Günümüzde otuzdan fazla yabani tavşan türü vardır ve bunlar Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika dahil olmak üzere birçok kıtada bulunur. Kanada’nın kuzey kısımlarında (Baffin Adası, Ellesmere Adası ve diğer Arctic Adaları) ve Grönland’da bulunan Kuzey Kutup Dairesi’nde yaşamaktadır. Kuzey Kutbu’nda yaşayan ve Kuzey Kutbu’nun en büyük tavşanıdır. Kürkleri yaz aylarında grimsi kahverengidir. Siyah uçları olan kısa kulaklara sahiptir. Kışın, kulaklarındaki siyah uçlar hariç tüm kürklerinin rengi beyazdır. Beyaz kürkü kışın yırtıcılara karşı kamufle olmasında yardımcı olur. Kuzey kısımlarında, her zaman beyaz renklidir. Bu tavşanlar kış uykusuna yatmazlar, fakat tehlikeli soğuğu bir dizi davranışsal ve fizyolojik adaptasyonla atlatırlar.
Özellikle arka ayaklarında uzun pençelere sahiptir. Karda kazı kazmak için pençelerini kullanır. Arka bacaklarında bir kanguru gibi saatte 30 kilometre hızla ilerleyebilir. Aynı zamanda, çoğu tavşandan daha uzun ve daha dayanıklı olan kesici dişlere (ön dişleri) sahiptir. Kayalık çatlaklardan bitkileri çıkarmak için özellikle ön dişlerini kullanır. Kuzey Kutbu’nda genellikle ağaçların üstünde ve Grönland’ın bazı adalarında bulunur. Zeminde veya içinde barınabilecekleri ve uyuyabilecekleri karda delikler kazarlar.
Kuzey Kutbu tavşanları kayalık dağlık bölgelerde yaşamaktadır. Kuzey Kutbu tavşanları çoğunlukla söğüt dalları ve kökleri gibi odunsu bitkileri yerler, ama aynı zamanda sedge, yosun ve meyveleri de yemektedirler.
Kuzey Kutbu tavşanları nisan ve mayıs ayları arasında çiftleşirler. Yavrular mayıs ayından temmuz ayına kadar doğmuş olurlar. Dişi genellikle bir kayanın arkasında veya çalıların içerisine yer yer yuvalar oluşturur. Dişiler iki ila sekiz arasında yavru doğurur. Anne ilk birkaç gün bebeklerle kalmaktadır. Yeni doğan yavruları kayalar veya bitki örtüsü arasında hareketsiz kalarak kendilerini koruyabilirler, bu da kurt, vaşak ve tilki gibi yırtıcıların onları görmesini zorlaştırır.
Bebekler üç ila dört hafta arasında olduğunda, yuvadan çıkmaya başlarlar ve sadece dinlenme için geri dönerler. 20’ye kadar genç tavşandan oluşan gruplar, bir kerede yuvada toplanabilir. Onlar yaklaşık sekiz ila dokuz haftalık olduklarında tamamen özgür kalırlar. Genellikle beslendikleri zaman 10-60’lık gruplar halinde toplanırlar.
Günümüzde kutup tavşanları nesli tükenen hayvanlar listesinde yeşil renkli alanda yer almaktadırlar. İnsanların kutuplara fazla müdahale edememesi sebebiyle sadece yırtıcı doğal hayvanların saldırılarına maruz kalırlar.
Yazar: Osman Uçar