İlk Sovyet Bilgisayarı MESM, Sergey Lebedev (1902-1974) gözetiminde oluşturuldu. Sovyetler Birliği’nin kendi bilgisayarını oluşturma gereksinimi Amerika’ya göre daha geç ortaya çıktı ve bu düşünceyi takip eden çalışmalar 1948 yılının sonbaharıyla birlikte başladı. Projeyi başlatan kişiler aynı zamanda ülkede Lavrenti Beria’nın kişisel olarak denetlediği atom projeleri üzerinde çalışmalar yapan nükleer bilimcilerdi. [MESH1]
Lebedev ve ekibinin yerli bilgisayar çalışmalarına başlayabilmeleri için Kiev yakınlarında oldukça gizli bir laboratuvar inşa edildi. Ekip, çalışmaların bir an önce sonlanması için çoğunlukla uyumadan ve dinlenmeden çalıştı. Ama ancak 1949 yılının sonuna doğru bilgisayarın genel şeması ortaya çıktı.
1950 yılının sonlarına doğru hesap makinesi (Bilgisayar) neredeyse hazırdı. Bazı hataların ayıklanmasından sonra, 1951 yılının sonunda MESM denemeleri geçti ve Keldysh’ın yönetimindeki Sovyet Birliği Arkeografi Komisyonu tarafından onaylandı.
1952 yılından itibaren MESM’lerin seri üretimi; termonükleer süreçte, uzay uçuşlarında, hipersonik havacılıkta, savunma sanayinde ve roket tekniğinde kullanılması için en önemli bilimsel görev olarak kabul edildi. Ayrıca 1952-1953 yıllarında MESM, Avrupadaki en hızlı ve pratik bilgisayar sayıldı.
İlk Sovyet bilgisayarını oluşturan ana parametreler:
1) Hesap Sistemi
2) Depolama Aygıtı Türü – Manyetik bir davul kullanma olasılığı ile tetik hücreleri üzerinde.
3) Depolama Kapasitesi Sayılar için otuz bir, Komutlar için altmış üç.
4) Fonksiyonel Kapasitesi Sayılar için otuz bir, Komutlar için altmış üç.
5) Üretilen İşlemler Toplama, Çıkarma, Bölme, Çarpma, Değiştirme, İşaretle karşılatırma, Mutlak değere göre karşılaştırma, Yönetim aktarımı.
6) Komut Sistemi Üç adresli, yirmi bit uzunluğunda talimatlar.
7) Aritmetik Aygıt Tetik hücreleri üzerinde tek ve evrensel paralel etkiler. [MESM2]
8) Sayı Girme Sistemi Sıralı.
9) Çalışma Hızı Dakikada üç bin operasyon.
10) Kaynak Verileri Girme Delikli kartlar veya anahtarlara dizili kodlar aracılığıyla.
11) Sonuçları Yakalama – Elektromekanik bir yazıcının kullanılması veya fotoğraflama.
12) Kontrol Programlama Sistemi.
13) Kapladığı Alan Altmış metrekare.
14) Elektron Lambası Sayısı 3500 civarı transistör ve 2500 diyot.
15) Güç Tüketimi 25 Kilowatt.
Kaynakça:
http://marsiada.ru/357/465/729/2482/
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%AD%D0%A1%D0%9C
Yazar: Muzaffer Alaca