Petrol tankerlerini veya sondaj kulelerini içeren kazalar, büyük petrol sızıntılarına neden olabilirken uluslararası haberlere konu olur. Ancak bunlar dünya okyanuslarındaki tek petrol kirliliği kaynağı değildir. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) tarafından yayınlanan 2013 tarihli bir rapora göre, ABD sularında petrol sızıntıları nedeniyle ciddi çevre sorunu oluşturan en az 87 batık gemi vakası vardır. Geçen yüzyılda çeşitli noktalarda batan bu gemiler, hala arızalanma riskiyle karşı karşıya olan aşınmış tanklarda tutulan milyonlarca galon petrol barındırır.
Pearl Harbor’daki USS Arizona gibi bu batık gemilerden bazıları hala petrol sızdırmaya devam etmektedir. Jacob Luckenbach gibi diğerleri, petrolü çıkarma ve gemideki delikleri açma girişimlerine rağmen, yıllar içinde ara sıra petrol sızdırmaya devam etmiştir. Birçoğu, henüz petrol sızdırmamış, ancak yaşları ve gemideki geniş petrol rezervleri nedeniyle bunu yapmakla tehdit eden II. Dünya Savaşı dönemi tankerleridir. Taşıdıkları petrol nedeniyle çevreyi tehdit edebilecek 10 gemi enkazı vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
Gulfstate
NOAA’nın listesindeki en yüksek riskli batık olarak adlandırılan tanker Gulfstate, Nisan 1943 yılında bir Alman denizaltısı tarafından torpido atılmış ve Florida Keys açıklarında okyanus yüzeyinin 2.900 fit altına batmıştır, ayrıca 40’tan fazla mürettebat ölmüştür.
Galveston, Texas’tan Portland, Maine’e giden gemi hiçbir zaman bulunamamıştır, ancak araştırmacılar gemide hala 3,5 milyon galon bunker yağı olabileceğinden endişelenmişlerdir, bunker yağı büyük gemilere güç sağlamak için kullanılan ağır, oldukça kirletici petrol türüdür. Bir sızıntı yalnızca Florida’nın mercan resiflerini ve deniz yaşamını tehdit etmekle kalmaz, aynı zamanda Kuzey Carolina’nın Dış Bankaları kadar kuzeydeki kıyı topluluklarını da tehdit eder. NOAA, durumunu belirlemek ve içeride ne kadar petrol kaldığını öğrenmek için geminin yerinin tespit edilmesini önermiştir.
USS Arizona
7 Aralık 1941 sabahı, USS Arizona bombalanmış ve Pearl Harbor’a sürpriz bir Japon saldırısıyla batmıştır ve bu gemide 1,5 milyon galon bunker yağı yüklüdür. Bu yakıtın çoğu, 1.177 askerin ölümüne ve iki buçuk gün boyunca yanmasına neden olan ateşli patlamada kaybedilmesine rağmen, içeride tahminen 500.000 galon yağ kaldığı tahmin edilmektedir.
USS Arizona’nın petrol rezervleri günde iki ila dokuz litre kadar yavaş yavaş limana sızmıştır. Petrol, Honolulu civarında bulunan USS Arizona Anıtı’nda suyun yüzeyine yayılmıştır ve buna kara gözyaşları ismi verilmiştir. Anıt, 2008’de petrol sızıntısının çevresel etkilerini bildiren bir rapor yayınlayan Ulusal Park Servisi ve ABD Donanması tarafından ortaklaşa yönetilmiştir. Ancak bugüne kadar, büyük ölçüde gemi enkazının Ulusal Tarihi Dönüm Noktası statüsü nedeniyle sızıntıyı azaltmak için hiçbir adım atılmamıştır.
Argo
Ekim 1937 yılında tank mavnası Argo, şiddetli bir fırtına sırasında Sandusky, Ohio’nun kuzeydoğusundaki Erie Gölü’nde batmıştır. 200.000 galondan fazla ham petrol ve benzol (boya tinerine benzer bir kimyasal) ile yüklü enkaz yaklaşık 80 yıl bulunamamıştır. Bu süre zarfında, muhtemelen battığı yerin yakınında su üzerinde yağlı bir parlaklık olduğuna dair tekrarlanan raporlar yayınlanmıştır. Bu nedenle NOAA, Argo’yu Büyük Göller’deki en riskli beş batık arasında sıralayarak listesine dâhil etmiştir.
2015 yılında, bir gemi enkazı avcısı Argo’yu bulmuş, bölgede güçlü bir solvent kokusu ve su yüzeyinde renk değişikliği olduğunu bildirmiş, sahil güvenlik dalgıçları ise hala petrol içerdiğini ve benzol sızdırdığını doğrulamışlardır. Mürettebat yaklaşık 30.000 su ve benzol karışımını çıkarmış, ancak gemide hala nelerin kaldığı ve çevre üzerindeki etkisi hakkında sorular devam etmektedir.
Joseph M. Cudahy
Mayıs 1942 yılında Joseph M. Cudahy, Meksika Körfezi’nde Napoli, Florida’nın yaklaşık 125 mil batısında bir Alman denizaltısı tarafından torpido atılmıştır. Teksas’tan Pensilvanya’ya giden tanker 300.000 galondan fazla petrol taşırken, yanmış ve battığı için 3 subay ve 24 mürettebat ölmüş, kalan 10 mürettebat kurtarılmıştır.
Joseph M. Cudahy olduğu tahmin edilen bir enkaz, tankerin kimliği hiçbir zaman kesin olarak tespit edilememesine rağmen, okyanus tabanında düştüğü bildirilen yerin yaklaşık 145 fit altındadır. Dalgıçlar ve kayıkçılar, yıllardır orada, fırtınalardan sonra ve dalgıçlar batık enkaza girdikten sonra daha da kötüleşen yüzey petrol birikintilerini görmüşlerdir. NOAA, Joseph M. Cudahy’yi gemide hala ne kadar petrol olduğunu ve çevresel riskleri azaltmak için dışarı çekmenin mümkün olup olmayacağını belirlemek için daha fazla değerlendirilmesi gereken 17 batık gemiden biri olarak seçmişlerdir.
W.E. Hutton
Dünya Savaşı döneminden kalma bir buhar tankeri olan W.E. Hutton, Mart 1942’de bir torpido tarafından Kuzey Carolina kıyılarında batmıştır. Sahil Güvenlik, Kuzey Carolina’daki bir balıkçıdan okyanus yüzeyi ve Cape Lookout’un birkaç mil açığında kara kürelerin yükseldiğini bildiren haberle bunu öğrenmiştir. Alanın üst tarafındaki yağlı parlaklık petrolün varlığını doğrulamış ve sızıntının izi W.E. Hutton’a kadar takip ettiği bildirilmiştir.
Daha önce NOAA, tankerin battığında gemide bulunan 2,7 milyon galon ısıtma yağı içermediğini varsaymıştır. Fakat sahil güvenlik dalış yaptığında bu tankerin paslanan gövdesinde petrol sızdıran yaklaşık parmak büyüklüğünde bir delik tespit edilmiştir. Delik onarılmış ve gemide hala bilinmeyen miktarda petrol bulunmaktadır. Mühürlü tanker, petrol sızıntısının yeniden devam etmesi durumunda izlenecek gemi enkazları listesinde yer almaktadır.
Coimbra
New York’tan İngiltere’ye gitmekte olan 3 milyon galondan fazla yağlama yağı taşıyan tanker Coimbra, Ocak 1942 yılında bir Alman denizaltısı tarafından torpidolanmıştır. Gemi üç parçaya ayrılmış ve Long Island kıyılarında batması sonucu kaptan ve 30’dan fazla mürettebat ölmüştür. Patlama o kadar büyüktür ki, 27 mil uzaktaki Long Island sakinleri dahi alevleri görmüştür.
Geminin petrol yükünün çoğunu yakmış olan şiddetli patlamaya rağmen, yıllar boyunca Long Island sahillerinde birkaç gizemli petrol sızıntısı ve katran toplarının kıyıya vurduğu olaylar yaşanmıştır. Birçok uzman, hala bir milyon galondan fazla petrol içerebilen Coimbra’nın muhtemel suçlu olduğuna inanmaktadır. Bu nedenle NOAA, batık gemiyi 36 en yüksek riskli enkazı arasında sıralamaktadır ve daha fazla değerlendirilmesi gereken 17 batık gemi listesine dâhil edilmiştir.
Edmund Fitzgerald
1975 yılında Superior Gölü’ndeki bir fırtına sırasında Edmund Fitzgerald’ın batması, 20. yüzyılın en ünlü batıklarından biridir. Superior, Wisconsin’den Detroit, Michigan’a 26.000 ton demir cevheri peleti taşıyan yük gemisi, yüksek dalgalara ve şiddetli rüzgârlara yenik düştükten sonra ikiye ayrılmıştır. Ancak hiçbir imdat çağrısı yapılmamış ve 29 mürettebat üyesinin hepsinin cesetleri hiçbir zaman bulunamamıştır.
Edmund Fitzgerald potansiyel tehditleri NOAA listede beş Great Lakes batıklardan biridir. Orta kirlilik riski olarak sınıflandırılmıştır ve şimdiye kadar herhangi bir petrol sızıntısı rapor edilmemiştir. Ancak birçok uzman, yakıt kaynağı olarak taşıdığı yüksek derecede tahrip edici, ağır dereceli yağın hala 50.000 galondan fazla içerebileceğine inanmaktadır.
Jacob Luckenbach
Jacob Luckenbach, Temmuz 1953 yılında zayıf görüş nedeniyle başka bir gemiyle çarpıştıktan sonra Kaliforniya kıyılarında batan bir yük gemisidir. 457.000 galon petrol de dahil olmak üzere Kore’deki savaş çabası için malzemelerle donatılmıştır. Tüm mürettebat güvenli bir şekilde kurtarılmış olsa da, gemi enkazı, aralıklı petrol sızıntıları nedeniyle hala maliyetli olduğunu kanıtlamıştır.
Gizemli petrol sızıntıları, 1990 ve 2003 yılları arasında 50.000’den fazla kuşun ölümüyle sonuçlanmıştır. 2002 yılında, kuşların yollarını araştırdıktan ve okyanus akıntılarını inceledikten sonra, araştırmacılar, kaynak olarak Jacob Luckenbach’a odaklanmışlardır. Yük gemisi yıllardır petrol sızdırmış ve bu da okyanusa yaklaşık 300.000 galon girmesine neden olmuştur. Buna karşılık, ABD Sahil Güvenlik, gemiden petrol çekmek için 20 milyon dolarlık bir proje uygulanmıştır. Büyük ölçüde başarılı olmasına rağmen, araştırmacılar 2016 yılında yeni petrol sızıntısı belirtileri keşfetmişler, bu mühürlü geminin tekrar sızıntı yaptığının kanıtıdır.
George MacDonald
George MacDonald, 1960 yılında büyük bir mekanik arızadan sonra Atlantik Okyanusu’nda batan bir tanker gemisidir. Araştırmacılar tankerin Georgia, Savannah’dan yaklaşık 165 mil uzakta battığını tahmin etse de, enkazın yeri hiçbir zaman bulunamamıştır. Gemide 4 milyon galondan fazla petrolle Teksas’tan New York’a seyahat etmiştir. Gemi su alıp batmaya başladığında, tüm mürettebat güvenli bir şekilde kurtarılmış ve kaptan gemiyi kurtarmak için bazı yakıt rezervlerini boşaltmaya başlamıştır.
İkinci Dünya Savaşı’ndaki birçok gemi enkazının aksine, George MacDonald’ın batması nispeten barışçıldır ve araştırmacılar geminin okyanus tabanında tek parça halinde yattığına ve yakıtın hala gemide olabileceğine inanmaktadır. NOAA, geminin yerini tespit etmeye ve gizemli petrol sızıntıları için bölgeyi incelenmesini önermiştir.
RW Gallagher
RW Gallagher 1942 yılında batan bir tanker gemisi, torpidolanmış ve Louisiana kıyısına yakın Meksika Körfezi’nde Alman U-botları tarafından batırılmıştır. Çarpmanın ardından gemi alev almış ve 10 mürettebat hayatını kaybetmiştir. Tarihi belgelere göre, enkaz ve büyük bir petrol sızıntısı 1944 yılında ABD Donanması tarafından bulunmuştur.
Araştırmacılar, ölümünün şiddetli doğası nedeniyle, gemideki 3,4 milyon galon yakıtın çoğunun zaten okyanusa sızdığına inanmaktadır. Bununla birlikte diğer faktörler, gemi enkazının hala petrol içerdiği anlamına gelebilir. NOAA’ya göre, RW Gallagher, o zamanlar petrol içeren 24 ayrı bölmeye sahip çok az tankerden biridir ve bu, bölmelerin bazılarının torpidolar tarafından hasar görmemiş olma ihtimalini artırır. Buna ek olarak, gemi aşağıdan yukarıya batmış ve ters yön muhtemelen gövdenin altında petrol tutmuş durumdadır.
Kaynakça:
namepa.net/2019/how-do-wrecks-impact-the-marine-environment/
researchgate.net/publication/ shipwrecks_at_the_sea_bottom_A_case_study_from_the_Mediterranean_basin<br />
spotmydive.com/the-environmental-impact-of-sunken-shipwrecks/
cambridge.org/core/journals/journal-of-the-marine-biological-association-of-the-united-kingdom/article/effect-of-shipwrecks
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu