Türk tarihinde çok sayıda kahramanlık mitolojisi bulunmaktadır. Bunlardan biri de Deli Dumrul kahramanlık mitolojisidir. Altaylılar döneminde geçtiği tahmin edilen Deli Dumrul kahramanlık öyküsü en belirgin özelliğini ise Dede Ata öykülerinden almıştır. Deli Tugrul ve Dungrul isimleriyle de bilinen Deli Dumrul öyküsü tarihi arşivlerde şu şekilde anlatılmaktadır.
Deli Dumrul Öyküsü
En etkin biçimini Korkut Ata öykülerinden alan Deli Dumrul hikayesine göre Deli Dumrul isminde cesur ve bir o kadarda gözü kara bir eşkıya yol kesicilik yapmaktadır. Tuna Nehri üzerine kurduğu büyük bir köprüden geçenden 30 akçe geçmeyenden ise döverek 40 akçe alan Deli Dumrul bir süre eşkıyalık yaptıktan sonra Allah’ın gazabını üzerine çeker. Bunun üzerine canını almaya gelen Azrail ile karşı karşıya gelir ve canını vermek istemez. Korkusuz ve bir o kadar da deli bir karaktere sahip olan Deli Dumrul Allah’a meydan okumaya başlar. Ancak ölüm meleği Azrail’in ürkütücü şeklini görünce Allah’ın büyüklüğünü anlar ve meydan okumaktan vazgeçer. Bunun üzerine Allah Deli Dumrul’a merhamet ederek kendi canının yerine başkasının canını getirmesini emreder. Allah’ın bu emri üzerine soluğu anne ve babasının yanında alan Deli Dumrul Allah’ın emrini onlara iletir. Canlarını evladından daha tatlı gören anne ve babası canlarını vermezler. Bunun üzerine karısına giden Deli Dumrul durumu karısına da anlatır. Nihayet karısı Deli Dumrul’un haline acıyarak canını vermeye razı olur. Karısının bu fedakarlığına dayanamayan Deli Dumrul Tanrı’ya yalvarmaya başlar. Bunun üzerine Tanrı onlara merhamet eder ve onları affeder. Deli Dumrul ve karısına ayrıca 140 yıl daha ömür verir. Daha sonra ise Deli Dumrul’un anne ve babasının canını alması için Azrail’e buyruk verir. Deli Dumrul ise Allah’ ın ona verdiği 140 yıllık bir hayatı karısıyla birlikte mutlu olarak yaşamaya başlar.
Deli Dumrul’un Özellikleri
– Deli Dumrul uzun boylu, iri gövdeli ve keskin bakışlıdır.
– Cesur ve gözü kara bir karaktere sahiptir.
– Cesur olmasının yanı sıra duygusal bir karakterdir.
– Susuz derenin üzerine kurduğu bir köprüden geçenden otuz geçmeyenden ise döverek kırk akçe almaktadır.
– Kendi gücüne çok güvenen Deli Dumrul ve herkese kafa tutan bir öykü kahramanıdır.
– Hiç gülmez, sürekli sert duruşlu ve bakışlı ve yukarıdan aşağıya sarkan bir bıyığa sahiptir.
– Son olarak Allah’ın onu bağışlamasıyla birlikte eşkıyalıktan vazgeçerek karısıyla birlikte 140 yıllık mutlu bir ömür geçirir.
Yazar:Ensar Türkoğlu