Hidrografik baskı, üç boyutlu nesneleri kaplamaya ve boyamaya yarayan bir baskı çeşididir. Daldırma baskı, su transfer baskı veya sulu baskı olarak da adlandırılmaktadır ve mantık olarak ebru sanatına benzemektedir. Daldırma baskı, sıradan nesnelere üstün ve cazibeli bir görüntü kazandırarak orijinal görünmesini sağlayabilir. Bu yazıda hidrografik baskının ne olduğu ve nasıl yapıldığına dair bilgiler bulunmaktadır.
Daldırma Baskı Nedir?
Boya ve bağlayıcı kimyasallarla hazırlanan boyalı su karışık desenler içermektedir ve boyanmak istenen malzeme bu suya daldırarak boyama işlemi yapılmaktadır. Tabi bu malzemeler e daldırma öncesi hazırlık yapılması gerekmektedir. Bu işlem boyaya daldırarak yapıldığı için daldırma baskı da denilmektedir. İşlem, su içinde yüzen bir mürekkep filminin, substrat olarak da adlandırılan istenen yüzeye, suya daldırılarak yapıştırılmasını içermektedir. Bu işlem, su transfer baskı, hidrografi ve su ebru gibi birçok adla bilinmektedir.
Daldırma Baskı Nasıl Yapılır?
1. Filmin basılması
Döner veya gravür yazıcılar, poliinil alkol bileşikleri sayfalarına grafik yazdırmak için özel mürekkepler kullanılmaktadır. Film, döner yazıcılar kullanılarak özel bir polivinil alkol bileşiği üzerine basılmaktadır. Mürekkebin kendisi glikol, akrilik pigmentler, reçineler ve bağlayıcı maddeler gibi çözücüler içermektedir. Mürekkep, astar veya diğer özel yapışma arttırıcı kaplamalara yapışacak şekilde tasarlanmıştır.
2. Yüzey hazırlığı
Herhangi bir boyama işleminde olduğu gibi, alt tabaka önce mikro aşınmalarla pürüzsüz bir yüzey sağlamak için önce zımparalanma yapılması gerekmektedir. Kapsamlı temizlik ve yağdan arındırma işleminden sonra, bir astar veya yapışma arttırıcı ile kaplanması , bu da boya kalıbın alınmasını uygun hale getirmektedir. Bu adımda gösterilen bakım miktarı baskının ömrünü belirlemektedir. Kötü astarlanmış yüzeyler, grafiklerin yüzeyden erken çıkmasına neden olabilecek nihai kabarcıklara ve havalara neden olabilmektedir. Eğer yapılan çalışmalarda bu sorunlar varsa sonradan düzeltmek için yapılabilecek pek bir şey yoktur ve ve genellikle yeniden bir çalışma yapmak gerekir.
3. Film katmanlama ve aktivasyon
Baskı aktarım işlemi yaklaşık 30 °C’de tutulan bir su tankında gerçekleşmektedir. Film, baskılı yüzeyi aşağıya bakacak şekilde su yüzeyine dikkatlice serilmektedir, böylece kıvrım ve kırışıklık olmamaktadır. Film döşendikten sonra bir aktivatör ile püskürtülmektedir. Aktivatörler esas olarak iki kat amaca hizmet eden ksilen ve bir butanol izomeri içeren tescilli kimyasallardır. Bu amaçlar aşağıdaki gibidir:
• Polivinil alkol filminin çözünmesinin tetiklenmesi, basılı desenin arkasında bırakılması
• Mürekkebin içindeki bağlayıcı maddelerin aktive edilmesi, böylece alt tabakaya yapışmasına izin verilmesi
Bir aktivatör uygulamak oldukça kritiktir, çünkü zayıf aktive edilmiş bir desen mürekkebin substrata düzgün yapışmasına izin vermemektedir.
4. Daldırma ile mürekkep transferi
Grafikleri aktarmak için substrat, bir açıyla su banyosuna verilmektedir. Daha sonra yatay olarak eğilerek yavaşça banyoya indirilmektedir, böylece yüzeyin desenle eşit bir şekilde kaplanması sağlanmaktadır. İstenen yüzey kaplandıktan sonra, fazla mürekkep kalıntısını ortadan kaldırmak için fazlalık alınmalıdır. Daldırma baskının sadece ön yüzeyi yani tanka giren yüzey ve çevresindeki bazı alanları kapsadığına dikkat etmek önemlidir. Daldırma baskı, alt tabakayı tamamen kapsamamaktadır. Bu, substratı tanka batırmadan önce doğru şekilde yönlendirmeyi önemli kılmaktadır.
5. Üst kat uygulama
Mürekkep, alt tabaka ile geri dönüşümsüz bir bağ oluşturacak şekilde tasarlanmasına rağmen zaman içinde dış etkilere maruz kalması aşınmalara neden olabilir. Bunu korumak için, alt tabaka parlak veya düz bir yüzeye sahip olabilen akrilik şeffaf bir kaplama ile kaplanmıştır. Bazı şeffaf katlar UV inhibitörleri içermektedir ve sıklıkla güneş ışığına maruz kalan nesneler için özel olarak uygulanmaktadır.
Hidrografik (Daldırma) Baskının Avantajları
• Substrat malzemelerinin çok yönlülüğü
• Karmaşık grafiklerin konturlu yüzeylere kolayca basılabilirliği
• Boyanın ucuz alternatifinin olması
• Kişiye özel desen zenginliğinin bulunması
• Seri üretilen ürünler için otomatik hale getirilebilirliği
• Düzgün uygulandığında ve bakımı yapıldığında dayanıklılığı
Hidrografik Daldırma Baskının Dezavantajları
• Çok büyük iş parçaları için uygun değildir
• Manuel olarak yapıldığında, nitelikli işçilik gerektirir
• Onarım kapsamı genellikle sınırlıdır
• Tasarımın, alt tabakanın belirli konturlarına hizalanması çok zordur.
Hidrografik Baskıda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Alt tabaka konturları ile desenlerin yanlış hizalanmasını önlemek için daldırma baskı önceden simüle edilebilmektedir. Daldırma baskısı yüksek konturlu yüzeylerde yapıldığında, desenin yanlış hizalanması nedeniyle çoğu zaman tatmin edici olmayan sonuçlar verebilmektedir. Bunu hayal etmenin bir yolu, fiziksel çene üzerine basılmış bir burnu veya bir yüz maskesinin fiziksel burnuna basılmış dudakları görselleştirmek olacaktır! Bunu düzeltmek için, yazdırılacak nesne önce bilgisayar yazılımında 3B şekil olarak yeniden oluşturulmaktadır. Film ve mürekkebin esnekliği gibi çeşitli faktörlerle eşleştirilmekte ve bir simülasyon gerçekleştirilmektedir. Bu simülasyon, mürekkebi yazdırırken film üzerindeki en doğru yerleşimi belirlemektedir, böylece esnetilmekte ve alt tabakaya en uygun şekilde aktarılmaktadır. Çoğu film aktivasyon üzerine suda çözülürken, bazı filmler sadece yumuşarken ve alt tabakanın şekline uymayı daha elverişli hale getirmektedir.
Daldırma Baskı Yapılabilen Malzemeler
Daldırma baskı ile elde edilebilecek sonlandırma türleri için neredeyse hiçbir sınır bulunmamaktadır. Yaygın olarak kullanılan bazı baskılar arasında ahşap kaplama, karbon fiber dokuma, çiçek baskılar ve sevilen çizgi film ve aksiyon karakterleri izlenimleri bulunmaktadır. Daldırma baskı, plastik, ahşap, metal, cam ve porselen gibi seramikler de dâhil olmak üzere çeşitli malzemeler üzerinde yapılabilmektedir. Bununla birlikte, daldırma baskı, kauçuk ve kumaş gibi öğelere ulaşmak çok zordur.
Uygulamalar
1. Askeri
Daldırma baskı ile kamuflaj grafikleri askeri ekipmana kolayca kurulabilmektedir. Daldırma baskı, kasklar ve araçların ve silahların gövde panelleri gibi çeşitli ekipman parçalarına kamuflajı ucuz ve hızlı bir şekilde uygulamak için kullanılabilmektedir.
2. Otomotiv
Daldırma baskı, çeşitli araç parçalarında egzotik yüzey desenlerini çoğaltabilmektedir. Taşıtlar, gerçek malzeme kullanma masrafına maruz kalmadan, ahşap tahıl ve karbon elyafın yüzey kaplamalarını çoğaltarak lüks görünebilmektedir. Daldırma baskı, diğer şeylerin yanı sıra bisiklet çerçeveleri, kaykaylar ve motosiklet kasklarına yaratıcı grafikler aktarmak için de kullanılabilmektedir. Ayrıca daldırma baskı, alaşım jantlara egzotik kaplamalar vermek için yaygın olarak kullanılmaktadır. 
3. Yerli
Ebru, tırnak sanatçıları tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. Daldırma baskı, ev ve kişisel bakım öğelerini süslemek için de yaygın olarak kullanılmaktadır. Tırnak sanatçıları arasında popülerdir ve cep telefonu kılıflarında, çiçek vazolarında, kapı kollarında ve diğer şeylerde büyük başarı ile kullanılmaktadır. Tırnak sanatçıları, renklerin baskı ortamı yerine doğrudan su yüzeyine eklendiği özel bir daldırma baskısı türü kullanmaktadır ve bu teknik aynı zamanda su ebrusu olarak da bilinmektedir.
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu