Kerevizin Sağlık Açısından Faydalarıyla İlgili Umut Veren Çalışmalar

Kereviz (Apiumgraveolens) yüksek su içeriği ile bilinen düşük kalorili bir besindir. Bu sebze tüm dünyada çok çeşitli sağlık yararları ile bilinmektedir ve ayrıca kerevizin gövdesi değil sapları da yenile bilmektedir. Düzenli bir diyete kereviz ilavesinin iltihabı, meme ve pankreas kanseri riskini azalttığı bulunmuştur. Ayrıca sindirime ve potansiyel olarak daha düşük kolesterol seviyelerine yardımcı olabilmektedir. Bu makalede kerevizlerin sağlık yararları, beslenme profili ve potansiyel yan etkileri hakkında bilgiler yer almaktadır.

Kerevizin Faydaları

Kereviz negatif kalorili yiyecek olarak da

adlandırılmaktadır. Enflamasyonu azaltan ve kalp hastalığını önleyen büyük vitaminler, mineraller ve bazı flavonoidler içermektedir. Kereviz üzerinde çok sayıda çalışma yapılmıştır ve sonuçlar şaşırtıcıdır. Kerevizin birçok faydası bulunmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:

Enflamasyonu Azaltır

Kereviz, anti-enflamatuar özelliklere sahip bitkisel besleyici antioksidanlarla doludur. Sebze de önemli bir flavonol kaynağıdır. Kereviz suyu veya kereviz özleri, iltihaplanmaya bağlı bazı proteinlerin aktivitesini de azaltmaktadır. Ayrıca, beyin hücrelerinde iltihaplanmayı önleyebilen luteolin adı verilen bir bileşik içermektedir. Gastrite veya mide zarının iltihaplanmasına neden olan bir bakteri olan H. pylori’nin büyümesini inhibe ettiği bulunmuştur.

Kanser Riskini Azaltmaya Yardımcı Olur

Kereviz poliasetilenler içermektedir ve bunlar potansiyel olarak çok sayıda kanser oluşumunu önleyebilecek bileşiklerdir. Kerevizdeki (apigenin ve luteolin) biyoaktif flavonoidler serbest radikallerle savaşmaktadır ve vücuttaki kanser hücrelerini öldürmektedir. Kerevizdeki flavonoidlerin de pankreas kanseri hücrelerini öldürdüğü bulunmuştur. Ayrıca Luteolin’in meme kanseri riskini azalttığı bulunmuştur. Kerevizdeki flavonoidler kemopreventif özellikleri barındırmaktadır ve bu nedenle antioksidan görevi görmektedir. Yapılan bir çalışmada, kanser hücrelerinin apigenin ve luteolin ile önceden tedavi edilmesinin ardından bir kemoterapi ilacının uygulanmasının etkili bir kanser tedavisi seçeneği olduğu kanıtlanmıştır. Birçok başka çalışma da luteolini potansiyel kanser önleme ile ilişkilendirmiştir.

Sindirime Yardımcı Olur

Bu konuda araştırma sınırlıdır. Bununla birlikte, anekdot bulguları kerevizlerin sindirim sağlığını geliştirebileceğini düşündürmektedir. Kerevizdeki doğal lifler sindirim sistemi için önemli bir besin haline getirmektedir. Kerevizdeki çözünür lif, kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından fermente edilmektedir. Bu fermantasyon işlemi, biri (butirat) gastrointestinal sağlığı teşvik eden kısa zincirli yağ asitleri üretmektedir. Ayrıca kereviz çözünmeyen lif içermektedir ve bağırsak hareketini teşvik edebilmektedir.

Kolesterol Seviyesini Düşürür

Kereviz, düşük kolesterol diyetinin bir parçası olabilmektedir, bunun nedeni bol miktarda lif içermesidir. Düşük kalorili içeriği de bu konuda yardımcı olabilmektedir, ancak bu yönü daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Fito kimyasallarından biri olan ftalidin de rol oynayabilmektedir ve Ftalidler kolesterol seviyelerini düşürebilmektedir. Benzer bulgular abSingapore çalışmasında da tespit edilmiştir. Bazı anekdot kanıtlarına göre, kereviz trigliseritleri ve kolesterol seviyelerini düşürebilmektedir. Ayrıca HDL (iyi kolesterol) seviyelerini artırabilmekte ve hiperlipidemi tedavisinde yardımcı olabilmektedir. Ancak bu konuda daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.

Tansiyon Seviyesini Düşürür

Kereviz, arter duvarlarını rahatlatan ve kan akışını arttıran ftalidler adı verilen bir fitokimyasal içermektedir. Ayrıca kan damarlarındaki düz kası genişletmektedir ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olmaktadır. Bir İran çalışmasın da kereviz antihipertansif özelliklerini aynı fitokimyasal ile ilişkilendirmiştir. Ayrıca kereviz kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilecek nitrat bakımından da zengindir. Diğer çalışmalardan kereviz tohumu ekstreleri kan basıncı seviyelerini düşürebilmektedir. Geleneksel Çin tıbbında kereviz genellikle kan basıncını düşürebilecek serin bir gıda olarak adlandırılmaktadır.

Diyabet Tedavisine Yardımcı Olur

Bu konuda araştırma sınırlıdır. Bazı uzmanlar kerevizdeki K vitamininin antidiyabetik özelliklere sahip olabileceğine inanmaktadır. Enflamasyonu ve ilişkili insülin duyarlılığını azaltabilmektedir ve glikoz metabolizmasının gelişmesine yol açabilmektedir. Bazı anekdot kanıtları, kereviz almanın tip 2 diyabet riskini azaltabileceğini düşündürmektedir. Diyabet, gastrointestinal sorunlara neden olan bakteri olan H. pylori tarafından da şiddetlendirilebilmektedir. Kereviz bu bakterilerle savaşabileceğinden, bu konuda da yardımcı olabilmektedir. Ancak, daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Bir İran çalışmasında, kereviz tohumu ekstresinin sıçanlarda diyabeti kontrol ettiği bulunmuştur.

Kilo Vermeye Yardımcı Olur

Kereviz, sağlıklı kilo kaybı için tüketebilecek birkaç ideal gıdadan biridir, kalorisi düşüktür ve lif içermektedir. Daha uzun süre tok hissetmeyi sağlamaktadır ve yüksek su içeriği de kilo kaybına yardımcı olmaktadır. Yetersiz su alımı, susuzluğa neden olmaktadır, buda kişinin yorgun hissetmesine ve egzersiz yapmak için enerjisinin olmamasına neden olmaktadır. Ayrıca kereviz lipit metabolizmasını düzenlemektedir. Bu nedenle, kilo verme diyetlerinde değerli bir seçenek olmaktadır. Daha yüksek enerji yoğunluğuna sahip diğer sebzelerle de tüketilebilmektedir. Anekdot kanıtları, su zengini olan kerevizlerin diğer bileşenlerin enerji yoğunluğunu düşürebileceğini düşündürmektedir ve buda kilo kaybını teşvik etmektedir.

Astım Tedavisine Yardımcı Olur

Burada sınırlı araştırma bulunmaktadır. Anekdot kanıtları, kereviz alımının astım tedavisine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, bu mekanizmayı daha iyi anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Kalp Damar Sağlığını İyileştirir

Kereviz genellikle geleneksel tıpta anti hipertansif bir ajan olarak uygulanmaktadır. Kardiyovasküler sağlığın korunmasına yardımcı olabilmektedir. İranlı bir çalışmada kereviz yaprağı ekstraktının kolesterol, trigliseritler ve LDL (kötü kolesterol) gibi çok sayıda kardiyovasküler parametreyi iyileştirdiği bulunmuştur.

Enfeksiyonlarla Savaşır

Kereviz mantar enfeksiyonlarını tedavi edebilmekte ve hatta önleyebilmektedir. Ayrıca idrar yolu ve bağırsak enfeksiyonlarına neden olan E. coli de dâhil olmak üzere çeşitli bakteri türlerini inhibe edebilmektedir. Ancak, bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Yapılan bir çalışma, kereviz tohumunun H. pylori bakterilerine karşı antibakteriyel etkilerini desteklemiştir.

Bağışıklığı Artırır

Kereviz C vitamini içermektedir ve bu nedenle besin bağışıklığı artırabilmektedir. Kerevizdeki antioksidanlar da rol oynamaktadır. Bağışıklık sisteminin çok sayıda hücresinin optimal işlevsellik ve hastalığın önlenmesi için C vitaminine bağlı olduğu bulunmuştur. C vitamini takviyesinin, bağışıklık sisteminin anahtar bileşikleri olan kandaki immünoglobulin konsantrasyonunu arttırdığı bulunmuştur. C vitamini eksikliğinin hayvanlarda bağışıklık tepkilerini değiştirdiği düşünülmektedir.

Sinir Sistemini Sakinleştirir

Kereviz, sinir sistemini düzenleyebilen ve sakin bir his uyandırabilecek özel uçucu yağlar içermektedir, ancak veriler bu bağlamda sınırlıdır. Anekdot kanıtları, kerevizin muhtemelen magnezyum içeriğinden dolayı rahatlamasına ve daha iyi uyumaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bazı bitki uzmanlarına göre, kereviz sinirlere sakinleştirici bir kalite kazandırmaktadır. Ayrıca tıbbın babası sayılan Hipokratın, kerevizin sinirleri yatıştırmaya dair sözleri ile sinir rahatsızlıklarının tedavisi için kullanılabilirliğine inanılmaktadır. Kereviz üzerinde çiğneme kortizol (stres hormonu) seviyelerini düşürebilmektedir, ancak bu konuda somut araştırmalar yoktur. Kerevizdeki apigenin sakinlik yarattığına inanılmaktadır fakat daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Cinsel Yaşamı İyileştirir

Her kereviz sapı, koku molekülleri olan androstenon ve androstenol içermektedir. Bu moleküller boğazınızın arkasından ve burna gitmektedir. Bu daha cazip hale getirebilecek kokuları yayarak potansiyel olarak uyarılmayı attırmaktadır. Kereviz ekstrelerinin erkek sıçanlarda cinsel performansı arttırdığı da bulunmuştur. Dozun sıçanlarda da sperm sayısını arttırdığı bulunmuştur ve ayrıca testosteron salgılanmasını bile artırabilmektedir.

Yaşlanma Karşıtı Özelliklere Sahiptir

Kerevizdeki C vitamini cildi serbest radikal hasarından koruyabilmektedir. Bir Güney Kore çalışmasında, C vitamininin yaşlanma karşıtı mükemmel etkiler gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca sadece küçük miktarlarda olsa da A vitamini içermektedir ve bu vitamin cilt sağlığını da destekleyebilmektedir. Bununla birlikte, kerevizdeki A vitamini içeriğinin herhangi bir önemli cilt faydası için yeterli olup olmadığı bilinmemektedir.

Yağlı Ciltler İçin Kullanılır

Anekdot kanıtlarına göre, kereviz sadece cilde nemlendirme sunmakla kalmaz, aynı zamanda fazla yağları da temizlemektedir. Yağlı cildi tedavi etmek için kereviz kullanmanın en basit yolu, suyunu düzenli olarak içmektir. Ayrıca birkaç kereviz çubuğunu suda dilimlenebilmekte ve kaynatılabilmektedir. Su soğuduktan sonra yatmadan önce cilde her gece uygulanabilmektedir.

Vitiligo Tedavisine Yardımcı Olur

Vitiligo, cildin belirli bölgelerde pigmentini kaybettiği ve beyaz lekelere neden olduğu bir durumdur. Polonya çalışmasına göre, kerevizdeki furanocoumarins vitiligo tedavisinde yardımcı olabilmektedir. Benzer bulguların kutsal Hint Ayurveda tıbbı kitabı Atharva Veda’da da kaydedildiğine inanılmaktadır. Kereviz eski zamanlardan beri vitiligo tedavisinde kullanılmaktadır. Kereviz için yağlı cildi tedavi etmek için kullanıldığı gibi kereviz kullanabilmektedir, ancak bu konuda henüz somut bir veri yoktur.

Böbrek Taşlarını Tedavi Eder

Kereviz esansiyel yağı, luteolin ve böbrek taşlarının tedavisinde kullanılabilecek diğer temel bileşikleri içermektedir, ancak bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Eklemlerin Sağlığını Korur

Kereviz belki eklem ağrıları ve gut tedavisinde kullanılabilmektedir. Eklem ağrıları genellikle ürik asit birikmesi nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bir teori, kerevizlerin diüretik özelliklerinin ürik asit atılımına yardımcı olabileceğini ve potansiyel olarak eklem ağrılarını tedavi edebileceğini düşündürmektedir. Bir İrlanda araştırmasına göre, kereviz tohumu yağı iyi bir sedanolid kaynağıdır. Bu bileşik gut ve romatizma gibi enflamatuar sorunları tedavi etmek için kullanılabilmektedir.

Vücudu Nemlendirir

Kereviz % 95 sudur ve iyi bir hidrasyon kaynağıdır. İki ila üç kereviz çubuğu, vücuttaki potasyum, sodyum, fosfor, magnezyum, demir, kalsiyum ve çinko seviyelerini de yenilemektedir. Kerevizdeki silika ayrıca nemi artırmaya yardımcı olmaktadır, ancak, bu konuda daha fazla bilgiye ihtiyaç duyulmaktadır.

Mide Ekşimesini Tedavi Eder

Kereviz, yemek borusundan yukarı doğru hareket eden asidi nötralize edebilen bir alkalin gıdadır. Bitkinin yüksek su içeriği de mide asidini nötralize edebilmektedir genellikle asit reflü ve mide ekşimesi tedavisi için önerilmektedir.

Nörogenezi Teşvik Eder ve Bellek Kaybını Önler

2010 yılında yapılan bir araştırma, luteolin ile yaşa bağlı daha düşük hafıza kaybı oranları arasında bir bağlantı olduğunu düşündürmektedir. Luteolin beyin iltihabını yatıştırmaktadır ve nöro-enflamatuar bozuklukların tedavisinde yardımcı olmaktadır. Ayrıca nörodejenerasyon riskini azaltmaya yardımcı olabilmektedir. Kerevizdeki kimyasal olan Apigenin’in de nörojeneze (sinir hücrelerinin büyümesi ve gelişmesi) yardımcı olduğuna inanılmaktadır. Bu faktör henüz insanlarda kanıtlanmamıştır. Ayrıca apigenin nöronların sağlığına da katkıda bulunabilmektedir, ancak bu konuda araştırma belirsizdir.

Migreni Rahatlatır

Anekdot kanıtlarına göre, kereviz tohumlarının tentürleri baş ağrılarını hafifletebilmektedir. Ayrıca sebze batık bir göz küresi hissini ve uyku eksikliğinden kaynaklanan baş ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilmektedir. Dehidrasyon migreni de şiddetlendirebilmektedir. Kerevizdeki yüksek su içeriği, durumun hafifletilmesine yardımcı olmaktadır. Kereviz magnezyum içerdiğinden bu konuda yapılan çalışmalar migrenin önlenmesi ve tedavisi için magnezyum kullanımını desteklemektedir.

Ülseri Önler

Ülserlere genellikle H. pylori bakterileri neden olmaktadır. Flavonoidler açısından zengin olan kereviz, bu bakterilerin büyümesini engelleyebilmekte ve potansiyel olarak ülserleri tedavi edebilmektedir. Kerevizdeki flavonoidler ayrıca mide ve yemek borusunun astarına zarar gelmesini önlemeye yardımcı olmaktadır. Ancak, bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Kabızlığı Tedavi Edebilir

Artan lif alımı kabızlığı tedavi etmeye yardımcı olabilmektedir. Kereviz lif içermektedir ve bu konuda yardımcı olabilmektedir. Ancak, bu konuda doğrudan araştırma eksiktir.

Menopoz Belirtilerini Hafifletir

Fitoöstrojenler adı verilen bazı bitki bileşikleri hormon seviyelerinin dengelenmesine yardımcı olabilmektedir. Fitoöstrojenler açısından zengin besinler potansiyel olarak menopoz semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmaktadır. Kereviz fitoöstrojenler içermektedir ve bu konuda faydalı olmaktadır. Ancak, bu konuda daha somut araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Fitoöstrojenler açısından zengin gıdaların aşırı tüketimine dikkat edilmelidir.

Ağız Kokusunu Ortadan Kaldırır

Anekdot kanıtları, ağız kokusunun giderilmesine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Çiğnemek, kokuya neden olan bakterilerin dilden atılmasına da yardımcı olmaktadır.

Akne ve Sivilceleri Tedavi Eder

Kerevizdeki çok sayıda vitamin ve mineral cilt sağlığını artırmaktadır. Bu, sivilce veya sivilce oluşmasını önlemeye yardımcı olabilmektedir. Anekdot kanıtları, kerevizin akne izlerini de önleyebileceğini düşündürmektedir. Ayrıca kereviz cildi ve kiri temizlemeye yardımcı olabilmektedir ve bu, akne patlamalarını önleyebilmektedir. Ancak, bu alanda araştırmalar sınırlıdır.

Göz Sağlığını Arttırır

Kerevizdeki A vitamini göz sağlığını artırabilmektedir. A vitamini gözün önemli bir bölümünü oluşturmaktadır ancak, bu iddiayı desteklemek için yeterli bilgi eksikliği vardır.

Soğuk Algınlığı, Grip ve Diğer Alerjilerin Tedavisine Yardımcı Olur

Kereviz, vücudun bağışıklık sistemini güçlendirmenin yanı sıra, genel sağlığın korunmasına da yardımcı olabilmektedir. Günde bir kereviz çubuğu, alerjileri uzak tutabilecek çok sayıda vitamin, mineral ve antioksidan içermektedir. Kerevizlerin Ayurveda’da soğuk algınlığı ve grip tedavisinde kullanıldığı düşünülmektedir. C vitamini içeriği semptomların şiddetini azaltabilmektedir ancak, bu konuda somut veriler bulunmamaktadır.

Vücudun Alkali Dengesini İyileştirir

Kerevizlerin vücudun alkalin dengesi üzerindeki etkilerini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Kereviz en alkali gıdalar arasındadır. Bu nedenle, çoğu meyve suyu ve çorbada bir baz olarak kullanabilmektedir. Bunlar kereviz faydalarıdır. Bazıları araştırmalarla kanıtlanmış olsa da, diğerlerinin bilimsel topluluklardan daha fazla doğrulamaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Kereviz Yan Etkileri

Kerevizin bazı yan etkileri de olabilir.

Alerjiye Neden Olabilir

Kereviz yaygın bir alerjendir ve bazı ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Kupa wort veya huş poleni alerji olanlar, kerevizlere de tepki verebilmektedir. Semptomlar yüzün şişmesi, tahriş, döküntü, mide bulantısı ve baş dönmesini içermektedir. Aşırı durumlarda, semptomlar hafif baş dönmesi, kan basıncı seviyelerinde düşüş ve nefes almada zorluğu içermektedir.

Hamile ve Emziren Kadınlara İlişkin Konular

Kereviz veya tohumları kanama ve uterus kasılmalarına neden olmaktadır. Bu nedenle, hamile kadınlar büyük miktarda kereviz yemekten kaçınmalıdır ve ayrıca düşüklere neden olabilmektedir. Emziren kadınlarda kereviz kullanımı hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bu nedenle, güvende kalınmalı ve kullanmaktan kaçınılmalıdır.
Kereviz ve ekstraktlarının birçok faydası bulunmaktadır. Bu sebze, havuç ailesinin bir üyesidir ve birkaç besin maddesi ile doludur. Enflamasyonla savaşmaktan soğuk algınlığı ve alerjileri tedavi etmeye kadar, bu sebzenin birçok sağlık faydası vardır. Kereviz su içeriği ile bilinmektedir, birçok salata ve çorbada yaygın olarak kullanılmaktadır. Bununla birlikte, bu sağlık gıdalarının aşırı tüketimi bazı olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Bu nedenle, kullanımı sınırlanmalıdır.

Kaynakça:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2636174
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31464016/
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/celery

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu