Hippopotomonstrosesquippedaliophobia, sözlükteki en uzun kelimelerden biridir ve aynı zamanda uzun kelimelerden korkmanın adıdır. Ayrıca Sesquipedalophobia fobisi için başka bir terimdir. Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından bu fobiyi resmen tanımamaktadır ve bunun yerine, hippopotomonstrosesquippedaliophobia sosyal bir fobi olarak kabul edilir. Zihinsel Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabının yeni baskısı (DSM-5), sosyal fobiler için çok özel bir tanımı ortaya koymaktadır. Tıp uzmanları, tanı koymalarına yardımcı olmak için DSM-5’i kullanırlar. DSM-5’e göre, sosyal fobilerin sahip olması gereken kriterlerden bazıları şunlardır:
• Yeni insanlarla tanışmak veya sohbet etmek gibi bir kişinin yönlendirebileceği sosyal durumlar hakkında belirgin bir korku veya endişe durumu yaşamak
• Orantısız korku ya da endişe sosyal durum
• korku ya da endişe kalıcıdır ve sosyal durum aşırı derecede önlenir
• Korku, endişe veya kaçınma klinik sıkıntıya neden olur
Bir kişi sosyal fobi olabileceğini düşünüyorsa, doktoruyla konuşmalıdır. Doktor tarafından bu kişinin panik bozukluğu gibi korku ya da kaygıya yol açan temel koşulların olup olmadığını kontrol edilecektir.
Semptomlar Nelerdir?
Bir kişi “antidisestablishmentarianism” gibi uzun bir kelime gördüğünde semptomlar tetiklenebilir. Bu, hipopotomonstrosesquippedaliofobisi olan bir kişinin çok fazla korku ve endişe duymasına neden olabilir. Ayrıca okumaktan da kaçınabilirler, böylece paniklemelerine neden olacak uzun kelimelere rastlamak zorunda kalmazlar. Anekdot kanıtlara göre, uzun kelimelerden korkmanın, uzun kelimeler söylerken veya okurken utanç veya alay edilme duygularını tetikleyebileceğini ortaya koymaktadır. Diğer semptomlar şunları içerebilir:
• Titreme
• Terleme
• Baş Dönmesi
• Bayılma
• Ağız Kuruması
• Baş Ağrısı
• Nefes Almada Zorluk
• Duyduğu korku yüzünden okumaktan kaçınmak
• Akademisyenler uzun sözler içeren işler yüzünden sıkıntılı hissetmek
Aşağıdakiler de dahil, dikkat edebileceğiniz daha genel fobi semptomları da var:
• Fobinin makul olmadığının farkında olmak, ama korkunu kontrol etmek için güçsüz hissetmek
• Fobi yüzünden normale göre verimli olamamak
• Bulantı hissi
Bu Fobilerin Sebepleri Nelerdir?
Bu fobinin sebepleri hakkında fazla bir şey bilinmemektedir. Ancak çoklu fobilerde ortak olan bazı nedenler ve risk faktörleri vardır. Bu faktörlerden bazıları şunlardır:
• Olumsuz bir olayla ilişki: Örneğin, çocukken kelimeleri öğrenmekte zorlanan bir kişi, uzun bir kelime gördüklerinde paniğe kapılabilir. Kelime öğrenme güçlüğü korkutucu, travmatik bir zaman olabilir.
• Genetik: Ailesi belli fobileri, kaygılarını, diğer akıl sağlığı koşullarını önemseyen, aynı tür fobiyi geliştirme şansı daha yüksek olabilir.
• Çevre: Bu fobi, o özel fobiyle ilgili olumsuz deneyimler veya bununla ilgili travmatik deneyimler hakkında bir şeyler duymak gibi öğrenilmiş davranışlarla da tetiklenebilir.
• Beyin fonksiyonu: göre kişinin beyin aktivitesinde değişiklikler de belirli bir fobi geliştirmek konusunda bir etkiye sahip olabilir.
Nasıl Teşhis Edilir?
Genel olarak, bu fobisi olan kişiler büyük olasılıkla hiçbir zaman tıbbi yardım istemeyecektir. Fobisi olan insanlar muhtemelen uzun kelimelere ve cümlelere maruz kalmadıkları işleri alırlar. Bununla birlikte, semptomlar dayanılmaz hale gelirse veya başka semptomlar ortaya çıkarsa, doktorlar bir fobi veya endişe rahatsızlığınız olup olmadığını belirlemek için kişiye semptomları hakkında bir dizi soru sorabilirler. Ayrıca, psikiyatrik, tıbbi, aile ve sosyal geçmişinizi de gözden geçireceklerdir ve ayrıca DSM-5’e kitapçığına başvuracaktır. Akıl sağlığı ve tıp dernekleri, hipopotomonstrosesquippedaliophobia’yı bir fobi olarak resmen tanımadığından teknik olarak teşhis edilebilir bir durum değildir. Bununla birlikte, doktorlar fobiler hakkında genel bilgi sunabilir ve tedavi önerebilir.
Tedavi Seçenekleri
Genel olarak, bir fobi birçok farklı şekilde tedavi edilebilir. Maruz kalma tedavisi fobi tedavisinin en yaygın ve etkili şeklidir. Psikoterapinin bu sürümü, korku ve endişe yaratmanıza neden olan nesneye, duruma veya söze olan yanıtınızı değiştirmenize yardımcı olur. Bilişsel davranışçı terapi (CBT) fobiyi yönetmek veya iyileştirmek için kullanılan diğer bir yaygın tedavi şeklidir. CBT, endişe durumunuzla başa çıkmanıza yardımcı olmak için maruz kalma tedavisini diğer terapötik tekniklerle harmanlamaktadır. Ayrıca, ezici düşüncelerin sınırlanmasına da yardımcı olacaktır.
İlaçların çok çeşitli anksiyete bozukluklarının tedavisinde yardımcı olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte, bu belirli fobiyi tedavi etmedeki etkinlikleri hakkında pek bir şey bilinmemektedir. Fobiyle başa çıkmaya yardımcı olabilecek diğer tedavi seçenekleri şunlardır:
• Psikiyatrist, danışman veya sosyal hizmet uzmanı ile konuşma terapisi
• Endişe ile başa çıkmaya yardımcı olacak dikkatli nefes alma, dinleme ve gözlem gibi dikkat stratejileri
• Aynı veya benzer fobiye bakan diğer insanlarla bağlantı kurmak için bir destek gruplara katılmak
Ayrıca fobi belirtileri aşağıdakiler gibi yaşam tarzı değişiklikleri yaparak da yönetebilir:
• Her gece yeterince uyku almak
• Sağlıklı ve dengeli bir diyet yemek
• Kafein gibi kaygıyı daha da kötüleştirebilecek maddelerin tüketimini kesmek ya da azaltmak
• Korku ve endişe uyandıran durumlarla mümkün olduğunca sık başa çıkmak,
Uzun kelimelerle karşılaştığında, şunları uygulamak faydalı olabilir.
• Uzun kelimeler yerine aynı anlamı taşıyan kelimeler varsa onlar kullanılabilir. Mesela böyle fobisi olan kişi bir arkadaşının ismi uzun olduğunda yerine varsa akma ismini kullanabilir.
• Uzun kelimeler okunurken hecelere ayırarak okumak kelimenin okunabilmesini sağlar ve bu korkunun yenilmesinde yardımcı olur.
• Teknolojiden yararlanın. Bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve çeşitli diğer elektronik cihazların otomatik düzeltme ve diğer sözlük sürümleri vardır. Bunlar hecelemeye yardımcı olabilir. Ayrıca uzun bir sözcüğü telaffuz etmeyi öğrenme durumunda fonetik telaffuz konusunda yardımcı olabilirler.
Bu fobi resmi olarak tanınmadığından, hakkında çok fazla şey bilinmemektedir. Uzun kelimelerin korkusunu ve bir insan tetikleyicilere maruz kaldığında ne olduğunu daha iyi anlamak için araştırmaya ihtiyaç vardır. Kişi belirtiler yaşıyorsa doktor veya bir danışmanla konuşulmalıdır. Korkunun azalmasına, semptomların anlaşılmasına ve bir tedavi planı hazırlanmasına yardımcı olabilirler. Arkadaşlar, aile ve terapi grupları da fobilerle başa çıkmaya yardımcı olacak destek sağlayabilir.
Kaynakça:
my.clevelandclinic.org
adaa.org
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu