Pek çok kişi, yaşamlarının bir noktasında koltuk altı ağrısı yaşamaktadır. Küçük enfeksiyonlar ve aşırı zorlama genellikle düzenli olan ağrının nedeni olmaktadır. Bununla birlikte, koltuk altı ağrısı diğer, daha ciddi sağlık koşullarının bir işareti olabilmektedir. Daha az yaygın olarak, koltuk altı ağrısı şişmiş lenf bezleri veya meme kanseri varlığını göstermektedir. Bu makale de, koltuk altı ağrısının genel nedenleri, ne zaman doktora gidileceği ve ortaya çıktığında ağrının nasıl tedavi edileceği hakkında bilgiler yer almaktadır.
Nedenleri
Birçok farklı faktör koltuk altı ağrısına neden olmaktadır. Bazı cilt sorunları, enfeksiyonlar ve bağışıklık koşulları da dâhil olmak üzere birçok faktör koltuk altı ağrısına neden olabilmektedir. Bu ağrıların sebebi ve ciddiyete bağlı olarak, semptomlar hafif tahrişten şiddetli rahatsızlık ve sıkıntıya kadar değişmektedir. Çoğu durumda rahatsızlığı gidermek için çeşitli tedaviler bulunmaktadır, ancak kişinin çoğu zaman daha kalıcı bir rahatlama için ana nedenini tedavi ettirmesi gerekmektedir. Koltuk altı ağrısının yaygın nedenleri aşağıdaki gibidir:
Şiş Lenf Düğümleri
Lenf bezleri, bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışması için çok önemlidir. Yabancı cisimleri toplamaktadırlar, bu istilacı cisimleri yok etmektedirler ve yok eden bağışıklık hücrelerinin salınımını uyarmaktadırlar. Enfeksiyon sırasında, lenf bezleri zararlı hücrelerle dolup şişmeye başlamaktadırlar. Bu genişleme iltihap ve ağrıya neden olmaktadır. Şişmiş lenf nodlarının bazı nedenleri bulunmaktadır ve bu nedenler arasında aşağıdakiler yer almaktadır:
• Soğuk algınlığı
• Üst solunum yolu enfeksiyonları
• Viral enfeksiyon
• Boğaz ağrısı
• Kulak enfeksiyonları
• Kızamık
• Mononükleoz
• Diş enfeksiyonları
• Yaralar ve cilt enfeksiyonları
Alerjenler ve Cilt Tahriş Ediciler
Pek çok deodorant, ter önleyici kremler, vücut yıkama jelleri, sabun ve çamaşır deterjanı cilt tahriş edici ve alerjenler içermektedir. Bunlardan bazıları kızarıklığa ve küçük kabarcıklara neden olan alerjik kontakt dermatite yol açmaktadır. Benzer şekilde, tahriş edici kontak dermatit, kızarıklık, ağrı, şişme ve sıcaklığa neden olmaktadır. Bir işyerinde potansiyel olarak enflamatuar maddeler gibi evcil hayvanlar ve çevresel faktörler, koltuk altı içinde bir bağışıklık tepkisini tetikleyen bilinen alerjenleri barındırabilmektedir.
Sedef Hastalığı
Sedef hastalığı, koltuk altı bölgesi de dâhil olmak üzere vücudun çeşitli bölgelerinde cilt üzerinde etkisi olan bir otoimmün durumdur. Ciltte gelişen kaşıntı, rahatsızlık ve ağrı gibi farklı türde plak veya döküntülere neden olmaktadır. Sedef hastalığı belirtileri, özellikle sürtünme ve nemle meydana geldiğinde, oldukça rahatsız edici ve acı verici bir durumdur. Vücut üzerindeki konumu göz önüne alındığında, bu faktörlerin her ikisi de koltuk altını etkilemektedir.
Bakteriyel ve Fungal Enfeksiyonlar
Saçkıran veya tinea corporis, cildin en üst tabakasını etkileyen yaygın bir mantar enfeksiyonudur. Kırmızı, halka şeklinde bir döküntü tetiklemektedir. Mantarlar sıcak nemli ortamlarda büyüdükçe, koltukaltı, mantarların neden olabileceği enfeksiyonlar için hedef bir bölgedir. Saçkıran mantarları saçta bulunan keratini de besin olarak kullanmaktadır. Saçkıran döküntüleri ağrılı, iltihaplı, kaşıntılı ve döküntülü cilde neden olmaktadır. Ayrıca bakteriler nem ve sıcak ortamda artmakta, böylece bakteriyel enfeksiyonlar da hızla gelişmektedir, bölgedeki iltihap ve ağrıya katkıda bulunmaktadır.
İntertrigo
Derinin kıvrımlarında sürtünme ve nem, intertrigo adı verilen bir tür iltihaplanmaya neden olmaktadır. Intertrigo kızarıklık, acı ve yanma ile sonuçlanmaktadır ve ayrıca hoş olmayan bir kokuya neden olmaktadır. Tedavi olmadan ikincil bakteri veya mantar enfeksiyonları da gelişerek daha fazla ağrıya neden olabilir. Candida, intertrigoya neden olabilecek bir maya türüdür. Cildi kırmıı renge çevirmektedir ve beyaz plak oluşumuna neden olmaktadır.
Boğaz Kasları
Koltuk altında bağ dokusu, atardamar, damar ve kemik bulunan koltuk altı kasları bulunmaktadır. Gergin göğüs veya kasları kişiler bir şey kaldırdığında veya çektiğinde genellikle koltuk altı ağrılarına neden olmaktadır. Coracobrachialis kası veya üst kol kası kişilere atma ve itme hareketlerinde yardımcı olan bir kastır ve herhangi bir hasar da koltuk altı ağrılarına neden olmaktadır.
Kanser
Koltuk altlarında olanlar da dâhil olmak üzere göğüsteki lenf düğümleri, üst vücutta kanser geliştiğinde genellikle çok sıkı çalışmaktadır. Özellikle, ağrılı lenf düğümleri meme, lenf ve solunum kanserlerine eşlik etmektedir. Ayrıca bazı kişiler radyasyon tedavisi, kemoterapi ve cerrahi gibi kanser tedavilerinin bir yan etkisi olarak ağrılı lenf bezleri yaşamaktadır. Genellikle koltuk altı ağrısına neden olan kanserler bulunmaktadır ve bu kanser türleri aşağıdaki gibidir:
• Lenfoma veya lenfatik sistem kanseri
• Lösemi veya lenf sistemi ve kemik iliği dâhil olmak üzere kan oluşturan dokuların kanseri
• Yakında gelişen meme kanseri de dâhil olmak üzere vücudun başka bir bölgesinden yayılmış kanserler
Mide Ekşimesi
Mide asitlerinin özefagusa ya da yemeğin geçtiği boruya geri gelmesiyle oluşan mide ekşimesi, ateşe, keskin göğüs ağrısına ve daha az sıklıkla koltuk altındaki ağrıya neden olmaktadır.
Kistler
Bunlar, koltuk altılarda vücut sıvıları biriktiğinde, şişmeye ve ağrıya neden olduğunda gelişmektedir. Kistler özellikle ciltte yaşayan Staphylococcus bakterileri ile enfekte olmaktadır.
Lipomlar
Lipom, lastik gibi hissedilen yağlı doku kistleridir ve derinin altında dolaşmaktadır. Lipomların çoğu kanserli değildir ve ağrıya neden olmamaktadır. Bununla birlikte, hızla büyüyen lipomlar sinirlere veya kan damarlarına baskı uygulayarak ağrıya neden olabilir. Bunlar gelişirse kişiler tıbbi yardım almalıdır.
Kaynamış veya İç İçe Geçmiş Kıllar
İltihaplanma tek bir kıl folikülünde meydana geldiğinde, kızarma veya küçük topaklar oluşmaktadır. Dokunmaya hassas olan şişkin topaklar, başka saç kökleri enfekte olduğunda, altta yatan doku iltihaplı ve ağrıya neden olmaktadır.
Diyabet
Diyabet, etkilenen vücut kısmında yanmaya sebep olan nöropatiye veya sinir hasarına neden olmaktadır. Diyabetik nöropati, tedavi olmayan durumun uzun süredeki hastalık görüntüsünde olan kişilerde gelişmektedir.
Bazı Otoimmün Koşullar
Lupus uzun süreli bir otoimmün durum lenf bezleri de dâhil olmak üzere vücutta iltihaplanmaya neden olmaktadır. Buna romatoid artrit başka bir örnektir. Bu durum eklemlerin iç dokularının şişmesine ve iltihaplanmaya neden olmaktadır ve bu koltuk altını etkilemektedir.
Hidradenitis Suppurativa
Bu, saç foliküllerinin altındaki ter bezlerinin iltihaplanmasına neden olan kronik bir durumdur. Genellikle semptomlar kist ve kaynamaya dönüşen sivilce benzeri şişlikler veya kabarcıklar olarak başlamaktadır. Sonunda, bu yaralar derinin altında kırılmaktadır ve tüneller oluşturmaktadır. Erken tıbbi yardım ve tedavi, kişinin yara izini ve potansiyel enfeksiyonu önlemesine yardımcı olmaktadır.
Zona Hastalığı
Zona sık sık göğüs, sırt ve koltuk altı etkileyen ağrılı ve pullu bir döküntüye ve herpes zoster virüsü zonaya neden olmaktadır.
Periferik Arter Hastalığı
Periferik arter hastalığı, kol ve bacakların küçük kan damarlarını daraltarak çevre dokulara oksijen akışını azaltmaktadır. Oksijen yoksun kasları ve hücreleri, şiddetli ağrıya neden olabilecek şekilde cilt solmasına ve ölmeye başlamaktadır.
Ne Zaman Doktora Görünmelidir?
Koltuk altı ağrısı şiddetlendiğinde veya günlük yaşama müdahale ettiğinde, kişiler tıbbi yardım almalıdır. Soğuk algınlığı, kas ağrıları ve bakteriyel enfeksiyonlar gibi küçük sağlık komplikasyonları bu bölgedeki ağrının en yaygın nedenleridir. Bununla birlikte, koltuk altı ağrısı bölgedeki topaklar ve ağrılarla ortaya çıktığında, ciddi enfeksiyonları veya bir bağışıklık sistemi problemini işaret etmektedir.. Nadir olsa da, koltuk altı ağrısına neden olabilecek ciddi sağlık komplikasyonları bulunmaktadır. Bu komplikasyonlar aşağıdaki gibidir:
• Kanser
• Tüberküloz
• Cinsel yolla bulaşan bazı enfeksiyonlar, özellikle de sifiliz
• Bir kedi tırmığı veya ısırmasından kaynaklanan bakteriyel enfeksiyon nedeniyle oluşabilecek kedi tırmığı ateşi
• Bağışıklık aktivitesinin azalması nedeniyle bir dizi tehlikeli enfeksiyona neden olabilen HIV
Acil tıbbi yardıma ihtiyaç gösteren belirtiler bulunmaktadır. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir:
• Bilinen bir neden olmadan 1-2 haftadan fazla süren lenf nodlarında şişlik
• Dokunmaya hassas aşırı derecede koltuk altı koltuk altı veya lenf bezleri
• Kasık, baş ve boyun gibi vücutta birden fazla lenf nodunda şişlik
• Ateş ve gece terlemeleri
• Lenf düğümlerinde veya koltuk altı bölgesinde sert şişlikler
• Yutma ve solunum güçlüğü
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Kabızlık veya değişmiş bağırsak hareketleri
• Açıklanamayan, sürekli tükenme
Bazı kişilerde, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, lenf bezleri bir enfeksiyon geliştirmektedir ve tıbbi müdahale gerekmektedir. Tedavi olmadan, orta ila şiddetli sağlık riskleri bulunmaktadır. Bu sağlık riskleri aşağıdaki gibidir:
• Apse: Lenf düğümü aştığında, istilacı hücreler, bağışıklık hücreleri ve ölü dokular birikmektedir ve bu, bakterilerin irin kesesi oluşturmasını sağlamaktadır. Apseler çok ağrılı olmaktadır, antibiyotik ve drenaj tedavisi gerekmektedir.
• Bakteriyemi veya kan dolaşımının bir enfeksiyonu: Tedavi edilmemiş bakteriyel enfeksiyonlar, özellikle lenf nodlarının enfeksiyonu, kan akışına geçerek sepsise neden olmaktadır. Sepsis hayatı tehdit etmektedir ve acil tıbbi yardım gerekmektedir. Uygun tedavi olmadan sepsis organ yetmezliğine yol açmaktadır ve ayrıca ölümcül olabilmektedir.
Bununla birlikte bu belirtilerden herhangi birini koltuk altı ağrısı ile birlikte yaşayan kişiler derhal tıbbi yardım almalıdır.
Evde Yapılan İlaçlar
Koltuk altını nemlendirmek, bazı rahatsızlıkları olan kişiler için ağrıyı azaltmaktadır. Koltukaltı ağrısını yatıştırmak veya önlemek için bazı uygulamalar yapılmaktadır. Buy uygulamalar aşağıdaki gibidir:
• Kas ağrısını azaltmak için soğuk kompres uygulanmalıdır
• İbuprofen gibi reçetesiz satılan anti-enflamatuar ilaçlar kullanmak iltihap ve ağrıyı azaltmak için yardımcı olmaktadır.
• Dolaşımı arttırmaya ve şişliği azaltmaya yardımcı olabilecek masaj uygulanmalıdır
• Lenf bezinin şişmesini azaltacağı ve ağrıyı azaltacağı için ılık bir kompres uygulanmalıdır
• Koltuk altı ağrısına neden olan bir cilt rahatsızlığını tedavi etmek için topikal steroidler, mantar önleyici veya ilaçlı kremler kullanılmalıdır
• Nemlendiriciler uygulamak. Bunlar, aşırı kuruluk ve ilgili cilt koşullarını önlemeye yardımcı olmaktadır. Kişiler cilde işleyecek şekilde gliserin veya diğer nemlendirici özellikler içeren ürünler kullanmalıdır.
• Enfeksiyonu önlemek için koltuk altları temiz tutulmalıdır.
• Vücudu yıkarken sabun ve alerjen veya tahriş edici içeren deterjanlardan kaçınılmalıdır
• Aşırı derecede sıcak suya veya havaya maruz kalmaktan kaçınmalıdır. Bu, koltuk altlarında aşırı nem ve sıcaklığın önlenmesine yardımcı olmaktadır.
• Hızlı ılık banyo ve duş alınmalıdır
• Sürtünmeyi engellemeye yardımcı olabileceğinden bol giysiler giyilmelidir
• Koltuk altları çok sık tıraş edilmemelidir. Bunu yapmak tahrişe, çentiklere ve kesiklere neden olmaktadır.
• Kişisel hijyen araçlarını veya ürünlerini paylaşmaktan kaçınılmalıdır. Bu, bakteriyel enfeksiyon riskini en aza indirmektedir.
Tedavi
Koltuk altı ağrısı için en iyi tedavi seçeneği nedene bağlı olarak değişmektedir. Sağlık hizmeti sağlayıcısı, enfeksiyon veya hastalıktan şüpheleniyorsa, her zaman dinlenme önermektedir. Kanser veya tedavilerinden herhangi biri nedeniyle oluşan koltuk altı ağrısı, iltihap önleyici ve ağrı kesici ilaçlar gerekmektedir. Lupus ve romatoid artrit gibi durumlarda bağışıklık aktivitesinin kontrol edilmesi genellikle koltuk altı ağrısının azaltılmasına yardımcı olmaktadır. Ancak, kişi altta yatan durumu yönetmek için adımlar atmazsa, koltuk altı ağrısı devam edebilir.
Meme kanseri de dâhil olmak üzere birçok kanser türü, koltuk altı altındaki lenf bezlerine yayılmaktadır. Lenf bezlerinde başlayan kanser olan lenfoma, şişmiş lenf bezlerine de neden olmaktadır. Meme kanseri, ilk önce koltuk altı ve lenfatik drenaja yakın olmasından dolayı koltuk altındaki lenf düğümlerine yayılmaktadır, ancak ortaya çıkan şişmiş lenf düğümleri ağrılı olabileceği gibi, ağrılı olmayabilir de. Göğüs kanseri için, örneğin göğse ve koltuk altına yapılan ameliyat ve radyasyon gibi tedaviler, koltuk altı veya kolda ağrı ve şişlikle de sonuçlanabilir. Çoğu zaman, şişmiş lenf düğümleri ve koltuk altı ağrısı, enfeksiyon gibi kanserli olmayan koşulların bir sonucudur. Ancak, ilgili herhangi bir semptom doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Kaynakça:
breastcancer.org
aad.org
nih.gov
cancer.org
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu