 8,5 arasında değişmektedir.
Alkali Su Ne Sağlar?
Alkali su, sade içme suyundan daha yüksek PH’a (8 ila 10 arasında) sahip olduğundan, vücutta ki aşırı asitleri azaltmaya yardımcı olmaktadır. İyonize alkali su, hidroksit iyonları ve hidrojen karışımıdır. Hidrojen iyonları antioksidanlar iken hidroksit iyonları alkali yapmaktadır. İyonize alkali suyun önerilen bazı etkileri, alkalin PH’ından ziyade antioksidan aktivitesiyle ilişkili görünmektedir. Bu tip su serbest radikalleri nötralize ederken serbest radikalleri parçalayan enzimleri aktive etmektedir. Bu da muhtemelen hücrelere verebilecekleri hasarı azaltmaktadır. İyonize alkali suyun hidrojeni, kötü bakteri üzerinde besin olarak kullanabilen yararlı bağırsak bakterilerinin büyümesini sağlamaktadır. Bu, mikrobiyom dengesizliklerini ve enfeksiyonlarını önlerken sindirim fonksiyonunu iyileştirmektedir.
Alkali Su Kullanmanın Avantaj ve Dezavantajları
Alkali su kullanım faydalarını savunan ve ret eden araştırmacılar mevcuttur. Bu araştırmacıların savunduğu alkali suyun avantajlarından bazıları aşağıdaki gibidir:
• Birkaç yan etkiye neden olabilir
• Asit reflü ile yardımcı olabilir
• İyonize alkali su antioksidan olabilir
• Doğal olarak alkali veya elektrolitler ile alkalileştirilmişse mineral bakımından zengin olabilir
İddia edilen dezavantajlarıdan bazıları da aşağıdaki gibidir:
• Çoğu fayda için yetersiz kanıt bulunmaktadır
• Birden çok hileli veya aşırı yüksek talep vardır
• Normal sudan daha pahalıdır
• Filtrelenmiş ve iyonize su, elektrolitlerde zayıf olabilmektedir
• İyonize alkali su platin parçacıkları içerebilmektedir
• Şişelenmiş alkali su, çevre için daha kötüdür.
Sınırlamalar ve Uyarılar
Hidrasyon ve fiziksel geri kazanım üzerindeki etkileri dışında, alkali su ile bağlantılı sağlık iddiaları çok az kişi çalışmasında veya sadece hayvanlar ve hücrelerde test edilmiştir. Ek olarak, birçok insan çalışmasında az sayıda katılımcı bulunmuştur. Bu nedenle, bu ön sonuçları doğrulamak için daha büyük numunelerle daha fazla klinik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışmaların tasarımındaki kısıtlamalar vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Verilerin temel olarak öznel anketlerden elde edilmesi
• Alkali suyu daha sağlıklı beslenme ve alışkanlıklarla birleştirmek, alkali suyun katkısını tahmin etmeyi zorlaştırır
• Tamamen farklı bir elektrolit bileşimiyle kontrol suyunun kullanılması
Sonuç olarak, alkali suyun uzun ömür, kanser, kalp ve kemik sağlığı için kullanımı üzerine yapılan farklı çalışmalar çelişkili sonuçlara sahiptir. Bunları netleştirmek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Alkali Su Nasıl Elde Edilir?
Şişelenmiş alkali su satın almanın yanı sıra, normal musluk suyundan evde yaparak plastik atık üretimini azaltmak mümkündür. En ucuz yöntem, suyu daha alkali yapan maddeler eklemektir. Bir bardak su için bir çorba kaşığı kabartma tozu veya limon suyu (asitli fakat sindirildiğinde alkali yan ürünlere bozulur) eklenebilmektedir ve konsantre alkalin PH düşüşleri de mevcuttur. Ayrıca alkalin şişesi veya sürahi satın alınabilir ve bu şişeler, alkali tuzları suya bırakan boncuklar içermektedir. Sırasıyla, sürahiler sadece asitli elektrolitleri değil aynı zamanda olası kirletici maddeleri ve klorini (suyun kokusunu ve tadını değiştiren) çıkardığı iddia edilen filtreler bulunmaktadır.
Eve alkalin su filtresi veya ters osmoz sistemi kurmak daha pahalı bir olasılıktır. Suyu asidik hale getiren tuzları ve birçok saf olmayan faktörleri giderir. Fiyatı ve ayrıca faydalı mineralleri sudan uzaklaştırabilmesi dezavantajlarıdır. Son olarak, alkali su makinesi (su iyonlaştırıcı veya elektrolizör) kullanılabilir. Bu pahalı cihaz, suyu alkaline ve asidik çözeltiye bölmek için elektrik akımı kullanmaktadır. Normalde musluğa takılır ve her çözüm için bir hortum bulunur. Bulaşıkları temizlemek, elleri yıkamak, içmek, yemek yapmak ve asidik su bırakmak için alkali su kullanılabilir.
Kişi alkali su kullanmayı tercih ediyorsa diğer kullanıcı deneyimlerini tıbbi tavsiye olarak düşünmemelidir. Uzman bir doktordan veya diğer kalifiye sağlık uzmanlarından profesyonel tıbbi tavsiye almalıdır. Bireysel, gerçek yaşam deneyimlerini okumak yararlıdır, ancak bu asla profesyonel tıbbi tavsiye, teşhis veya kalifiye bir sağlık hizmeti sağlayıcısının tedavisinin yerine geçmemektedir.
Alkali su, doğal olarak veya alkalileştirme prosedürleriyle normal içme suyundan daha az asitli olan sudur. Günümüzde ünlüler tarafından popüler hale gelen artan bir eğilim olan alkali su, genel refahını artıracak, vücudu detoks edecek ve asit reflü, obezite ve hatta kanser gibi sağlık koşullarını iyileştirecek mucize bir ürün olarak tanıtılmaktadır. Ne yazık ki, bu iddiaların birçoğu kanıtlanmamıştır ya da doğrudan yanlış bilim yorumlarına dayanmaktadır. Her ne kadar sağlıklı kişiler asit-baz dengesini herhangi bir ek yardım almadan düzenleyebilse de bu su sağlık sorunları veya aşırı fiziksel egzersiz nedeniyle aşırı asit bulunanlara yardımcı olabilmektedir. İyonize alkali su söz konusu olduğunda, antioksidan aktivitesi daha fazla araştırma gerektiren bazı ümit verici faydalara sahiptir.
Kaynakça:
precisionnutrition.com
theguardian.com
insider.com
scmp.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu