Güçlü bir lideri nasıl tanımlarsınız? Yapılan bir çalışmada başarılı bir liderin sahip olması gereken özellikler; girişkenlik, uyum sağlama, zekâ ve vicdanlılık olarak belirlenmiştir. Dönüşümcü liderler olumlu, güçlendirici ve ilham vericidir. Kendisini izleyenlere değer verir ve daha iyi performans göstermeleri için onlara ilham olurlar. Öyleyse, bu değerli liderlik niteliklerine sahip olmak, daha güçlü ve daha etkili bir lider olmak için ne yapılabilir? İyi bilmek gerekir.
Dönüşümcü liderler genellikle hevesli, tutkulu, samimi ve enerjik olarak tanımlanır. Bu liderler sadece grubun hedeflerine ulaşmasına yardım etmekle ilgilenmiyorlar; ayrıca grubun her bir üyesinin tam potansiyeline ulaşmasına yardımcı olmayı önemserler. Bu yazıda nasıl daha iyi bir lider olunacağına dair uygulanabilecek stratejiler üzerine bilgiler bulunmaktadır.
Liderlik Tarzını Belirlemek
Kişinin kendinde mevcut olan liderlik tarzını anlaması çok önemlidir. Kuvvetli yönlerini ne olduğu, hangi alanlarda iyileştirmeye olduğu, becerilerini değerlendirmeye başlamanın yollarının neler olduğu, nasıl liderlik yaptığı hususlarında genel bir fikir edinmek için liderlik tarzını belirleyen testler uygulayabilir. Testi tamamladıktan sonra, baskın tarzının temel özelliklerini öğrenerek, bu niteliklerin liderliğine yardımcı mı yoksa engel mi teşkil ettiğini sorgulaması gerekir. Hangi alanlarda biraz çalışılması gerektiğini belirledikten sonra, liderlik yeteneklerini geliştirmenin yollarını aramaya başlayabilir.
Yaratıcılığı Teşvik Etmek
Yaratıcılığa telvik etmek, dönüşümcü liderliği tanımlayan liderlik özelliklerinden biridir. Ekibinin yaratıcı fikirlerini ortaya çıkarmaları için teşvik edilmeleri şarttır. Başarılı liderler, belirlenen hedeflere ulaşmak için ekibine yeterli seviyede destek olmaları gerekir. Kişilerin yaratıcılık becerilerini geliştirmenin en etkili yolu, hedefler doğrultusunda yeteneklerini kullanabilecekleri şekilde yeni zorluklarla karşılaşılmasıdır. Bu tür bir zorluk öne sürmenin amacı, kişilerin yapabileceklerinin sınırlarını zorlamaktır, ancak bunu yaparken dikkat etmeleri gerekir. Çünkü başarılarının önüne çıkan engeller azim ve heveslerini kırmamaları gerekir.
Rol Model Olmak
İdealleştirilmiş etki, dönüşümcü liderliğin dört temel bileşeninden bir diğeridir. Dönüşümcü liderler, takipçilerinde teşvik ettikleri davranışları ve özellikleri örneklendirirler. Sonuç olarak, grup üyeleri bu liderlere hayran kalır ve bu davranışları taklit etmeye çalışırlar. Araştırmalar, liderlerin belirli bir inancı besleyebileceklerini ve ardından bu ilhamı takipçilerine aktarabileceklerini göstermektedir. Sonuç olarak, takipçiler iyimserdir, performans ve başarı için yüksek standartlara sahiptir. Kişi daha iyi bir lider olmak isteniyorsa ekip üyelerinde görmek istenilen nitelikleri modellemeye çalışmalıdır.
Hırslı Olmak
Grubun hedeflerini gerçekten umursamayan birine yaptığı rehberlik ve liderlik için saygı duyulmaz. Büyük liderler sadece grup üyelerinin görevleri tamamlamasına odaklanmazlar; üzerinde çalıştıkları projeler için gerçek bir tutku ve coşkuları vardır.
Bu liderlik niteliğini, gayretini ifade edebileceği farklı yollar düşünerek geliştirebilmeleri gerekir. Ekip üyelerinin ilerlemelerini önemsediğini bilmeleri sağlanmalıdır. Bir kişi grubun geri kalanıyla bir şeyler paylaştığında, onlara bu tür katkıları ne kadar takdir edildiği gösterilmelidir.
Etkili İletişim Kurmak
Dönüşümsel liderliğin bir diğer önemli kalitesi, grup üyeleriyle bire bir iletişim sağlamaya odaklanmayı içerir. Dönüşümcü liderlik, liderler vizyonlarını takipçilerine iletebildiklerinde ve bu vizyondan ilham aldığını ve motive olduğunu hissettiğinde etkilidir. İyi liderler, grup üyelerine hem sözlü hem de sözsüz olarak samimi ilgi ve ilgi göstermelidirler. Bu liderler, iletişim hatlarını açık tutarak, grup üyelerinin katkıda bulunabileceklerini ve başarılarının takdir edilmesini sağlayabilirler.
Olumlu Bir Tutum Sergilemek
İyi liderlerin, takipçileri için ilham kaynağı olan iyimser ve pozitif bir tavrı vardır. Liderler cesareti kırılmış veya ilgisiz görünüyorsa, grubun üyeleri de muhtemelen ilhamsız olacaktır. İşler kasvetli göründüğünde ve takipçiler moral bozukluğuna başlasa bile, pozitif kalmaya çalışmalılardır Bu, pembe gözlükle bakmak anlamına gelmez. Basitçe zorluklar karşısında iyimserlik ve umut duygusunu sürdürmek anlamına gelmektedir.
Ekip Üyelerini Katkı Sağlamaya Teşvik Etmek
Ekibin üyeleri liderlerinin kendi fikirlerini memnuniyetle karşıladığını bilmeleri gerekir. Grup üyelerinin katılımını teşvik eden liderlere genellikle demokratik veya katılımcı liderler denir. Tüm kararlar üzerinde nihai söz hakkına sahip olurken, ekip üyelerini fikir ve planların ortaya çıkmasında aktif rol almaya teşvik ederler. Araştırmalar, demokratik bir liderlik tarzını kullanmanın daha fazla bağlılık, daha yaratıcı problem çözme ve gelişmiş üretkenliğe yol açtığını göstermiştir.
Ekibi Motive Etmek
Başarılı liderler, takipçilerini eyleme geçmeye teşvik etmek için ilham verici motivasyon da sağlarlar. Fakat çalışanlara lham vermek her zaman mümkün ve kolay değildir. Neyse ki, grup üyelerini hareketlendirmek için her zaman motive edici konuşmalara gerek yoktur. Onlara ilham vermek ve motive etmek için bazı küçük faktörlere dikkat etmek yeterlidir. Mesela onların dinlemek, dertleri ile ilgilenmek, fikirlerini önemsemek ve başarılarını takdir etmek bu konuda hızlı yol kat edilmesine yardımcı olmaktadır.
Ekibi Takdir Etmek ve Ödüllendirmek
İyi bir liderin bir diğer önemli özelliği de, etkili tanınma ve ödüller sunmanın, takipçilerin takdir ve mutlu hissetmelerine yardımcı olmanın en iyi yollarından biri olduğunu bilmektir. Mutlu insanların işte daha iyi performans gösterme eğiliminde olmaları bilinen bir gerçektir.
Yenilikçi Olmak
Liderlik başarısı tek yönlü değildir. Bu liderlik niteliklerinden bazılarını geliştirmek için çalışırken, ilham almak için çalışanlardan geri bildirim alınmalıdır. Geçmişte etkili olan şeylere dikkat edilmeli ve her zaman grup üyelerine ilham vermenin, motive etmenin ve ödüllendirmenin yeni yollarını araştırılmalıdır.
Herkes lider olabilir, ancak yalnızca seçilmiş birkaçı büyük bir lider olabilir. Kişi kurumsal basamakları tırmanmış olsa veya kendi işini kurmuş olsa da, liderliğe giden yol asla kolay değildir. Çeşitli durum ve duygularla karşılaşır ve bunlar iyi zamanlar, stresli zamanlar ve hatta korkunç zamanlar olabilir. Bununla birlikte, büyük bir lider, karşılaştıkları durum ne olursa olsun, bir takımı her zaman başarıya götürebilir. Şirket için daha iyi sonuçlar elde etmeye ve kişiyi daha iyi bir lider yapmaya yardımcı olmak için, yukarıda belirtilen özelliklere sahip olmak gerekir. Özetlemek gerekirse, her iyi liderin çaba göstermesi gereken on üç liderlik niteliği vardır ve bunlar şu şekildedir:
• Dürüstlük
• Temsilci
• İletişim
• Güven
• Taahhüt
• Olumlu davranış
• Yaratıcılık
• İlham vermek
• Empati
• Hesap verebilirlik
• Hevesli
• Odaklan ve sür
• Sorumluluk sahibi
Bu nitelikler iyi bir liderliğin temelidir. Bu liderlik niteliklerinden bazıları bir liderin kişiliğinde doğal olarak mevcut olsa da, zaman içinde geliştirebilir ve güçlendirebilir becerilerdir.
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu