Ormanlar, dünyadaki yaşamın sürdürülmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Karbon yutağı görevi görürler ve iklimi yerel ve küresel ölçekte düzenlemeye yardımcı olurlar. Ormanlar ayrıca fazla su için depo görevi görür ve bu nedenle doğal rezervuarlar ve su arıtma tesisleri olarak rol oynar. Taşkın etkilerini azaltarak, doğal yağmur suyu yönetim sistemleri olarak hizmet ederler. Ormanlar, sayısız tür için yaşam alanı ve hem bitki hem de hayvan yaşamı için genetik materyal deposu görevi görür.
Küresel Orman Örtüsü
Dünya topraklarının yaklaşık %31’i ormanlarla kaplıdır. Bu orman alanının üçte biri birincil ormandır veya insan faaliyetlerinin etkilerinin olmadığı veya minimum düzeyde olduğu doğal olarak yenilenmiş ormanlardır. Bununla birlikte, dünyanın orman örtüsü eşit olmayan bir şekilde dağılmıştır; bazı ülkelerde arazilerinin çoğu ormanlarla kaplıyken, diğerlerinde orman örtüsü çok azdır veya hiç yoktur.
Diğer birçok ekosistem gibi, orman aralıkları da ülkelerin coğrafi sınırlarını göz ardı etme eğilimindedir. Avrupa, büyük ölçüde Rusya Federasyonu’nun devasa ormanları nedeniyle, tüm kıtaların en yüksek orman örtüsüne sahiptir. Bu nedenle, dünyadaki ormanların yaklaşık dörtte biri Avrupa’da bulunur. Amazon ormanını elinde tutan Güney Amerika, gezegenin orman örtüsünün %21’ine sahiptir. Kuzey ve Orta Amerika, çoğu Kanada ve ABD’de bulunan dünya ormanlarının yaklaşık %18’i ile üçüncü sırada yer almaktadır.
Orman bakımından en zengin on ülkenin dünyanın orman örtüsünün üçte ikisini oluşturduğunu ve kalan %34’ün geri kalan tüm ülkeler arasında dağıldığını belirtmek ilginçtir. Rusya Federasyonu tek başına dünyadaki orman örtüsünün %20’sine sahiptir, ancak toplam kara kütlesinin büyüklüğü nedeniyle dünyanın en ormanlık ülkeleri arasında 53. sırada yer alacaktır.
Orman Örtüsü Yüzdesinin En Yüksek Olduğu 10 Ülke
1. Surinam – %98
2. Guyana – 94%
3. Mikronezya Federal Devletleri – %92
4. Gabon – 91%
5. Solomon Adaları – 90%
6. Palau – 90%
7. Ekvator Ginesi – %88
8. Liberya – %80
9. Papua Yeni Gine – %79
10. Finlandiya – %74
Ülkelere Göre Küresel Orman Örtüsündeki Eğilimler
Orman Örtüsü Ve Sınırlı İnsan Faaliyeti
Bozulmamış orman örtüsü ile karakterize edilen ülkeler arasında Surinam, Guyana ve Mikronezya ve arazi alanlarının %90’ından fazlasının orman örtüsünün hakim olduğu Gabon bulunmaktadır. Bu ülkeler hem yüzölçümü hem de toplam nüfus bakımından nispeten küçüktür. Bu ülkelerin büyük bir kısmı dağlıktır ve nüfus, daha düz, daha gezilebilir alanlarda yoğunlaşma eğilimindedir. Bu ülkelerin küçük nüfusları nedeniyle, bu ülkelerin doğal kaynaklarına yönelik talepler çok azdır. Bu uluslar ayrıca sanayileşmiş ekonomilerden yoksundur ve bu nedenle sınırlı arazi bozulması ve kaynak kullanımı vardır.
Sanayileşmiş Ülkelerde Orman Örtüsü
Finlandiya, İsveç , Japonya ve Güney Korenispeten geniş orman örtüsüne sahip büyük nüfusa sahip tüm sanayileşmiş ülkelerdir. Örneğin Japonya, ilginç bir vaka çalışması olarak hizmet ediyor. 300 yıl önce, Japonya’da ormansızlaşma oranı kritik seviyelerdeydi. Bununla birlikte, insan müdahalesi zamanla Japonya’nın orman örtüsünü şimdiki %68,47 oranına geri getirdi. Japonlar, ormanlarındaki kaynakları daha sürdürülebilir bir şekilde kullanmaya başladılar ve özellikle kereste için ağaç yetiştirmeye başladılar. Bu, ormanlardaki ağaçların kesilmesini azalttı ve Japon ormanlarının yenilenmesine izin verdi. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra, savaştan kaynaklanan ormanlara verilen zararı onarmak için sürekli bir ağaçlandırma çalışması da vardı. Japonya’nın orman örtüsü, son yıllarda ormanlık alanlarda çok az artış veya azalma ile şu anda sabittir.
Finlandiya ve İsveç, yüksek orman örtüsüne ve gelişen kereste endüstrilerine sahiptir. Ormancılık her iki ülkede de önemli bir ekonomik faaliyettir. Örneğin İsveç’in IKEA’sı, İskandinav kerestesinden yapılan birçok ürünüyle dünyaca ünlü bir markadır. Bu iki İskandinav ülkesinin nüfusu kentsel alanlarda yoğunlaşmıştır. İsveçlilerin ve Finlilerin %85’i kentsel alanlarda yaşamakta ve geri kalan arazilerin çoğu ıssız kalmaktadır. Bu ıssız arazinin çoğu ormandır. Bu kuzey ülkelerindeki orman sahipliğinin tropikal ülkelerde görülenlere kıyasla önemli ölçüde farklı olduğunu belirtmek ilginçtir. İsveç’teki ormanların %50’si aile mülkiyetindedir, İsveç ormanlarının %14’ü devlet mülkiyetindedir ve sanayi kuruluşları oradaki ormanların %25’ine sahiptir. Finlandiya’da ormanların %61’i özel sektöre, %30’u devlete aittir.
Bu iki İskandinav ülkesinin ormancılık modelleri, koruma ve ekonomiyi birleştiriyor. Bu ülkeler, daha sonra sadece sosyal refah programları için değil, aynı zamanda çevresel refah girişimleri için de kullanılabilen ormancılık endüstrisinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinden gelir elde etmektedir. Korumaya gelince, ülke başına ormanların %10’undan fazlası, ağaç kesimine izin verilmeyen korunan alanlardır. Yine de koruma altında olmayan alanlardaki İskandinav ormancılığı, İsveç ve Finlandiya’daki ağaç dikme ve hasat işlemlerinin sürekli bir döngü oluşturduğu sorumlu yeniden ağaçlandırma protokollerini takip etme eğilimindedir. Bu iki İskandinav ülkesi, kereste endüstrilerini ve ormancılık politikalarını ekolojik olarak sürdürülebilir kılmak için araştırmalara da yatırım yapıyor.
Bölgelere Göre Orman Örtüsündeki Değişiklikler![En Çok Ormana Sahip Olan Ülkeler]()
Orman örtüsü, hem doğal kalıplara hem de insan faaliyetlerine benzer şekilde sürekli olarak değişmektedir. Orman örtüsünün artması, ormanların sınırlarını önceden çıplak araziye doğru genişletmesiyle doğal olarak meydana gelebilir. Aynı zamanda, Bahreyn, Mısır ve Ruanda’da olduğu gibi, ağaçlandırmanın (başka türlü var olmayacakları ormanları üretmek için ağaç diken insan faaliyetleri) bir sonucu olarak da gerçekleşir. Orman örtüsü aynı zamanda ya doğal yenilenme süreciyle ya da ormancılık faaliyetlerini takiben insanlar tarafından yeniden ağaçlandırmanın bir sonucu olarak sabit kalabilir.
Orman örtüsünün artması veya stabilizasyonu çoğunlukla Avrupa’da ve daha az ölçüde Yakın ve Uzak Doğu’da gerçekleşir. Bu bölgelerdeki eğilim, Orta Amerika, Güney Amerika ve Afrika’da hala meydana gelen ormansızlaşmanın yıkıcı etkilerini bir şekilde hafifletiyor.
Orman yangınları ve volkanik faaliyetler gibi afetler ormanları tahrip ettiğinde orman alanları doğal olarak azalır. Bununla birlikte, orman kaybının en yaygın nedeni, açık ara insan faaliyetleridir. Ormansızlaşma, Orta Amerika, Amazon Havzası, Kongo Havzası ve Batı Afrika kıyılarının yakınında hızla orman kaybına neden oluyor.
2000 ve 2010 yılları arasında ormansızlaşma, küresel orman örtüsünü şaşırtıcı bir şekilde 13 milyon hektar azalttı. Ormansızlaşma, devam eden iklim değişikliği için katalizör görevi görerek dünyanın karbon yutaklarını azaltır. Azalan orman örtüsü aynı zamanda su toplama alanlarının kaybına neden olur ve bu da yağışlı mevsimde daha kötü sellere, kurak mevsimde daha şiddetli kuraklıklara ve her zaman su ve rüzgâr nedeniyle toprak erozyonuna neden olabilir.
Kaynakça:
https://www.neoldu.com/orman-zengini-ulkeler-2255h.htm
Yazar: Can Baskın