Esneme, yorgunluk veya strese karşı otomatik bir vücut tepkisidir. Daha az görülen aşırı esneme, altta yatan bir sağlık durumunun bir işareti olabilir. Esneme, genellikle yorgunluğa bedensel bir tepkidir. Bireyler, başkalarını esnerken gördüklerinde, hatta esneme yazısını okuduğunda bile esnerler. Aşırı düzeyde ve çok sık esneme, uykusuzluk ile depresyonda meydana gelen dönemlerde, bir ilacın yan etkileri ve bazı tıbbi durumlar gibi uzun süreli yorgunluk dönemlerde bu dönemin belirtileri olarak ortaya çıkabilir. Ayrıca sebebe bağlı olarak kendini çok yorgun hissetmek, konsantre olmakta güçlük çekmek veya nefes almakta zorluk çekmek gibi diğer semptomların yanında da aşırı esneme meydana gelebilir. Ve bazı faktörler aşırı esnemeye neden olabilir. İşte bu faktörlerden bazıları şunlardır:
Uyku Problemleri
Aşırı esnemenin ortak bir nedeni yorgunluk veya halsizliktir. Bireyler yeterince uyku almakta zorlanırsa, normalden daha fazla esnerler. Eğer gün boyunca sürekli yorgunluk, uyku hali yaşanıyorsa veya uyku bozukluğu varsa, tavsiye için bir doktordan yardım alınmalıdır. Birey, uyku problemi olduğunun farkında olmayabilir. Örneğin, obstrüktif uyku apnesi olan bir kişi kolayca fark edilebilir uyanma semptomlarına sahip olmayabilir, ancak uykularının kalitesini etkiler ve kişinin gün boyunca yorgun hissetmesine neden olabilir. Uyku problemi gösteren diğer belirtiler arasında bazı sebeplerde aşırı esnemeye neden olabilir. İşte bu nedenlerden bazıları;
•Konsantrasyon zorluğu
•Daha yavaş refleksler veya tepkiler
•Huzursuz hissetmek
•Motive olmamak
•Zayıf veya ağrıyan kaslar
Kaygı
Anksiyete, esneme için yaygın bir tetikleyicidir. Anksiyete kalbi, solunum sistemini ve enerji seviyelerini etkiler. Bunların hepsi nefessiz kalmaya, esnemeye ve stres hissine neden olabilir. Bir birey çok fazla endişe yaşıyorsa, daha fazla esneyebilir. Anksiyete ile ilgili esneme, bir kişi daha endişeli hissettiğinde genellikle daha da kötüleşir, ancak bariz bir tetikleyici olmadan da ortaya çıkabilir.
İlaçlar
Bireyler, bazı ilaçları aldıklarında aşırı esneme yaşayabilirler. Yorgunluk veya uyuşukluk, reçetesiz veya reçeteli satılan birçok ilacın ortak bir yan etkisidir. Aşırı esnemeye neden olabilecek bazı ilaçlar arasında aşağıdakileri sıralayabiliriz:
•Selektif serotonin geri alım inhibitörleri ve diğer antidepresanlar
•Antihistaminikler
•Bazı ağrı kesici ilaçlar
Depresyon
Depresyon, antidepresanların yan etkileri veya depresyon ile birlikte gelen yorgunluktan dolayı esnemeye neden olabilir ya da daha da şiddetlenebilir. Depresyonu olan bir birey kendilerini sık sık ya da normalden daha fazla esniyorsa, bunu ilaç dozlarını değiştirebilecek ya da başka nedenleri kontrol edebilecek olan doktorları ile konuşabilirler.
Kalp Sorunları
Aşırı esneme, beynin altından kalbe ve mideye kadar uzanan vagus siniri ile ilişkili olabilir. Bazı durumlarda, aşırı esneme kalp çevresinde kanamaya veya hatta kalp krizine işaret edebilir. Kalp problemini gösterebilecek diğer belirtiler:
•Göğüs ağrısı
•Nefes darlığı
•Üst vücutta ağrı
•Mide bulantısı
•Baş dönmesi
Bu işaretlerden herhangi birini görürlerse derhal tıbbi yardım almalıdırlar.
İnme
İnme geçiren bireyler aşırı esneme yaşayabilirler. Doktorlar bunun, esnemenin bir inmeden beyin hasarı sonrası beynin ve vücudun çekirdek sıcaklığının düzenlenmesine ve azaltılmasına yardımcı olabileceğine inanıyor. Bazı araştırmalara göre, esneme sürecinin, omuriliğe bağlanan beynin taban alanı olan beyin sapını içerdiğini öne sürüyor. Aşırı esneme, felçten önce veya sonra olabilir. İnsanlar felç belirtilerini tespit etmek için aşağıdaki belirtilerden faydalanabilirler:
Yüz: yüzün alt kısmında sarkık, uyuşukluk veya bir tarafa gülümsememe
Kol: bir koldaki zayıflık veya bir kolu kaldıramama
Konuşma: konuşma zorluğu
İnsanlar bu semptomları fark ederlerse derhal tıbbi yardım almalıdırlar.
