Drosera Capensis, parlak çiy damlalarıyla, kayış benzeri yapraklarını süslüyor ve böcekleri adeta ölüme davet ediyor.
Drosera Capensis, serbest çiçekli, sağlam, etçil, yaprak dökmeyen, değişken yükseklikte, ancak genellikle 150mm civarında çok yıllık bir bitkidir. Kısa, odunsu gövdeler, iyi gelişmiş köklerle aşağıda rizomatlıdır.
Yapraklar gövdeden yayılır ve yaprak sapı ve yapraktan oluşur, yaprak sapı neredeyse yaprakla aynı uzunluktadır. Lamina yassıdır ve yaprak yüzeyini kaplayan, saplı, müsilajlı bezler olan topuz şeklindeki dokunaçları taşır. Kenarlarda yoğun dokunaçlar oluşurken, merkezde daha az ve daha kısa dokunaçlar oluşur. Alt lamina yüzeyi pürüzsüz ve tüysüzdür.
15-30, basit, pembe-leylak rengi çiçekler tek bir sap üzerinde taşınır ve artan sırayla olgunlaşırlar. Kapsüllerde minik siyah tohumlar oluşur. Çiçeklenme zamanı Aralık ve Ocak aylarıdır.
Tehdit altında olmayan bir türdür.
Drosera Capensis, doğal olarak güneybatı Cape’de bulunur ve bataklıklarda, akarsular boyunca, kalıcı sızıntılarda veya fynbos’un nemli alanlarında bulunabilirler.
Droseraceae familyası 1753 yılında Linnaeus tarafından sınıflandırılmıştır ve 18’i Güney Afrika’da bulunan yaklaşık 126 türden oluşur. Drosera, adını çiy anlamına gelen Yunanca drosos kelimesinden alır. Bu ailede yaygın olarak bilinen diğer türlerden bazıları, en büyük çiçeklerden biri olan D. cistiflora, arkadaki odunsu sapları ile D. glabripes ve kral D. Regia Drosera’dır.
Çiçekler iyi güneş ışığı ile birkaç saat çok kısa bir süre açık kalır. Çiçekler böcekler tarafından tozlaştırılabilir, ancak genellikle kendi kendine tozlaşır. Tohumlar olgunlaştığında, kapsülleri, dökülen ve ana bitkilerin yakınında dağılan ince, hafif tohumları serbest bırakmak için açılır.
Bu bitkinin muhtemelen en ilginç özelliği, besin maddelerini, özellikle de saplı dokunaçlarına yakalanan böceklerden ihtiyaç duyduğu azotu sindirebilmesidir. Dokunaçlar hassas ve hareketlidir. Saplar, glandüler hücrelerin meydana geldiği soğanlı bir kafa ile sona erer. Bu bezler, avı yakalamak ve tutmak için kullanılan parlak, yapışkan, berrak bir sıvıyı gizler. Sıvının böcekleri çekmek için biraz tatlı kokulu olduğuna dair spekülasyonlar var. Sıvı, zayıf bir asit ve avının yumuşak kısımlarını sindiren enzimler içerir. Hassas dokunaçlar yakalanan avı tespit edebilir ve kurbanlarını tuzağa düşürmek için daha fazla çiy üretebilir. Komşu dokunaçlar daha sonra harekete geçer ve talihsiz kurbanı yutmak için yavaşça eğilir.
Yaprağın kendisi de daha büyük bir avı sarmak veya boğmak için katlanabilir ve daha iyi emilmesine izin verebilir. Bu dokunaçlar ne kadar hassas olsalar da yemek ile diğer uyaranları ayırt edebiliyorlar, örneğin yaprak ve dokunaçlar su damlacıklarına tepki vermiyor.
Droseralar hızlı büyür ve tek bitkiler, tabanda genç enayiler oluşturarak uzun yıllar yaşayabilir. Serbest çiçek açan ve büyüleyici bir ev bitkisidir. Ayrıca Güney Afrika’da bir bataklık bahçesinde veya yarı batık bir gölet bitkisi olarak açık havada yetiştirilebilir.
Drosera’nın çeşitli rahatsızlıklara karşı kullanıldığı da kaydedilmiştir. Yaprakların özleri, siğiller ve güneş yanığı için harici olarak kullanılmıştır. Tüberküloz, astım, öksürük, göz ve kulak enfeksiyonu, karaciğer ağrısı, sabah bulantısı, mide rahatsızlıkları, frengi, diş ağrısı ve bağırsak sorunları gibi rahatsızlıklar, çaylar veya yapraklardan yapılan ekstraktlarla dahili olarak tedavi edildi. Çay aynı zamanda sakinleştirici olarak da kullanıldı ve bazıları afrodizyak özelliklere sahip olduğuna inanıyor. Bilim adamları tarafından bazı Drosera türlerinde antispazmodik ajanlar bulunmuştur.
Drosera capensis, yetiştirilmesi en zor etçil bitkilerden biridir. Besin değeri düşük çeşitli toprakları tolere eder. Genel yetiştirme ortamı, 1 kısım kum veya silis kumu: 10-15 cm’lik saksılarda 1 turba veya sfagnum yosunu idealdir. Saksı bitkilerini her zaman nemli kalması için tatlı suyla dolu 1-3 cm’lik bir tabağa yerleştirin. İç mekanda büyüyorsa, en iyi güneş ışığı için kuzey veya doğu yönüne yerleştirin. Açık havada yarı gölgeye kadar tam güneşte büyütün.
Drosera capensis, tohum veya vejetatif yollarla kolayca yayılır. Büyüme ortamı ile 9 cm’lik bir kap hazırlayın. Nemli büyüme ortamında yüzeye taze tohumlar ekin. toprakla örtmeyin.
Büyüme ortamı ile sağlıklı yaşayan kök veya yaprak kesimlerini kısmen örtün. İyi aydınlatılmış bir alana yerleştirin, ancak doğrudan güneş ışığına maruz bırakmayın. Nemi korumak için kapları plastikle örtün. Genç yapraklar geliştikten sonra, iklimlendirmeye ve sertleşmeye izin vermek için plastiği delin.
Asidik veya epifitik yaprak yemi ayda bir kez önerilen dörtte bir kuvvette kullanılabilir.
İronik olarak, etçil bitkiler böcek zararlıları tarafından saldırıya uğrar. Yaprak bitleri, etli böcekler ve tripler yeni büyümede şekil bozukluğuna neden olur. Seyreltilmiş bir böcek ilacı ile tedavi edin veya zararlıları elle çıkarın. Asla sabun bazlı bir böcek ilacı kullanmayın. Kuruma, sarkmaya ve müsilaj üretiminde azalmaya neden olabilir. Bitkiyi sulamak ve nemli tutmak onları canlandıracaktır. Ekimden sonra veya yaprak meraklı ellerle temas ederse çiy üretimi durabilir. Bununla birlikte, yeni yapraklar büyüyecek ve çiy üretmeye devam edecektir. Olgun bitkiler zaman zaman ölür, ancak genellikle genç sürgünler köksaplı gövdelerinden gelişir, bu yüzden onları atmadan önce birkaç hafta bekleyin!
Kaynakça:
BBC
Yazar: Tuncay Bayraktar