1880 yılında Fransız nörolog Jules Cotard’ın hastalarından biri ölümsüz olduğunu ve mide, bağırsak, beyin, göğüs ve sinir hücreleri olmadığını, yemek yemesine gerek olmadan sonsuza kadar yaşayabileceğini söyleyerek yemek yemeyi bıraktı. Hastası açlıktan ölen Jules Cotard’ın, bu hastasının yaşadığı yanlış kimliklendirme şeklinde gelişen sendroma koyduğu tıbbi tanımlama Cotard sendromu ya da daha bilinen adıyla “yürüyen ölü sendromu” olarak geniş bir alana yayıldı ve tüm psikiyatri çevrelerinde kabul gördü. Yürüyen ölü sendromu, şizofreni ve bipolar bozukluk gibi kişinin gerçeklikle ilgisinin koptuğu, paranoya yaşadığı, halüsinasyonlar gördüğü, yanıltıcı psikoz durumlarındandır. Dünya üzerinde çok nadir görülen bir psikolojik rahatsızlık olsa da Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Ruhsal Bozukluklar listesinde yer almıştır.
[sendrom]
Yürüyen Ölü Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Bu sendroma yakalanan hastalar organlarının bir kısmının ya da tamamının eksildiğine, kanının kalmadığına, ruhunun yok olduğuna ve bunların neticesinde öldüğüne ya da ölümsüz olduğuna inanır. Çürümüş et gibi koktuğunu, hatta vücudunda solucanların ve böceklerin dolaştığını düşünür. Ölmüş olduğuna inanan kişi yemek yeme, uyuma gereksinimi duymadığını düşünerek vücudunun zarar görmesine sebep olur. Başkalarına ölü olduğunu ispatlayabilmek için intihar girişimi bu sendroma yakalanan kişiler arasında yaygındır. Bugüne kadar görülen sınırlı sayıdaki vakada öldüğünü düşünenlerin yanı sıra ölümsüz olduğuna ve hatta hiç var olmadığına inananlara da rastlanmıştır.
Beyindeki amigdala bölgesinde yer alan, yüzleri tanıma ve onlara duygu aktarma ile ilgili kısımdaki bir bozukluk nedeniyle kişi kendi yüzünü dahi tanıyamaz, kendine ve herkese karşı yabancılaşır, sosyal hayattan uzaklaşır. Kendi öz temizliğini ihmal eden hastalar ağrı ve acıya karşı duyarsızlaşır. Ağır bir depresyon ve suçluluk hissi yaşarlar. Kendinden tiksinme de bu hastalığın belirtilerinden biridir.
Hastalığın Nedeni ve Tedavisi
Dünya üzerinde çok az kişide görüldüğünden dolayı henüz tam olarak hastalığın nedeni ve tedavisi bilinmemektedir. Fakat bazı çalışmalar göstermektedir ki beynin sağ yarım küresindeki frontal ve temporal bölgelerindeki hasarlar hastalıkla bağlantılıdır. Kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. Yine bugüne kadarki çalışmalara göre depresyon yaşayan yaşlılarda hastalık daha sık görülmektedir. Bunun dışında beyin tümörü, inme, şizofreni gibi rahatsızlıklar da bu sendromu tetiklemektedir. İncelenen vakalarda hastalığın hem psikolojik hem fizyolojik faktörlerden etkilendiği gözlemlenmiştir.
Yürüyen ölü sendromu yaşayan hastalar çevresinden ziyade kendileri için zarar teşkil etmektedir. İntihara, kendilerine zarar vermeye, aç kalmaya meyillidirler. Bu nedenle özenle gözlemlenmeleri gereklidir.
Tedavisi için yeterli araştırma sağlayacak kadar vaka yaşanmamış olsa da henüz çok ilerlemeden fark edilen hastalarda antidepresan, antipsikotik ilaçların yanı sıra elektrokonvulsif tedavi uygulanarak başarı sağlanabilmektedir. Elektrokonvulsif tedavide hastanın kafasına yerleştirilen elektrotlarla küçük dozda elektrik verilmektedir. İlerlemiş vakalarda tedavi şansı çok düşüktür.
Vaka örnekleri
Cotard sendromunun ilk örneği henüz ismini aldığı Jules Cotard ortalarda yokken İsviçreli doğa bilimci ve düşünür Charles Bonnet tarafından 1788’de kaydedilmiştir. Bonnet’in notlarına göre, yemek hazırlarken bedeninin bir kısmı bir anda felç olan yaşlı bir kadın, felç durumu geçip konuşabildiğinde kızlarına kendisini tabuta koymalarını söylemiş ve günlerce ölüymüş gibi davranmalarını istemiştir. Kayda göre bu kadın bazı değerli taşlar ve afyon tedavisi ile normale dönmüştür.
Bu vakadan yaklaşık 100 yıl sonra sendroma ismini veren Jules Cotard 43 yaşındaki bir kadın hastası hakkında aldığı notlarda, kadının iç organlarının ve kanının olmadığına ve ölümsüz olduğuna inandığını rapor etmiştir. Kayıtlara göre ölümsüz olduğuna inanan kadın ihtiyacı olmadığını düşünerek hiç yemek yememiş ve kısa süre sonra açlıktan ölmüştür.
1996 yılında İskoçya’da trafik kazası geçiren bir adam tedavi olurken onu öldürdüklerini ve ölü olduğuna emin olduğunu söylemiştir.
2003 yılında Yunanistan’da önce intihar girişiminde bulunan bir kişi, bir süre sonra kafatasının boş olduğunu ve beyninin olmadığını söylemiştir. Aylar süren psikiyatrik tedavi ile iyileşmiştir.
2005 yılında İran’da 32 yaşında biri kendisinin ve eşinin ölüp köpeğe dönüştüğünü, kızlarının da ölüp koyuna dönüştüğünü söylemiş. Elektro şok tedavisi uygulanarak iyileştirilmiştir.
2008 yılında 53 yaşındaki Filipinli bir kadın ailesine çürümüş et gibi koktuğunu ve bu nedenle diğer ölülerin yanına morga konulmak istediğini söylemiş, birkaç aylık ilaç tedavisiyle iyileşerek normale dönmüştür.Benzer vakalar Japonya, İngiltere, Meksika, Çin, ABD, Portekiz, Hindistan, İsveç gibi başka ülkelerde de çok seyrek olmak üzere görülmüştür.
Kaynakça:
e-psikiyatri.com doktorun.net
Yazar:Gülşah Bayrak