Epilepsi
Epilepsili bireyler, temporal lobda başlayan nöbet öncesi, sırası veya sonrasında olduğu gibi aşırı derecede esneyebilirler. Buna temporal lob epilepsisi denir. Epilepsili bireyler ayrıca epilepsinin neden olabileceği yorgunluktan dolayı aşırı esneme yaşayabilirler.
Çoklu Skleroz
Bireyler, multipl skleroz (MS) bağlı MS ile ilgili yorgunlukta aşırı esneme yaşayabilirler. Aşırı esneme diğer merkezi sinir sistemi bozuklukları ile de ortaya çıkabilir. Esneme, vücutta bir stres hormonu olan yüksek kortizol ile de bağlantılıdır. Bu, esnemenin her ikisi de vücudu stres altında tutan kaygı ve yorgunlukla ilişkili olmasının nedeni olabilir. Bir araştırmaya göre, kortizolde ki anormal artışların tanınmasının, MS ve erken başlangıçlı demans gibi bazı nörolojik durumların tespit edilmesine yardımcı olabileceğini göstermektedir. MS’in ana semptomları:
•Aşırı yorgunluk veya halsizlik
•Vücutta, yüzde, kollarda veya bacaklarda uyuşma veya karıncalanma
•Görme ile ilgili sorunlar
•Baş dönmesi
•Yürüme ya da denge zorluğu
Karaciğer Yetmezliği
Bireyler karaciğer yetmezliğinin son aşamalarında aşırı esneyebilirler. Bilim adamları, bunun karaciğer yetmezliğinin yol açtığı yorgunluktan kaynaklandığına inanmaktadır. Karaciğer yetmezliğinin diğer belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
•İştah kaybı
•Mide bulantısı
•İshal
•Bilinç bulanıklığı
•Gündüzleri son derece uykulu hissetme
•Ellerde veya ayaklarda ödem ve karın içinde biriken aşırı sıvı
Beyin Tümörü
Aşırı esneme nadir durumlarda, bir ön lobun veya beyin sapı tümörünün bir belirtisi olabilir. Bir beyin tümörünü işaret edebilecek diğer semptomlar şunlardır:
•Baş ağrısı
•Kişilikteki değişiklikler
•Vücudun bir tarafında karıncalanma, güçsüzlük veya sertlik
•Hafıza kaybı
•Görme ile ilgili sorunlar
Tedavi
Bir birey aşırı derecede esniyorsa, neye neden olabileceğini bulmak için doktora görünmelidir. Tedaviler, esnemenin nedenine bağlı olarak yapılacaktır ve aşağıdakileri içerebilir:
•Esneme bir uyku probleminden kaynaklanıyorsa, bir kişi uyku döngüsünü iyileştirmeye çalışabilir veya bir doktorla uyku tedavileri hakkında konuşabilir.
•Esneme, ilacın yan etkisi ise, doktor daha düşük bir doz veya ilaç değişimini reçete edebilir.
•Eğer esneme altta yatan bir sağlık durumunun işareti ise, doktor durumu yönetmek için spesifik tedavi sağlamak için kişi ile birlikte çalışacaktır.
Teşhis
Doktor bireylere uyku alışkanlıklarını, düzenli olarak kendilerini ne kadar fiziksel ve zihinsel olarak yorgun hissettiklerini sorabilir. Nöbet bozukluğu gibi beyin anormalliklerini ekarte etmek için bir elektroensefalogram (EEG) isteyebilir. Bir EEG, kafa derisindeki elektrotları kullanarak beyin dalgası aktivitesini ölçer. Herhangi bir kalp problemini kontrol etmek için, doktor kalp anormalliklerini ekarte etmek için göğüs röntgeni veya MRI taraması kullanabilir. Bir MRI taraması, kalp dokusuna ve çevresindeki alanlara zarar verip vermediğini gösterebilir.
Esneme, yorgunluğa ve endişeye normal bir otomatik tepkidir. Aşırı esneme aşırı yorgunluktan, ilaçların yan etkisinden veya altta yatan bir sağlık durumundan kaynaklanabilir. Bir birey sık sık ya da genellikle bilinmeyen bir nedenden ötürü esniyorsa, neye neden olabileceğini bulmak için doktora görünmelidir. Ciddi bir sağlık durumunu gösterebilecek herhangi bir semptom fark ederse, hemen tıbbi yardım almaları gerekir.
Kaynakça:
braintumor.
heart.org
ncbi.nlm.nih.gov
springer.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Yaklaşık bir haftadır prozac fluoksetin 20 mg kullanıyorum geceleri uykum saat 2.30 gibi gelmeye başladı gün içerisinde sık sık esniyorum ciddi bi sorun teşkil eder mi yoksa bunlar bilindik yan etkilerden mi ..