Püsküllü geyik, alnında kendine özgü siyah saç tutamları ile karakterize küçük boylu bir geyik türüdür. Erkeklerin boynuzları, saç tutamının ötesine nadiren çıkıntı yapan küçük dikenlerden oluşur. Püsküllü geyiğin vücudu üst kısımlarda derin bir kahverengi rengine sahiptir ve alt göğüs kısımları beyazdır. Derisi dikenli bir görünüm veren kaba kıllardan oluşur. Kuyruk kısmı beyaz renktir.
Püsküllü geyik, Çin’in güneyinden ve güneydoğusundan, doğu Tibet’e ve kuzey Myanmar’a kadar yaşar. Yaprak dökmeyen ormanlarda, yakındaki tatlı su tedariki ile geniş bir alana sahip olan ağaçların yakınında yüksek nemli ormanlarda yaşarlar. Bu geyikler ayrıca çevrelerinde tuz yalamak için tuz kaynakları ararlar.
Püsküllü geyikler, akşam ve gece saatlerinde daha aktif, gün içinde de ürkek tavır sergilerler. Grup çiftler oluştururlar ya da yalnız bir yaşam sürerler. Kendi topraklarında sabit rotalar kullanarak seyahat ederler. Erkekler bölgelerini korurlar, bölgeleri için diğer erkeklerle kavga eder, uzun dişleri ile birbirlerini kesebilirler. Gizlenmeye müsait olan yerleri tercih ederler, böylece iyi kamufle olurlar. Kolayca rahatsız olurlar. Tehlike hissettiklerinde bulundukları ortamdan kaçmadan önce havlama şeklinde bir ses çıkarırlar. Beyaz kuyruklarını her sıçrayışta gösterirler. Kuyruk hareketleri ile düşmanın takip etmesi zorlaşır.
Püsküllü geyik, bir çiftleşme mevsimi boyunca birçok dişi ile çiftleşen yetişkin çokeşlilerdir. Üreme sezonu, erkeklerin dişileri cezbetmesi için eylül ayından aralık ayına kadar sürer. Gebelik yaklaşık 6 ay sürer. 12 yavru, yaz başında doğar. Doğumdan hemen sonra, yenidoğanlar ayakta durabilirler. Anneleri, bağımsız bıraktıklarında 6 aylık olmuş olurkar ve kendi bakımlarını kendileri yaparlar. Püsküllü geyik, onsekiz ay ile iki yıl arasında cinsel olarak olgunlaşır.
Yerel halk tarafından eti ve kürkü için avlanılması, her yıl binlerce geyiğin öldürülmesiyle birlikte, püsküllü geyiğin ana tehdididir. Bu tür, aynı zamanda, yaşam alanlarının büyütülmesi ve tarım arazilerinin tahribatından da muzdariptir. Nesli Tükenme Tehlikesi Olan Türler Listesine göre, nüfus büyüklüğü veya sayısal veriler ile ilgili belgelenmiş tahminler mevcut değildir. Çin’de nüfusun 2008’de 300.000 ila 500.000 hayvan arasında olduğu varsayılmaktadır. Genel olarak, Püsküllü geyik popülasyonu şu anda azalmaktadır ve nesli tükenen hayvanlar listesinde yakın tehdit olarak sınıflandırılmaktadır.
Püsküllü geyik, köpeği andıran dişleriyle vampir gibi bir görünüme sahiptir. Bu geyik ortak adını alnındaki küçük, siyah ya da kahverengi saç tutamından alır.
Çatışma çözümlerinde erkeklerin büyük dişleri önemli rol oynamaktadır. Tipik olarak, iki erkek birbirine karşı gelir ve birbirlerini küçük boynuzları ile itmeye başlarlar. Birisi dengesini kaybederse ve sallanırken, diğeri dişlerini ortaya çıkarır. Sonuç olarak, daha güçlü geyik genellikle üstün gelir. Püsküllü geyik avcı tarafından kovalanırken, S modelinde koşar, bu da düşmanın onu yakalamasını zorlaştırır. Püsküllü geyik ‘vampir Bambi’ takma adı ile de bilinir.
Yazar: Osman Uçar