Hidradenitis Suppurativa (Köpek Memesi Hastalığı) Nedir?

Hidradenitis suppurativa yani köpek memesi hastalığı, genellikle sürtünme veya tahrişe bağlı olarak ağrılı apselere ve yara izlerine neden olan kronik, tekrarlayan bir cilt rahatsızlığıdır. Dünya çapında nüfusun yaklaşık % 1-4’ünü etkiler ve kadınlar arasında daha yaygındır. Bu yazıda, hidradenitis suppurativa rahatsızlığını ne olduğu, aşamaları, nedenleri, belirti ve tedavi yolları üzerine bilgiler bulunmaktadır.

Hidradenitis Suppurativa Nedir?

Akne inversa olarak da bilinen Hidradenitis suppurativa, uzun dönemli bir cilt problemidir. Çok şiş ve büyük hale gelebilecek küçük iltihaplı nodüllere neden olur ve bazen çatladıklarında irin sızdırabilirler. Hidradenitis süpürativa kistleri bazı diğer cilt durumlarının belirtilerine benzeyebilir. Bu cilt durumları aşağıdaki gibidir:
• Epidermoid kistler gibi diğer nedenleri olan kistler
• Akne
• Folikülit
• Fraktürler
Bununla birlikte, bu hastalık diğer yaygın cilt skarlarının tersine, vücudun farklı alanlarını etkileme ve büyük skar oluşmasına neden olmaya meyillidir. Ayrıca bu izler, hareket ve kişinin yaşam kalitesine müdahale edebilir.

Hidradenitis Suppurativa Semptomları

Hidradenitis süpürativalı kişiler ilk önce ciltte küçük sivilce benzeri yumrular, yaralar veya çıbanlar geliştirirler. Norma sivilcelerden farklı olarak, bu yaralar genellikle tekrar eder. Ayrıca vücudun her iki tarafını da etkileyebilir ve cildin kıvrıldığı veya sürtünme yaşadığı bölgelerde gelişme eğilimindedir. Bu alanlar aşağıdaki gibidir:
• Kasık
• Koltuk altı
• Üst uyluk
• Göğüsler
• Kalça
• Midenin altındaki kıvrımlar
Hidradenitis suppurativa yaraları vücudun diğer bölgelerinde daha az yaygın olarak görünmektedir. Tekrarlamaması için günler, haftalar veya aylar boyunca temizlenmesi gerekebilir. Bazı kişiler için yaralar her seferinde aynı yerde gelişirken bazıları için başka yerlerde ortaya çıkar. Hidradenitis suppurativa ömür boyu süren bir durumdur.

Hidradenitis Suppurativa Aşamaları

Hidradenitis suppurativa’nın erken dönemleri, kişinin farklı cilt şikayetleriyle karıştırılabilecek belirsiz semptomlara neden olabilir. Hidradenitis suppurativa’nın yaygın erken uyarı işaretleri bulunmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Birkaç saat ila günler sonra kaybolan, büyüyen veya yırtılan ve irin sızan bezelye büyüklüğünde sivilce, çıbanların bir veya daha fazla kopması
• Uzun süren aralar
• Düzelen ancak sonra geri dönen aralar
Bazı kişilerde yaralar daha şiddetlidir, belirtileri ve semptomları vardır. Bu belirti ve semptomlar aşağıdaki gibidir:
• İrin veya kan gibi sıvıları yırtabilecek ve sızdırabilecek kronik derin, ağrılı yaralar
• Yaralar iyileştikçe oluşan ip benzeri yara izi
• Zamanla kalınlaşan yara izi
• Derinin çok derinlerinde (sinüs yolları) süngerimsi bir görünüm veren içi boş kanallar
Tüm hidradenitis suppurativa yaraları ağrılı, hassas olabilir ve yara izine neden olabilir. Şiddetli vakalarda, yaygın yara izi, büyük veya sızıntı yapan enfeksiyonlar da utanmaya neden olabilir, kişinin özgüvenini ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bir dermatolog, Hurley süreçlerini kullanarak hidradenitis süpürativanın ciddi olup olmadığını tespit edebilir. Hurley aşamaları aşağıdaki gibidir:
• Hurley evre I: Tünel ve sinüs yolları olmayan tek veya birkaç yara.
• Hurley evre II: Birden fazla ağrılı veya etkilenmiş alan ancak sınırlı tünel açma.
• Hurley evre III: Vücudun tüm alanını kapsayan, geniş yara izi ve tünel ile oluşan çoklu yaralar.

Hidradenitis Suppurativa Nedenleri

Akne yaşayan kişinin, hidradenitis süpürativa geliştirme riski daha yüksektir. Araştırmacılar, hidradenitis süpürativanın sebeplerini tam olarak bulamasalarda, nodüller tıkalı saç köklerinden dolayı geliştiğini düşünmektedirler. Seks hormonları ayrıca hidradenitis süpürativanın gelişiminde rol oynayabilir ve çoğu kişi ergenlikten sonra semptomları ilk kez yaşamaktadır. Bağışıklık sistemi de, bu hastalığın gelişiminde bir faktör olabilir, bir teoriyede, bağışıklık sisteminin tıkalı saç köklerindeki küçük enfeksiyonlara aşırı tepki verdiği bildirilmiştir. Hidradenitis suppurativa hastalarının yaklaşık üçte birinin de bu durumla bir akrabası vardır, bu nedenle genetik bir bileşeni olabilir. Yapılan bir araştırma, bu hastalığı NCSTN , PSEN1 ve PSENEN genlerdeki değişikliklere bağlamıştır. Diğer bazı faktörler ve ilaçlar, hidradenitis süpürativa geliştiren kişinin riskini artırabilir. Bu faktörler aşağıdaki gibidir:
• Kadın olmak
• Aşırı kilolu olmak veya obezite olmak
• Sigara içmek
• Lityum almak
Hidradenitis suppurativa hastalarının, bazı diğer sağlık koşullarına sahip olma olasılığı daha yüksek ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Akne
• Hirsutizm veya aşırı kıllanma
• Metabolik sendrom
• Diyabet
• Polikistik over sendromu (PCOS)
• İltihaplı bağırsak hastalığı (IBD)
• Kalp hastalığı
• Depresyon

Hidradenitis Suppurativa Tedavisi

Hidradenitis süpürativa erken teşhis ve tedavi olmaksızın, bazen ilerleyebilir ve ciddi skarlaşmaklara neden olabilir. Doktor genellikle bu hastalığın belirtilerinden birini teşhis için bir dermatoloğa yönlendirir. Hidradenitis suppurativa tanısı alan kişilere odaklanan birkaç farklı tedavi seçeneğine sahiptir. Tedavi seçenekleri aşağıdaki gibidir:
• Kesintileri çözme
• Yara izlerini ve fistülleri gidermek
• Yırtılma sıklığını ve şiddetini azaltmak
Birçok değişik türde ilaç, hafif ila orta dereceli hidradenitis süpürativa vakalarının şikayetlerinin giderilmesine yardımcı olabilir. Bu ilaçlar aşağıdaki gibidir:
• Antibiyotikler: Genellikle bakterilerin öldürülmesi için etiket dışı topikal veya oral antibiyotikler reçete edilir ve oral doksisiklin yaygın bir seçimdir. Bu ilaçların bazıları ayrıca antiinflamatuar özelliklere sahiptir. Genellikle, kişinin tedavinin etkili olup olmadığını doğrulamak için en az 3 aylık bir antibiyotik kürünü tamamlaması gerekir.
• Kortikosteroidler: Bu steroidler iltihabı azaltır ver hidradenitis suppurativa için sistemik kullanımdan ziyade topikal kullanım önerilmektedir.
• Diyabet ilaçları: Genelde metformin (Glukofaj) adlı bir ilaç reçete edilir ve bu ilaç tip 2 diyabetli bazı kişilerde Hidradenit süpüratif lezyonlarının iyileşmesini sağlar.
• Hormon tedavisi: Kombine doğum kontrolü gibi hormon düzenleyiciler hapları yardımcı olabilir.
• Güçlü temizleyiciler: Uzmanlar, hidradenitis süpürativayı tedavi etmek için klorheksidin, benzoil peroksit (% 10) ve çinko pirition içeren yıkamalar önermişlerdir.
Kişiler her zaman farklı tedavi şekillerinin sağlayacağı potansiyel fayda ve riskler konusunda uzman bir dermatologa başvurmalıdır. Şiddetli hidradenitis suppurativa için yaygın tedaviler vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Biyolojik: Bu ilaçlar bağışıklık sistemine etki eder. Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) 2015 yılında yılında, orta ila şiddetli hidradenitis süpürativa için enjekte edilebilir biyolojik ilaç adalimumabın (Humira) kullanımını onaylamıştır. Doktorlar, popüler psoriasis biyolojik ustekinumab (Stelara) gibi diğer biyolojik ilaçları reçete edebilirler, ancak bu kullanım etiket dışı olmaktadır.
• Oral retinoidler: A vitamininden türetilen bu ilaçlar, hidradenitis süpürativalı kişiler için yalnızca ara sıra etiket dışı bir seçenek olarak etkilidir.
Şiddetli vakalarda veya diğer tedavilere cevap vermeyenlerde, dermatoloğun kişiyi cerrahi bir prosedür için yapması veya yönlendirmesi gerekebilir. Bu prosedürler aşağıdaki gibidir:
• Lazer cerrahisi: Bu prosedür saç köklerini yok eder.
• Kesi ve drenaj: Bu prosedürde, nodül bir neşter ile açılarak boşalmasını ve ağrının giderilmesini sağlar. Sağlık uzmanları, akan bir yara oluşturduğu ve nodülün tekrar ortaya çıkması muhtemel olduğu için bunu sıklıkla önermemektedirler.
• Deroofing: Deroofing, yara izlerine dönüştüğü ağrılı, derin, tekrarlayan yaralar için en iyisidir.
• Eksizyon: Bu prosedür şiddetli yaralara eğilimli alanları kesmek için kullanabilir. Daha sonra etrafını saran deriyi esneterek veya vücudun başka bir bölümünden deri kullanarak yarayı kapatılır. Ayrıca belirtiler genellikle aynı noktada geri dönmemektedir.

Hidradenitis Suppurativa İçin Evde Yapılabilecek Yöntemler

Sağlıklı bir vücut ağırlığını korumak, hidradenitis süpürativa semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Kişi diğer tedavilerin yanı sıra evde uygulaması gereken yöntemler vardır ve ayrıca bu yöntemler semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Evde uygulanması gereken yöntemler aşağıdaki gibidir:
• Antibakteriyel yıkamaları kullanma: Klorheksidin, benzoil peroksit (% 10) veya çinko pirition içeren hidradenitis süpürativanın tedavisinde etkili olabilir.
• Yaranın bakımı: Yaraları sabun olmayan temizleyici veya antiseptik ve temiz sosları düzenli uygulama ile sık temizleme gibi iyi yara bakımı gerektirir.
• Sıcak kompres uygulamak: Sıcak ağrıyı azaltır ve yaralardan irin çekilmesine yardımcı olabilir. Sıcak kompres yapmak için, temiz yüz bezi ılık su altında yıkanarak 10 dakika boyunca ağrının üzerine koyulmalıdır.
• Sağlıklı bir vücut ağırlığına ulaşmak ve sürdürmek: Hidradenitis suppurativa, obezitesi olan kişilerde önemli ölçüde daha yaygındır, ancak kilo vermek semptomları azaltabilir. Bununla birlikte vücut ağırlığının sadece % 10’unu kaybetmek bile yardımcı olabilir.
• Sigarayı bırakmak: Tütün ürünlerini bırakmak semptomları azaltabilir.
• Tıraştan kaçınma: Tıraş olmak cildi tahriş eder ve bakterilerin çatlak cilde girmesine neden olabilir.
• Cildi serin tutmak: Aşırı ısınma semptomlarda alevlenmelere neden olabilir, bu nedenle serin ve kuru kalmak yardımcı olabilir.
• Sürtünmeyi azaltma: Giysilerden kaynaklı sürtünme ve daralma belirtileri tetikleyebilir, bu sebeple rahat giysiler ve iç çamaşırı tercih edilmesi en iyisidir.
Hidradenitis suppurativalı kişiler için erken teşhis ve etkili tedavi ile iyileşme eğilimindedir. Ancak, sürekli yönetim gerektiren uzun vadeli bir durumdur. Semptomlar kronik ağrı, rahatsızlık, depresyon, düşük benlik saygısı ve hareketlilik sorunlarına neden olabilir. Bir dermatolog, kişinin semptomlarını yönetmek için en iyi ilaçları, ev ilaçlarını ve diğer tedavileri bulmasına yardımcı olabilir.

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu