Marie Cruie, Polonya doğumlu Fransız fizikçi olup, radyoaktivite çalışmalarında iki kez Nobel ödülü alan tek kadın ünvanına sahiptir. Marie Cruie polonyum ve radyum kocası ile birlikte keşfini sağlamıştır. Daha sonra kocasının ölümünden sonra, X-ray ışınlarını hakkında çalışmalarını geliştirmiştir. Marie Cruie, 4 Temmuz 1934’de ölmüştür.
Gençlik Yılları;
Marie Cruie olarak bilinen Maria Sklodowska, 7 Kasım 1867 tarihinde günümüz polanya’da Varşova kentinde doğmuştur. Beş çocuktan en küçüğü olan Cruie, bir öğretmen babaya ve kız yurdu müdüresi olan bir anne babaya sahiptir. Matematik ve fiziğe yatkınlığını matematik ve fizik öğretmeni olan babasından almıştır. Parlak ve meraklı öğrenci olması sayesinde Cruie, okulda sivrilmeyi başarmıştır. 10 yaşında iken, annesini tüberküloz hastalığından kaybetmiştir.
Üst düzey bir öğrenci olan Cruie, Varşova da bulunan men-only üniversitesine alınmamıştır. Bunun yerine, Varşova’nın “floating univesity” kayıt dışı sınıflardan oluşan gizli bir okula devam etmiştir.
Kardeşi Bronya ile birlikte yurtdışında resmi bir başarı kazanmayı hayal eden Cruie, yeterli finansal kaynak bulmadığından dolayı bu hayalini gerçekleştirememiştir. Azimli Cruie başarılı olmak için kardeşi ile bir anlaşma yapmıştır. Cruie Bronya’nın eğitimini tamamlamasına yardımcı olacak, daha sonra kendi çalışmalarının devamına destek olmasını sağlayacaktır.
Yaklaşık 5 yıl öğretmen ve mürebbiye olarak çalışan Cruie, boş zamanlarında fizik,kimya ve matematik hakkında incelemelerde bulunmuştur. 1981 yılında Sorbonne üniversitesine kaydını yaptırmış olup, düşük bütçesi ile zor şartlarda çalışmalarına devam etmiştir.
1983 yılında fizik’de yüksek lisansını tamamlayan Cruie, ertesi yıl matematik alanında derece almıştır. Bir süre sonra, çelik ve manyetik özellikleri farklı türler üzerine çalışma yapmak için komisyon almıştır. Cruie Laboratuvar gerekli ve bu vesile ile bir meslektaşı Pierre Cruie ile tanıştırmış ve 26 Temmuz 1895 de Pierre Marie çifti evlenmiştir.
Buluşları;
Marie ve Pierre çifti çalışmalarında birbirinden tamamen ayrılmış gibi dursalar da belli bir süre sonra bir süre sonra çalışmaları birleşmiştir.
Marie Henri Becquerel uranyum ışınlarının ve Wilhelm Conrad Röntgen tarafından bulunan X ışınlarından daha zayıf ışınların kapalı atlamalarının olduğunu keşfetti ve bir Fransız fizikçi bu çalışmalarına hayran oldu. Curie uranyum ışınları üzerine kendi deneylerini, bir kaç adım daha ileri taşıyarak Becquerel’den iş aldı. Marie ışınları ne olursa olsun, uranyum form durumunun sabit kaldığını keşfetti.
Marie elementlerin atom yapısından geldiğinin teorisini ortaya attı.
Bu devrimci fikir, atomik fizik alanında yeni bir kelime olan radyoaktivite kelimesini ortaya çıkardı. 1897 yılında Marie ve Pierre çiftinin bir kızı oldu ve bu durum çalışmalarını yavaşlatmadı.
Pierre radyoaktivite çalışmalarında Marie’ye yardım etmek için kendi çalışmalarını kenara atmak durumunda kalmıştır. Mineral pitchblende ile birlikte çalışan çift 1898’de, yeni bir radyoaktif element keşfettiler. Bu elemente polonyum adını verdiler. Ayrıca pitchblende başka bir radyoaktif madde varlığını tespit etmişler ve bu maddeye radyum adını vermişlerdir.
1902 yılında, Curies onlar eşsiz bir kimyasal element olarak varlığını gösteren, saf radyum bir decigram üretilmiş aldığını açıkladı.
Ünlü Bilim Yolculuğu;
Marie Curie 1903 yılında Fizikte Nobel Ödülü alan ilk kadın olarak tarihe geçti.Radyoaktivite üzerine çalışmalarından dolayı, Kocası ve Henri Becquerel ile birlikte prestij onuru kazandı. Nobel Ödülü kazanmasıyla, Curies bilimsel çabaları için uluslararası bir üne sahip oldu böylece araştırmalarına devam etmek için ödül paralarını kullandılar. Ertesi yıl Eve adında 2. Kızlarına sahip oldular.
1906 yılında eşini kaybeden Marie, büyük acısına rağmen Sorbonne’da öğretmenlik görevini devraldı ve tarihte ilk kadın Profesör unvanıyla yerini aldı.
Marie Cruie 1911 yılında kimya alanında 2. Nobel ödülünü almasıyla,2.kez Nobel ödülü kazanan ilk bilim insanı olmuştur. 1911 yılında yalnız ödül almış olsa da, kocasının onurunu taşıdığını dile getirmiştir.
Bu zaman zarfında, Curie Fizik ilk Solvay Kongresi’ne katılmak üzere, Albert Einstein ve Max Planck gibi diğer ünlü bilim adamları ile katıldı. Onlar kendi alanında birçok çığır açan keşifleri tartışmak için toplandı.
Kocasının eski öğrencisi Paul Langevin ile olan ilişkisi, kamu olunca curie 1911, şöhret dezavantajı yaşadı.
1914 yılında I. Dünya Savaşı patlak verdiğinde, Curie kendi finansal kaynaklarından fedakarlık ederek yardımda bulundu. Savaştan sonra 1921-1929 yılları arasında kendi araştırmalarına devam etmek ve Varşova’da radyum araştırma merkezi kurmak için fon araştırması için ABD’ye ikinci kez gitmiştir.
Son Günleri ve Mirası;
Uzun yıllar radyoaktif maddeler üzerinde çalışan Curie, sağlık sorunları yaşadı. Son olarak sağlığını biraz olsun toparlayan Curie, 1934 yılında Passy’de bulunan ancellemoz Sanatoryumu için fransa’ya gitti. 4 Temmuz 1934 yılında aplastik anemi’den öldü.
Marie Curie hayatı boyunca birçok atılımlar yapmıştır ve ölümünden sonra da bir çok onur ödülü almıştır. 1995 yılında, kocasının cesedi Panthéon, Paris, Fransa’nın en büyük dehalarından son dinlenme yeri olarak inşa edilmiş ve Marie Curie orada defnedilen ilk ve tek kadın olmuştur.
Kızı Irène Joliot-Curie 1935 de Nobel Kimya Ödülünü kazanmış ve annesinin izinden gitmeyi başarmıştır.
Bugün birçok eğitim ve araştırma kurumları Paris’te Marie Curie Üniversitesi de dahil olmak üzere Curie adını taşır.
Kaynakça:
biography.com/people/marie-curie-9263538#final-days-and-legacy
Yazar:Meltem yıldırım