Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Anormal ALP Seviyeleri Ne Gibi Bir Anlam İfade Eder?

0 356

Alkalen fosfataz (ALP), kişinin kanındaki proteinlerin parçalanmasına yardımcı olan bir enzimdir. Vücut çok çeşitli işlemler için ALP kullanır, karaciğer fonksiyonunda ve kemik gelişiminde özellikle önemli bir rol oynamaktadır. ALP testi kullanarak, kişinin kanında bu enzimin ne kadarının dolaştığını ölçmek mümkündür. Hafif düzensiz ALP seviyeleri genellikle endişe nedeni değildir. Bununla birlikte, ciddi anormal seviyeler, tipik olarak karaciğer, kemikler veya safra kesesi ile ilgili ciddi altta yatan tıbbi durumu işaret etmektedir. ALP testi, kandaki ALP miktarını ölçen basit bir işlem türüdür. ALP, vücudun çoğu yerinde bulunan ancak kemikler, karaciğer, böbrekler, safra kesesi ve bağırsaklarda en fazla bulunan bir enzimdir. Araştırmacılar günümüzde ALP’nin işlevlerinin tamamını tam olarak anlamamışlardır, ancak çok çeşitli işlemlere katkıda bulunduğunu söylemektedirler ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Karaciğer de besinlerin ve diğer enzimlerin taşınması
• Kemiklerin oluşumuna ve büyümesine yardımcı olmak
• Bağırsaklarda yağ asitlerinin, fosfatların ve kalsiyumun taşınması
• Bağırsaklarda yağ sindirimi
• Fetal gelişim sırasında hücre büyümesini, ölümünü ve göçünü düzenleme
Eğer kişi karaciğer problemlerini gösteren semptomları yaşıyorsa, doktorlar rutin olarak kan testinin ALP testi içermesini talep etmektedirler. Karaciğer belirtileri aşağıdaki gibidir:
• Cilt veya gözlerin sararması
• Ağrılı veya şişmiş karın
• Mide bulantısı hissetmek
• Kusma
• Yorgun ya da halsiz hissetmek
• Açıklanamayan kilo kaybı
• İdrarın normalden daha koyu
Ayrıca, doktor kişinin vücudunda etkilenen bir organın rahatsızlığından şüpheleniyorsa, özel olarak ALP testi yapmaktadırlar. Ve bu organlar aşağıdaki gibidir:
• Kemikler
• Safra kesesi
• Böbrek
• Bağırsaklar

Normal ALP Seviyesi Nedir?

Anormal ALP Seviyeleri Ne Gibi Bir Anlam İfade Eder?ALP seviyesi sağlıklı yetişkinlerde litre başına 20-140 birim (U/L) olmalıdır. Çocuklarda kemikler büyümeye devam ettiğinden yetişkinlerden daha yüksek ALP seviyelerine sahip olma eğilimindedir. Ayrıca kemik yaralanmasından iyileşen kişi, kemik iyileşirken yaralanmasından sonraki 3 ay içinde ALP seviyesinin yükselmesine de neden olmaktadır. Ve hamile kadınlar gebeliğin ikinci ve üçüncü trimesterlerinde normalden yüksek ALP seviyelerine sahip olması yaygın bir durumdur. Ancak, herkesin doğal ALP seviyesi biraz farklıdır. Doktor ALP testinden sonra seviyelerin beklediğinden daha yüksek veya düşük olması durumunda ne anlama geldiğini açıklayabilmektedir.

Anormal ALP Seviyelerine Neden Olan Nedir?

ALP kemiklerde ve karaciğerde çok bol olduğu için, yüksek ALP seviyeleri genellikle karaciğer veya kemik aktivitesindeki farklılığın bir işaretidir. Karaciğerde tıkanma veya hasar ALP seviyelerinin yükselmesine neden olmaktadır. Bu, kemik hücresi aktivitesinde bir artış olması durumunda da ortaya çıkmaktadır. Anormal ALP seviyeleri genellikle bazı durumlarda belirtiler gösterir. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir:
• Safra kesesi taşları
• Kolesistit, safra kesesi iltihabı
• Karaciğer kanseri
• Karaciğer de anormal, kanserli olmayan büyüme
• Siroz, karaciğerde skar
• Hepatit-iltihabı karaciğer, genellikle enfeksiyon nedeniyle
• Safra kanserleri
• Karaciğer için zararlı ilaçların aşırı kullanımı
• Aşırı alkol tüketimi
• Yetersiz beslenme, özellikle D vitamini, kalsiyum, protein, magnezyum ve çinkodaki eksiklikler
• Kemik kanserleri
Anormal ALP seviyelerinin normalde daha az düzenli olabileceği durumlar vardır. Bu durumlar aşağıdaki gibidir:
Raşitizm: Çocuklarda kemiklerin zayıflaması, genellikle D vitamini veya kalsiyum eksikliği sonucunda meydana gelmektedir.
Osteomalazi: Yetişkinlerde kemiklerin zayıflaması, genellikle vitamin eksikliği ile ilgilidir.
Paget hastalığı: Önemli kemik deformitesine ve kemik rejenerasyonunda sorunlara neden olan bir durumdur
Olağandışı ALP seviyeleri, nadir olmasına rağmen bazı koşullardan birini işaret edebilir. Bu koşullar aşağıdaki gibidir:
• Konjestif kalp yetmezliği
• Anemi
• Tedavi edilmemiş çölyak hastalığı
• Hiperparatiroidizm
• Hodgkin lenfoması
• Bazı bakteriyel enfeksiyonlar
• Ülseratif kolit
• Wilson hastalığı
• Meme kanseri
• Prostat kanseri

ALP Testine Nasıl Hazırlanılır?

ALP testine sahip birinin testten 10 ila 12 saat önce hiç bir şey yememesi gerekmektedir. Bu nedenle çoğu kişi bu test uygulamasını sabahları yaptırmak istemektedir ve çoğu klinik ve hastaneler bu testleri yapmaktadırlar. Doğum kontrol hapları ve anti-epileptik ilaçlar gibi bazı ilaçlar ALP seviyelerini etkilemektedir. Bu nedenle, testi yaptıran herkes doktora aldıkları ilaçları ve bitkisel takviyeleri hakkında bilgi vermelidir.

Test Nasıl Yapılır?

Anormal ALP Seviyeleri Ne Gibi Bir Anlam İfade Eder?ALP testi sadece bir kan örneği gerektirmektedir. Phlebotomist veya hemşire, damarları iç dirsekte açığa çıkarmak için kişinin kolunun üst etrafına bir kayış bağlar. Uygun bir ven bulduklarında, hemşire bölgeyi alkolle temizler ve ardından küçük bir iğneyi vene sokar. Daha sonra iğnenin ucuna plastik tüp takarak bir miktar kan alımını gerçekleştirmektedir. Toplama tüpünde yeterli kan bulunduğunda, hemşire iğne çıkarılmaktadır. Eğer kişinin aynı anda başka kan testlerine ihtiyaç duyulursa, hemşire çoklu toplama tüplerini doldurmak zorundadır.
ALP testlerinde iğne yerleştirme yerinde küçük bir kanama veya çürük olması dışında çok az komplikasyon vardır. Çoğu kişi test sırasında veya sonrasında iğne kola girdiğinde hafif acı dışında herhangi rahatsızlık hissetmez. Nadiren kan almak, iç dirsekte damar veya dokuların çevresinde iltihaplanmalara neden olmaktadır. Bölgeye 20-30 dakika sıcak basınç ve hafif baskı uygulamak, bu durumun hafifletilmesine yardımcı olmaktadır. Enflamasyon kan testinden sonra birkaç saatten fazla kalırsa veya kötüleşirse, derhal tıbbi yardım alınmalıdır.

Sonuçları Ne Anlama Geliyor?

Anormal ALP seviyesine sahip çoğu kişi, düşük seviyelerden çok yüksek seviyelere sahip olabilmektedir. Yüksek ALP seviyelerinin yaygın nedenleri vardır ve bu yaygın nedenler aşağıdaki gibidir:
• Karaciğer koşulları, sıklıkla safra kanalı tıkanıklığı
• Safra kesesi koşulları, genellikle safra kesesi taşları
• Anormal büyüme ve zaman zaman kanserler gibi kemik hastalıkları
• Gebelik
• Genç yaş, hala büyüyen çocuklar daha yüksek ALP seviyelerine sahip olma eğiliminde olduğundan
İlgili semptomlar doktorun tanı koymasına yardımcı olmazsa, başka testler de gerekmektedir. Bunlar, kanda hangi tip ALP enziminin ortaya çıktığını belirlemek için testleri içermektedir. Vücudun her parçası farklı bir ALP enzimi türü yapar. İstenen diğer testler ayrıca karaciğer testlerini içermektedir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Bilirubin testi
• Aspartat aminotransferaz (AST) testi
• Alanin aminotransferaz (ALT) testi
Kişinin ALP seviyeleri yüksekse ancak diğer karaciğer testlerinin sonuçları normalse, problem karaciğerlerin de değil de kemikleri etkilenmiş olabilmektedir. Doktor kemik bozukluklarını teşhis etmek için görüntüleme testleri kullanmaktadır. Nadiren yüksek ALP seviyeleri bazı hastalıkların belirtisi olarak ortaya çıkmaktadır. Bu hastalıklar aşağıdaki gibidir:
• Bakteriyel enfeksiyon
• Kanser
• Kalp yetmezliği
• Böbrek yetmezliği
Kişinin ALP seviyesinin düşük olması nispeten nadir bir durumdur. Bunlar ciddi veya uzun süreli vitamin ve mineral eksiklikleri ve tedavi edilmemiş çölyak hastalığı gibi yetersiz beslenmeye neden olabilecek kronik durumlar en sık sonucun sonucudur.

Tedavisi

Anormal ALP Seviyeleri Ne Gibi Bir Anlam İfade Eder?Anormal ALP seviyelerinin tedavisi tamamen bu durumun nedenine bağlıdır. Hafif anormal ALP seviyeleri genellikle gün boyunca doğal olarak dalgalandığından ve kişiden kişiye farklılık gösterdiğinden endişe kaynağı değildir. Kötü beslenmeye sahip kişilerin diyetlerini buna göre ayarlaması veya takviyesi alması gerekmektedir. Bu kişiler bazı yiyecekleri diyetlerine dâhil etmeleri gerekmektedir ve bu yiyecekler aşağıdaki gibidir:
• Bütün meyve ve sebzeler, özellikle narenciye, meyveler ve koyu yeşil yapraklı sebzeler
• Tam tahıl gevrekleri, ekmek, pirinç ve makarna
• Kırmızı et ve yağlı balık
• Yoğurt, kefir, kimchi ve lahana turşusu gibi probiyotik gıda ürünleri
Enfeksiyonlar için, doktor bir antibiyotik veya diğer antimikrobiyal ilaçlar hakkında bir reçete vermektedir. Önemli karaciğer, safra kesesi veya kemik tıkanıklığı olan kişilerin ameliyat veya lazer terapi seansları yapması ya da tıkanmaları açan ilaçlar alması gerekmektedir. Kemik bozulmalarına veya yoğunluk sorunlarına neden olan kronik durumlar için, kişinin röntgen çektirmesi gerekmektedir. Ayrıca kanserli kişilerin ameliyat, kemoterapi ve radyoterapinin kombinasyonundan geçmesi gerekmektedir.

Kaynakça:
labtestsonline.org
ucsfhealth.org
nih.gov

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku