Niçin bazı göz renkleri çok nadir görülüyor? Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki göz rengi ebeveynlerden çocuklara kalıtılan çoklu gen etkileşimleri sonucunda ortaya çıkan karmaşık bir özelliktir. Bazı göz renkleri oldukça nadir görülmektedir; çünkü çok az insan nadir bulunan göz rengi genlerini taşımaktadır. İkinci bir etken ise nadir bulunan göz rengi genlerinin resesif olarak kalıtılmasıdır. Yani bu durum sözü edilen genlerin diğer dominant genler tarafından baskılandığı anlamına gelmektedir. Ancak, bir insanın göz renginden sorumlu gen setleri henüz tam anlamıyla bilinmemektedir. Bu konudaki araştırmalar ise hala devam etmektedir.
İris, gözümüze rengini veren bir göz kısmıdır. Göz rengi ise irisin pigmentasyonu ve iriste ışığın yansıması olmak üzere iki faktöre bağlı olarak oluşmaktadır. Ayrıca iris, melanin adı verilen kahverengi pigment ve lipokrom adı verilen sarımtırak bir pigment olmak üzere iki farklı pigment içermektedir. Buna göre, eğer iris hücrelerinde melanin pigmenti daha fazla konsantrasyondaysa koyu renkli göz renkleri ortaya çıkmaktadır. Nadir görülen göz renklerinin nasıl meydana geldiği hakkındaki tartışmalar ise hala sonuçlanmamıştır. Peki, dünyada en nadir görülen göz renkleri nelerdir? Bu göz renkleri yeşil, amber, mor, kırmızı ve siyah olarak sıralayabiliriz.
Yeşil göz rengi: Yeşil göz rengi, dünyada birçok kişi tarafından beğenilen nadir bulunan göz renklerindendir. Sadece çok az insan yeşil gözlü olarak doğmaktadır. Yeşil göz en çok Kuzey ve Orta Avrupada yaygındır. Yeşil gözlü bireylerin irisleri çok az miktarda melanin içermektedir. Ayrıca, bahsedilen kişilerin irisleri orta ölçüde lipokrom içermektedir. İriste melanin pigmentinin çok az olması göze açık ve mavimsi renk vermektedir. Lipokromdan kaynaklı mavimsi ve sarımsı renk, yeşil göz renginin ortaya çıkmasını sağlayan ana etkenler arasındadır. Gözdeki yeşil rengin yoğunluğu, irise gelen ışığın saçılmasına bağlı olarak az da olsa değişebilmektedir. Bu durum bazı insanların göz renginin niçin farklı ışık koşullarında farklı gözüktüğünü açıklaması açısından oldukça önemlidir. Sözü edilen olay “Rayleigh Saçılması” olarak adlandırılmaktadır. Ancak, şu da bilinmelidir ki, insan gözü asla mavi ya da yeşil pigment taşımamaktadır.
Amber (Kehribar) göz rengi: Amber gözler; aynı kurtların gözlerinde olduğu gibi altınımsı veya bakır tonlarında güçlü bir sarımsı renk içerdikleri için kurt göz olarak da adlandırılmaktadır. Kurtlar dışında daha birçok hayvanda amber göz rengi bulunmaktadır. Bu renge sahip gözlerin iris hücrelerinde çok düşük derecede melanin ve oldukça yüksek konsantrasyonda lipokrom depolanmıştır. Gerçekten amber renge sahip gözler ise oldukça nadir görülmektedir. O kadar nadirdir ki, insanların hayatları boyunca bu göz rengine sahip bir insan görmeleri ancak bir kez olabilmektedir. Amber göz rengi yeşil göz rengi kadar nadir olmasına karşın, çoğu durumda ondan daha çok nadir olmaktadır.
Mor veya kırmızı göz rengi: Buraya kadar incelediğimiz göz renkleri iristen kaynaklı renklenmeler olmakla birlikte, iristen başka göz parçalarının da göz rengini oluşturabileceğinin belirtilmesi gerekmektedir. Bu durum mor ve kırmızı göz renginin niçin dünyadaki en nadir göz renkleri olduğunu tartışmasız bir şekilde açıklamaya yetmektedir.
Mor göz rengi:Mor göz rengi, sadece bazı insanlarda albinizm neticesinde ortaya çıkabilen bir renktir. Albinizm, hücrelerde renk pigmentinin eksikliği şeklinde kolayca açıklanabilmektedir. Mor göz iris hücrelerindeki melanin eksikliği nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Sözü edilen renk, kan damarlarının arka kısmından retinanın arka kısmına doğru yansıtılan ışık sonucu oluşmaktadır. Kan damarlarından yansıtılan kırmızı renk ve melanin eksikliğinden kaynaklı mavimsi rengin karışımı göze mor bir görünüm kazandırmaktadır. Dünya populasyonunun yanlızca % 1 gibi çok az bir kesimi mor gözlerle doğmaktadır.
Peki, bazı fotoğraflarda insanların göz renginin niçin kırmızı göründüğünü düşündünüz mü? Aslında mekanizması yukarıda anlatılanla oldukça benzerdir. Bu olayda da fotoğraf makinesinden gelen ışın kan damarlarından yansımakta ve bunun sonucunda gözler kırmızı renk almaktadır.
Kırmızı veya pembe göz rengi:Kırmızı ve pembe göz rengi de yine albinizmden kaynaklı renklerdir. Vücutta ve gözlerdeki melanin eksikliği aynı şekilde gözün bu renklerde görünmesine neden olmaktadır. Ancak, kırmızı göz rengi daha çok iristen kan sızıntısı olmasından kaynaklanmaktadır. Bu tarzda kan sızıntıları da normal şartlarda nadirdir.
Siyah göz rengi: Siyah göz rengi iriste çok yüksek oranda melanin depolanmasından kaynaklanmakta ve melaninin aşırı renk vermesi nedeniyle de gözler siyah görünmektedir. Bazı insanlar gerçek siyah göz renginin gerçekte olmadığını ve aşırı melanin birikmesi sonucu oluşan koyu kahverengi rengin siyah gibi göründüğünü belirtmektedir.
Peki, en nadir göz rengi hangisidir?
En nadir göz renklerini sıralayabilmek adına, ne yazık ki dünyada bir fikir birliği bulunmamaktadır. Yeşil ve amber göz rengine sahip insanlar oldukça nadir bulunmaktadır. En nadir göz rengi olgusu ise, coğrafyadan coğrafyaya farklılık göstermektedir. Bir coğrafi lokasyonda yeşil renk amber renkten daha nadir iken başka bir lokasyonda tem tersi bir durum görülebilmektedir.
Ancak, genelde birçok kişi için dünyadaki en nadir göz rengi yeşil olurken bir başka çoğunluk için ise en nadir renk amberdir. Bu nedenle de yeşil ve amber göz rengi dünyada en nadir bulunan göz renkleridir şeklinde bir genelleme yapmak en doğru yaklaşım olacaktır. Peki, sizin göz renginiz hangisi?
Kaynakça:
http://anatomynotes.hubpages.com/hub/Rarest-Eye-Color-in-Humans
http://biltek.tubitak.gov.tr/merak_ettikleriniz/index.php?kategori_id=2&soru_id=1536
Yazar:Coma Berenices
benimki koyu kahverengi ama güneşte rengi açık oluyor ama ben yeşil veya mavi gözlü olmak isterdim.
Benim göz rengim yeşil ve şükürler olsun Rabbime en sevdiğim rengin göz rengim olması 🤲
Benim gözlerim karışık renkli en nadiri bunu bilmiyordum dünyada 5 kişinin bu göz rengine sahip olduğunu bildiğimde çok havaya girdim nadirliyi ise 1.8 milyarda bir
Benimki koyu kırmızı ama kehriban saniolar değişik bi rengi var harbi😅
Neden herkes renkli yorumdaki bi ben mi aşırıııı koyu kahve gözlüyüm ( esmer değilim gözüm koyu)
Bence kronik bir durum
Benim gözlerim de amber. Duyunca çok şaşırdım ya. Yalan yok biraz havaya da girdim.
benim gözlerim ela, kardeşimin gözü ise mavi.
benim gözlerim yeşil ama genetik benimki
Benimki amber rengi (ciddiyim )
Benimkide amber yalan yok biraz havalara girdim
Göz Rengi sinirliyken sararıyor mutlu iken yeşil bir hava olur yazılı sınavlarında koyulaşıyor sürekli değişiyor okulda herkes biliyor
Benim göz rengim çok değişik. Yeşil ve mavi bir arada resmen,irislerin hemen sonraki katmanında sarılar var sonra eğer karanlık veya normal bir ışık düzeyindeki ortamlardaysam yeşilimsi ama güneşte ya da flaşta mavimsi. Genelde ikisi bir arada ama, o nasıl oluyor bende bilmiyorum 😂
Benim göz rengim ince çizgi koyu mavi sonraki katman turuncu ve sonra da açık yeşil ama benim göz tutum cam göz çok renkli ne giyersem ona benziyor turuncu giysem turuncu oluyo hatta bu çok güzel bi özellik ama ben gözüm açık renkli olduğu için kahverengi veya siyah olmuyor ama kırmızı bile yapabiliyorum çok hoş
ben düz siyah gözlüyüm hiçbir güzelliği yok yaw
Benim rengim kehribar fakat bazen kırmızı olabiliyor çok açıkta ise yeşil olabiliyor
Gri gözlerim var
Benim gözlerim açık mavi paul walker’ı andırıyo
Benim abimin göz rengi de öyle kehribar fakat kahverengi diyenler var çok işıklı yerde çok açık şekilde kehribar koyu yerde kahverengi gibi olabiliyor
Benim normalde göz rengim kahverengi arkadaşlarım aydınlıkta ela oluyor diyorlar ve karanlıkta turuncu oluyor diyorlar bende bilemedim.🤔🤔
Benim de kahve rengi en zor bulunan göz rengi 😄😄
Benimde göz rengim amber
Benim gözümü arkadaşlarım siyah sanmıştı, ama benim gözüm çok koyu kahverengi. Güneşe çıktığımda bazen bazı kısımları mor ya da kırmızı olabiliyor, saçım da öyle. Karanlıkta gözüm Nadiren parlıyor. Çok değişik .-.
Sinestezi hastası olduğum için aslında duygu karışımlarında göz rengim değişiyor. Normalde siyah olan göz rengim sinirlendiğimde çok koyu bir mor mutlu olduğumde ise çok koyu bir mavi oluyor arkadaşlarım bunu gördüğünde ise ilk başta korkuyorlar ama sonra merakla sorular soruyorlar…
Işıkla baktığında altın rengi (kehribar) ama normal ışıkta açık kahve gibi
benim göz rengim aşırı melanin toplanmasından siyah gözüküyor göz bebeğemi aynada göremiyorum ve bence bu çok karizmatik
Benim göz rengim YEŞİL ve çok munnum bazen maviler hava atıyo ama kendi gözlerini daha güzel sanıyolar…Yeşil benim göz rengim peki ya sizin
aynen benim de yeşil ve yeşil maviye göre çok daha güzel,keskin ve nadir🌼
Bu resimdeki yeşilin adı tam olarak ne yeşili biliyor musun?
Amber . Bal rengi gibi. Bazen ela diyorlar 😊bilemedim
Benimkide öyle en nadir bulunan renk
evet benim kide amber bence en güzel renk amber ben kendi göz rengimi çok seviyorum bence çok güzel banada bazen ela diyorlar hem bence en nadir olan göz rengi amber dir
Ben yeşilim 💚💚
@Mert O kalıtsal bir hastalık olabilir. Albinizmden kaynaklı kırmızı göz çok daha nadir.
Açıkçası şuana kadar sadece 3 kişiye rastladım heterokromi olan. Kendim dahil 4 kişi bilmekteyim(ünlü veyahut yabancılar hariç). Birde gördüklerim var. Ülkemizde en nadir renk iki gözün de farklı renkte olması diyebilirim. Yeşil ve mavi olarak gördüm çoğu kimseyi. Benim gözlerimin rengi ise çok koyu kahverengi ve ela.
Benimki siyah ama herkes koyu kahverengi diyor aslında ışık tuttuğumda bile siyah