Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

FDA Tarafından Onaylanmış Gen Terapisi Yöntemleri

0 412

FDA Tarafından Onaylanmış Gen Terapisi YöntemleriNisan 2012’de Emily Whitehead, genetik olarak modifiye edilmiş T hücrelerini (bağışıklık sisteminde bulunan hücre tiplerinden biri) alan ilk pediatrik hasta olmuştur. Bu hücreleri, ölümcül bir hastalık olan akut lenfoblastik löseminin (ALL) tedavisi için almıştır. Tedavisinden üç hafta sonra, Emily’nin lösemisi iyileşmeye başlamıştır ve bugün 12 yaşında ve sağlıklı bir çocuktur. Benzer şekilde diğer genç hastalarda da başarılı sonuçların elde edilmesinin ardından, FDA, Kymriah isimli kimerik antijen reseptör (CAR) T hücresi terapisini ALL hastası olan çocuklar ve 26 yaşın altındaki yetişkinlerin kullanımı için onayladı. Bu kararla birlikte Kymriah, Amerika Birleşik Devletlerinde FDA tarafından onaylanan ilk gen terapisi oldu.

CAR T-hücresi terapileri yaşayan ilaçlar olarak da sınıflandırılır. Bu ilaç, bağışıklık sistemi tepkisini önlemek için kullanacak hastaya özgü olarak tasarlanır. Her bir hastaya göre özelleştirilmiş hücresel terapiyi üretmek için, doktorlar ilk önce hastanın kan hücrelerini toplar ve örneği bağışıklık sistemindeki T hücreleriyle zenginleştirir. Özel bir protein almacını kodlayan bir gen bir virüse eklenir. Burada kullanılan virüs bir lentivirüstür ve ilgili geni hücreye aktarmak için aracı olarak kullanılır. Geni içeren virüs T hücrelerine verilir ve T hücreleri modifiye edilmiş olur. Bu protein almacı, T hücrelerine yeni bir özellik kazandırır. Bu özellik sayesinde, hastanın T hücreleri kanser hücrelerini tanıyabilir ve onları öldürebilir.

Modifiye edilmiş T hücreleri laboratuvarda çoğaltılır ve hastaya milyonlarca hücre olarak verilir. Bu süreç, kalitesi ve güvenilirliği denetlenerek iki haftadan az bir sürede tamamlanır.

FDA onayı klinik denemelerin sonuçlarına göre verilmiştir. Denemelerde, 63 tanesi çocuk olan ve genç yetişkinlerin de dahil olduğu 107 kişiye Kymriah verilmiştir ve hastaların yüzde 83’ü üç ay içerisinde iyileşme göstermiştir.

Kymriah’ın yan etkileri de olabilir. Bu yan etkilerinden biri de sitokin salınımı sendromudur (CRS). Bu sendromda; yüksek ateş, grip benzeri belirtiler ve nörolojik problemler gibi ölümcül olabilen sistemik reaksiyonlar görülebilir. CRS’yi tedavi etmek için, FDA bağışıklık sistemini baskılayıcı artrit ilacının kullanımını onaylamıştır.

FDA Tarafından Onaylanmış Gen Terapisi YöntemleriKymriah’ın fiyatı 475,000 dolardır. Fiyatının pahalılığı, tedavinin rutin olarak uygulanmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle, arşatırma grupları tedavinin maliyetini düşürmek için de çalışmaktadır. Novartis Kymriah’ın Amerika’daki 32 tedavi merkezinde hastaların kullanımına sunulacağını duyurdu. Ayrıca, CAR T hücresi terapisinin solid tümörler için de uygulanabilir olmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Solid tümörler için üzerinde çalışılan tedavi stratejisinde, T hücrelerin doğrudan tümörün içine sokulması hedeflenmektedir.

Kalıtsal Körlük Tedavisi İçin Uygulanan Gen Terapisi

Kalıtsal bir hastalık için uygulanacak ilk gen terapisi stratejisi FDA tarafından onaylanmıştır. Bu tedavi stratejisinde amaç, çocuklarda görülen kalıtsal körlüğün tedavisiydi. Luxturna isimli bu tedavi, spesifik bir gendeki (RPE65 geni) hastalık yapıcı mutasyonun (gendeki DNA dizisi değişikliği) hedeflendiği onaylanmış ilk gen terapisidir.

RPE65 genlerinde mutasyon ile doğan kişiler, gece körlüğü de dahil ciddi görme bozuklukları yaşarlar. Hastalık ilerledikçe kişiler tüm görme fonksiyonlarını kaybederler ve en sonunda tamamen kör olurlar.

Luxturna, hücreye hastalık yapıcı mutasyon içeren genin yerine, mutasyon içermeyen RPE65 geninin kopyasını ekler. Tedavi için, RPE65 isimli gende mutasyon taşıyan çocukların ve yetişkinlerin gözlerine enjeksiyon yapılır. Bu enjeksiyondaki amaç, adenovirüs aracılığıyla taşınan RPE65 geninin mutasyon içermeyen kopyasının gözdeki retina hücrelerine ulaşmasıdır. Böylece, gözde onarım başlar. Fakat, Luxturna teknik açıdan tam bir tedavi değildir. Hastalığın ilerlemesini durdurmak ve görüş kalitesini arttırmak için her bir göze bir defa verilen bir cerrahi enjeksiyondur. Tedavinin fiyatının 1 milyon dolara çıkabileceği tahmin ediliyor.

FDA Tarafından Onaylanmış Gen Terapisi YöntemleriFDA tarafından onaylanan her iki gen terapisi yöntemi de klinikte hastalar üzerinde başarılı sonuçlar ortaya çıkarmış yöntemlerdir. Bu tedavilere ek olarak, diğer hastalıklar için de gen tedavisi yöntemlerinin ortaya çıkması, onaylanması ve yaygınlaşması mümkündür. Fakat, tedavi yöntemlerinin hastalar üzerinde yaygınlaşması için elde edilen başarılı sonuçların yanında, maliyeti düşürmeye ve fiyat açısından tedavinin daha ulaşılabilir olmasının sağlanmasına yönelik çalışmalar da yapılmaktadır.

Kaynakça:
1) http://genomemag.com/2017/10/fda-approves-first-gene-therapy-for-leukemia/

2) https://www.scientificamerican.com/article/fda-approves-first-gene-therapy-targeting-rare-form-of-inherited-blindness/

Yazar: Ayça Olcay

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku