Yapılan çalışmalara göre, intragastrik veya intraintestinal besleme, sindirim sisteminin uygulanan besinleri almaya, sindirmeye, işlemeye ve hatta uygun şekilde kullanmaya hazır olmadığı anlamına gelir. Sisteme fizyolojik olmayan, olumsuz koşullar altında varırlar ve bu da kısmen enteral beslenmeyi genellikle cansız hale getirebilen sindirim sorunlarının nedenini açıklayabilir.
Tat öğrenme, bireylerin sindirim sistemine ulaşan besini olumlu mu yoksa olumsuz mu algıladıklarını belirlemek için bilim adamlarının kullandığı davranışsal prosedürlerden biridir. Bu öğrenme görevlerinde, besleyici olmayan tatlandırılmış iki su çözeltisi sunulur; bir beslenme uyarıcısının intragastrik / intraintestinal uygulaması, bir çözelti ile ve zararsız, besleyici olmayan bir uyarıcı (örneğin, fizyolojik tuzlu su) diğeriyle ilişkilendirilir. Hayvanların tercihi, tat ve içgüdüsel uyaranları eşleştiren birçok seanstan sonra belirlenir.
Bu tekniği kullanan çalışmalar, karmaşık gıdanın mide boşluğuna doğrudan uygulanmasının, aroma-koşullu hoşnutsuzluklar oluşturmanın güçlü bir yolu olduğunu göstermiştir. Bu nedenle, fareler içgüdüsel uyarıcı olarak tam yağlı sütü kullanan ayırt edici bir lezzet öğrenme görevine tabi tutulduklarında, fizyolojik salinle ilişkili tadı tercih ettiler ve 22 saatlik bir gıda yoksunluğu döneminden sonra bile yiyecekle ilişkili tadı şiddetle reddettiler. İntraintestinal besleme ile benzer sonuçlar gözlendi, bu da yağların veya glikozun intraduodenal uygulanmasının oral sakaroz veya su alımı ile ilişkisinin sonraki sunumlarda her ikisini de güçlü bir şekilde reddettiğini tespit etmiştir.
Doğal gıdanın enteral uygulamasıyla elde edilen sonuçlar, sefalik işleme tabi tutulmuş gıdanın intragastrik uygulaması için elde edilenlerle belirgin bir tezat oluşturdu (oral tüketiminden kısa bir süre sonra donör deneklerin midelerinden aspire edilir). Doğal gıda ile yapılan gözlemlerin aksine, hayvanlar “önceden sindirilmiş” yiyeceklerin verilmesiyle ilişkili tat uyaranı için güçlü bir tercih geliştirdiler ve fizyolojik tuzlu su ile ilişkili uyaranı reddetmişlerdir.
Bu nedenle, enteral olarak uygulanan gıdalar, orofaringeal işlemden geçtiklerinde ödüllendirici ve pozitif olarak deneyimlenir ve sefalik fazın yardımı, enteral diyetleri sindirim fizyolojisine daha yakın bir şekilde adapte eder görünmektedir. Bu verilere göre sindirim sistemi de besinlerin uygunluğunun hızlı bir şekilde değerlendirilmesi ve bu bilginin merkezi sinir sistemine aktarılması için mükemmel bir şekilde hazırlanmış görünmektedir.
Hayvanlarda yapılan araştırmaların sonuçları çok sayıda klinik araştırmaya yol açmıştır. 1960’lara kadar enteral beslenme rutin bir klinik uygulama olmamasına rağmen, yiyecekler uzun süredir mide kateterleri yoluyla uygulanmaktaydı ve ilk vaka 1564’te Viyanalı bir profesör ve doktor olan Matthew Cornax tarafından yayınlandı. Mide fonksiyonu ve beslenen bireylerde bozuklukları ilk raporlar aracılığıyla mide kateter Coronel William Beaumont (1833) ve kırmızımsı gelen lekelerin, kabuklar görünümünü tanımlayan Fransız doktorun Charles Richet’nin (1879), ve mide mukozasının fragmanları tarafından sunulmuş bunun yanı sıra sindirim ve mide boşalmasındaki gecikmeler izlenmiştir.
Bu alandaki en ünlü çalışmalardan biri Wolf ve Wolff tarafından yayınlandı ve “Tom’un vakası” olarak bilinmektedir. 1895 yılında 9 yaşındayken Tom yanlışlıkla kaynama yemek yedikten sonra gastronomi yapıldı ve sadece gıda tüketme başarılı olmuş ve bu sebeple gelecekte 65 yıl boyunca mide kateter kullanılmıştır. Tom bu süre zarfında çeşitli yazarlar tarafından incelendi ve ana bulgulardan biri, yiyecek doğrudan midede biriktiğinde sindirimin optimal olmadığı ve alımın tamamen tatmin edici olmadığı ve bu da onun yetersiz beslenmesine yol açtığı idi. Ancak intragastrik uygulamadan önce yemeğin tadına bakmasına ve çiğnemesine izin verildiğinde, kendi isteği üzerine kilo aldı ve iyi bir iştah geliştirmiştir.
Literatürdeki diğer benzer raporlar arasında Amerikan Gastroenteroloji Koleji’nin 1950’deki Yıllık Toplantısında sunulan 24 yaşındaki bir kadın vakası ve 29 yıllık tam özofagus tıkanıklığı ve büyük kalıcılık öyküsü olan bir hasta yer almaktadır. Gastrostomi, intragastrik uygulamadan önce hem yiyecekleri tatma hem de kısmen çiğneme alışkanlığı edinmiş olan. Bu tipte daha yeni çalışmaları izleyemesek de, insanlarda elde edilen diğer sonuçlar, beslenmede sefalik stimülasyonun önemini vurgulamıştır. Örneğin, monosodyum glutamat (tadı / lezzeti iyileştiren ve tükürük akışını artıran tat arttırıcı) ile oral stimülasyon, tat hassasiyeti, iştah kaybı ve kilo kaybı sorunları olan yaşlı hastaların iştahını ve ağırlığını artırarak genel sağlıklarını iyileştirir. Benzer bulgular, enteral beslenmeye sahip, glukoz ile oral stimülasyonla rahatsızlığı azalmış yeni doğanlarda bildirilmiştir ve bu yağ tatmanın duyusal deneyimiyle gıda alımı artan ölçülü beslenen kişilerdedir.
Özetle, bu veriler, orofaringeal boşlukta yiyecek tarafından üretilen sinyallerin, sindirim sistemini, , sindirimi, emilimi ve metabolizması için hazırlayan ve beslenmeye izin veren bir ekzokrin, endokrin ve motor reaksiyonları zincirini tetiklediğini göstermektedir. Bu sonuç tatmin edici veya ödüllendirici bir olay olarak algılanabilir. Bu sinyaller eksik olduğunda, bir dizi zararlı sonuç bu süreçlerin yeterli gelişimini engelleyerek beslenme deneyimini olumsuz veya “stresli” hale getirebilir.
Bu nedenle, enteral beslenmenin bazı zararlı etkilerinin, bir şekilde “kafadan” yiyecekleri taklit eden diyetler uygulanarak hafifletilmesi mümkündür. Bu olasılık şu anda laboratuvarlardada araştırılmaktadır.
Kaynakça:
https://pinnt.com/Membership/New-Members-Information/Q-A-EN-in-adults-(FINAL).aspx
https://www.gastrojournal.org/article/0016-5085(92)91708-C/pdf
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu