Kuşburnu çayı, gül bitkisinin yalancı meyvelerinden yapılmış bir bitkisel çaydır. Çok sayıda gül bitkisi türü olmasına rağmen, kuşburnu araştırmaları Rosa canina (yabani gül) bitkisinin yalancı meyvelerine odaklanmıştır. Kuşburnu denilen meyveler küçük, yuvarlak ve tipik olarak kırmızı veya turuncu renktedir ve genellikle yaz sonu ile sonbahar arasında gelişir. Kuşburnu çayının önemli faydalarından bazıları cildi koruma, bağışıklığı güçlendirme, iltihabı (inflamasyonu) , kalp hastalıkları riskini azaltma, vücudu toksinlerlerden arındırma ve kanserle mücadeledir. Bunların dışında kronik ağrıların azaltılması, sindirim sisteminin yatıştırılması bakımından da iyidir.
Kuşburnu Çayı Nedir?
Kuşburnu çayı, ezilmiş ya da kurutulmuş kuşburunlarının demlenmesiyle yapılır. Çiçeklerin tozlaşmasını takiben, kuşburnu gelişmeye başlar. Gül bitkisinin çiçekli sapları budanmazsa, gül türlerinin çoğu kuşburnu denilen meyveleri üretecektir. Bu meyveler mutfakta ve alternatif tıp alanlarında farklı şekillerde kullanılmaktadır fakat kuşburnu çayı şeklinde kullanımı daha popülerdir.
Hasatı ve Kullanımı
Taze kuşburnu herhangi bir gül türünden hasat edilebilir. Meyveler mümkün olduğunca geç mevsimde toplanmalıdır. Lekelenmiş olanlardan kaçınılmalı bunun yerine, iyi renkte ve hala parlak olan en dolgun meyveler seçilmelidir. Böcek ilacı uygulanan gül çalılarından kuşburnu hasat edilmemelidir çünkü iyice yıkansalar bile hala toksik maddelere maruz kalma şansı vardır. Hasat edildikten sonra kullanmadan önce meyveler iyice yıkanmalıdır. Eğer kurutulacaksa bunu ticari bir kurutucu ile yapmak daha güvenlidir. Hava ile kurutma, havadaki kirleticilere maruz kalma ve çürümeye neden olabilir.
Kuşburnu Çayı Besin Değerleri
Kuşburnunun sağladığı faydalar,B vitamini, C vitamini, E vitamini, karotenoidler, flavonoidler, kateşinler, polifenoller ve gül bitkisinin hem meyvesinde hem de ekstresinde bulunan diğer fitokimyasalların varlığından kaynaklanmaktadır.
Kuşburnu Çayının Faydaları
Zayıf bir bağışıklık sistemi, cilt rahatsızlıkları, kronik ağrı, hazımsızlık, yüksek toksisite seviyeleri, artrit, gut, inflamatuar durumlar, yüksek kolesterol ve hipertansiyondan muzdarip olanlar veya kalp hastalığı veya kanser riski taşıyanlar kuşburnu çayı içmeyi düşünebilir.
Kardiyovasküler Hastalıkları Önler
Kuşburnu denilen meyvelerin içerdiği antioksidanların yüksek seviyelerde olması nedeniyle kardiyovasküler etkisine yönelik birçok araştırma vardır. Çalışmalara göre kuşburnu çayında bulunan polifenolik bileşikler ve lökosantosinler kalp hastalıkları riskinde azalma sağlamaktadır. Bir araştırmada, 6 hafta boyunca kuşburnu içeceği tüketilmesinin sistolik kan basıncını ve kolesterol düzeyini düşürdüğü, kalp ve damar hastalıkları riskini % 17 azalttığı bulunmuştur. Bu çay aynı zamanda kardiyovasküler hastalıkların oluşumlarının azalmasıyla bağlantılı olan likopen açısından da zengindir.
Antioksidanlar Açısından Zengindir
Kuşburnu çayında bulunan antioksidanlar kanser önleyici özelliklere sahiptir. Bazı araştırmacılar kuşburnu çayındaki polifenollerin kötü huylu (malign) hücrelerin büyümesini engellemekten sorumlu olduğunu iddia etmektedir. Kanser ve kuşburnu arasındaki bağlantı üzerinde araştırmalar devam etmektedir ancak erken sonuçlar çok umut vericidir.
İnflamasyonu Azaltır
Osteoartrit ve romatoid artritle ilgili araştırmalar kuşburnu çayı içilmesiyle hareketliliğin artabileceğini, iltihabın azalabileceğini, yaşam kalitesinin daha iyi duruma gelebileceğini, iltihaplı dokularda oksidatif stresin azalabileceğini göstermiştir. Bu durum sindirime de fayda sağlar çünkü anti-inflamatuar özellik bağırsak hareketini düzenler, bağırsak dokularını sakinleştirir.
Vücudu Detoksifiye Eder
Kuşburnu çayının toksinleri uzaklaştırabildiği, vücuttaki istenmeyen tuzları ve yağları yok edebilen idrar söktürücü (diüretik) ve müshil özellik taşıdığı bilinmektedir. Metabolizma düşüklüğü, kabızlık ya da zayıflamış bir bağışıklık sistemi ile mücadele edenlerin böbrekler ile karaciğer üzerindeki yükün azaltılmasına yardımcı olabilmek, toksinlerden kurtulmak için kuşburnu çayı içmesi doğru olabilir. Kuşburnu çayı, sindirimi uyararak, idrara çıkmayı artırarak bunların gerçekleşmesine yardımcı olabilir.
Analjezik Gibi Davranır
Kuşburnu çayındaki flavonoidler ve karotenoidler ağrı kesici (analjezik) özelliktedir. Kronik 
artrit, yaralanma ya da burkulma durumlarında yaşanan akut ağrıların hafifletilmesi ve iltihabın giderilmesi için yararlıdır.
Cilt Bakımına Yardım Eder
Birçok kişi cilt görünümünde düzelme sağlamak için kuşburnu çayını tercih etmektedir. Bunun nedeni kuşburnu çayındaki bazı kimyasalların sıkıştırıcı olmasıdır ayrıca en çok ihtiyaç duyan cilt bölgelerine antioksidanlar sağlar. Böylece ciltteki çizgiler ve kırışıklıklar azalır, kuru ya da zarar görmüş ciltteki iyileşme hızlanır, egzama, akne, sedef hastalığı gibi enfeksiyonlar ve iltihaplanma önlenir.
Bağışıklığı Güçlendirir
Kuşburnu bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olan C vitamini açısından zengindir. Kuşburnu çayı ayrıca beyaz kan hücrelerinin sayısını artırır ve özellikle yaralanma, hastalıktan veya ameliyattan iyileşme döneminde büyümeyi teşvik eder.
Kuşburnu Çayının Yan Etkileri
Kuşburnu çayı içmeyi düşünen kişilerin tıbbi geçmişlerine veya mevcut durumlarına göre bu çayı kullanmaktan kaçınması gerekebilir. Kuşburnu çayının yararları çoktur ama mide-bağırsak sorunları, uykuyla ilgili sorunlar, böbrek taşları ve kanama gibi yan etkileri de olabilir. Yan etkiler kısaca aşağıda açıklanmıştır:
Mide sorunları: Kuşburnu çayı içmenin en yaygın yan etkileri ishal, bulantı, şişkinlik ve kramp gibi gastrointestinal sorunlardır. Kusma ve kabızlık da görülebilir. Bu genellikle çok fazla kuşburnu çayı içildiğinde görülür ancak bu gibi belirtiler kuşburnu alerjisi olan herkesi etkileyebilir. Alerjik reaksiyonlar dilin, dudakların, boğazın şişmesini içerebilir ve ciddiye alınarak tedavisi yaptırılmalıdır.
Uykusuzluk/yorgunluk: Bazen insanlar kuşburnu çayı içtiğinde uyku düzeniyle ilgili sorunlar yaşar. Bu, gün boyunca yorgunluk, halsizlik veya geceleri uykuya dalmada güçlük şeklinde belirti verebilir. Bu çayı almadan önce, özellikle uyumada zorluk yaşayanlar doktorlarına danışmalıdır.
Kanama: Kuşburnu çayında bulunduğu bilinen aktif bileşikler, kan pıhtılaşmasını önleyeceği için kanamayla ilgili durumları şiddetlendirebilir, bu yüzden kanama bozukluğu yaşayanlara kuşburnu çayı önerilmez.
Böbrek taşları: Bazı çalışmalar, bu çayda bulunan yüksek konsantrasyonda C vitamini nedeniyle, özellikle erkeklerde böbrek taşı oluşma riskini artırabildiğini göstermiştir. Bu çay beslenmeye dahil edilmeden önce bir doktorla özel sorunlar ve riskler hakkında konuşulmalıdır.
Hamilelik: Kuşburnu çayının hamile kadınlar üzerindeki etkileriyle ilgili araştırmalar eksiktir ancak hormonal etkileri nedeniyle, özellikle birinci ve ikinci trimesterde olanlar hamile kadınlara önerilmez.
Kaynakça:
https://www.organicfacts.net
https://www.healthline.com
https://www.verywellhealth.com
Yazar: Müşerref Özdaş