Labirentit terimi çok bilinmeyen bir terim olsa da, birçok kişiyi ömürleri boyunca etkileyen tıbbi bir durumdur. Bu iç kulakta oluşan bir rahatsızlıktır ve nadir durumlarda kalıcı işitme kaybına neden olmaktadır. Kulaklarınızda doluluk ve denge bozukluğu hissediliyorsa, labirent iltihabı olabilir. Bu tıbbi durum ve tedavi seçenekleri hakkında bilgiler bu aşağıda yer almaktadır.
Labyrinthitis Nedir?
Labyrinthitis, iç kulakta oluşan bir tür rahatsızlıktır. İç kulakta, uzamsal navigasyon ve denge kontrolü hakkında beyne bilgi gönderen iki adet vestibüler sinir bulunmaktadır. Bu vestibüler sinirlerin herhangi birinin iltihabı, labirentit gelişimine yol açmaktadır. Bu durum genellikle ağrıya neden olmamakla birlikte, solmadan önce birkaç gün yoğun olmaya devam eden diğer semptomlara neden olabilmektedir. Ayrıca, kişi kafasını aniden hareket ettirirse, bu semptomların yeniden ortaya çıkma olasılığı her zaman bulunmaktadır.
Belirtiler ve Bulgular
Labyrinthitis belirtileri aşağıdaki gibidir:
• Baş dönmesi veya denge kaybı
• Vertigo, gerçekte olmasa bile hareket ettiği hissi
• Mide bulantısı
• Tek kulakta işitme kaybı
• Kusma
• Tinnitus, tek kulakta zil veya vızıltı sesi
• Gözler de odaklanma konusunda zorluk
Ayrıca nadir durumlarda, etkilenen birey de kalıcı işitme kaybı olabilmektedir.
Sebepleri ve Risk Faktörleri
Labirentit her yaşta ortaya çıkabilse de, gelişimine katkıda bulunabilecek birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerden bazıları aşağıdaki gibidir:
• İç veya orta kulağın viral veya bakteriyel enfeksiyonları
• Bronşit gibi solunum hastalıkları
• Herpes virüsleri
• Mide virüsleri
• Lyme hastalığına neden olanlar gibi bulaşıcı mikroorganizmalar
Labirentit gelişme riskini artırabilecek diğer faktörler ise aşağıdaki gibidir:
• Sigara içme
• Alkol bağımlılığı
• Alerji öyküsü
• Kronik yorgunluk
• Aşırı stres
• Reçeteli ilaçlar veya Aspirin gibi reçetesiz ilaçlar alma
Ayrıca Labirentit tedavisi belirtileri ve tanıları doğrultusunda yapılmaktadır.
Vestibüler Nörit, Labirentit ve BPPV
Vestibüler Nörit
• Sinirin iltihaplanmasına neden olan vestibüler sinirin viral bir enfeksiyonundan kaynaklanmaktadır
• Herpes ailesine ait virüslerden kaynaklanmaktadır
• Nadiren ağrılıdır.
• Belirtileri labirentine benzer ve baş dönmesi, sersemlik, dengesizlik veya bulantı olabilir
Labirintit
• Vestibüler sinirlerin bir veya her ikisinin iltihaplanmasıyla sonuçlanan viral veya bakteriyel bir enfeksiyon bakteriyel labirentit neden olabilmektedir
• Çoğunlukla virüslerden kaynaklanır, ancak bakteriyel enfeksiyonlardan da kaynaklanabilmektedir
• Nadiren ağrılıdır
• Belirtileri baş dönmesi, sersemlik, dengesizlik, bulantı ve işitme güçlüğüdür.
Benign Paroksismal Konumsal Vertigo (BPPV)
• Genellikle, BPPV’nin nedeni bilinmemektedir. Bu durumda, bu duruma idiyopatik BPPV denmektedir.
• Baş dönmesinin en sık sebebi budur ve genellikle kafaya küçük ve şiddetli bir darbenin bir sonucunda oluşmaktadır
• Bazı kişilerde ağrıya neden olabilir.
• Belirtileri baş dönmesi, denge kaybı, bulantı, sersemlik ve kusmadır. Bu semptomlar, labirent iltihabı ve vestibüler nörit semptomlarına benzemektedir
Ayrıca Meniere hastalığı, baş dönmesi semptomlarına neden olan başka bir iç kulak hastalığıdır. Kişinin semptomları gibi, yukarıdaki koşullardan hangisine maruz kaldığı konusunda kafası karışırsa, bu kendi suçu değildir. Bu semptomlar yaşanıyorsa uzman bir doktorla görüşülmelidir.
Teşhisi
Doktor öncelikle kişinin durumunu tespit etmek için fiziki muayene ile başlar. Sadece bir kulak muayenesi birkaç durum da yeterli olmayabilir. Nörolojik muayene de dâhil olmak üzere tam bir fizik muayene yapılması gerekmektedir. Labirentit belirtileri diğer tıbbi durumlardan birisine benzer olduğundan, belirtilere dayanarak başka testler de yapılması gerekmektedir. Bu tür testler aşağıdaki gibidir:
• İşitme testleri
• Kan testleri
• CT veya MRI taraması
• Elektroensefalogram (EEG) adı verilen bir beyin dalgası testi
• Elektronistamografi adı verilen bir göz hareketi testi
Kişinin durumu başarıyla belirlendikten sonra, buna göre bir tedavi yöntemini önerilmektedir.
Tedavi Yöntemleri
Eğer kişi labirent iltihabı yaşıyorsa, doktoru bazı ilaçları yazacaktır. Bu ilaçlar aşağıdaki gibidir:
• Desloratadine benzeri antihistaminikler
• Meclizine gibi baş dönmesi ve mide bulantısını azaltmak için ilaçlar
• Diazepam benzeri sedatifler
• Prednisone benzeri kortikosteroidler
Ayrıca aktif enfeksiyonu olanlara oral antibiyotik almaları da önerilmektedir.
Doğal Yolla Tedavi
Labirentit semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı doğal tedavi yolları vardır. Bu doğal tedavi yolları aşağıdaki gibidir:
• Uçucu yağlar
• Ginkgo Biloba (Mabet ağacı)
• Sarmısak yağı
• Zerdeçal
• Vitaminler
Labyrinthitis Tedavisinde Doğal Çözümler
Uçucu Yağlar
Çay ağacı yağı: Büyük bir kâse sıcak suyla doldurularak içine üç damla çay ağacı yağı eklenmelidir. Kişi başını bir battaniye ile örterek kâsenin üzerine eğilmelidir ve bu şekilde birkaç dakika ılık buharı solumalıdır. Bu günde bir kez veya her iki günde bir yapılmalıdır. Çay ağacı yağı antiseptik özelliklere sahiptir. Bu özellikler, buna neden olan mikrobiyal enfeksiyonla savaşarak labirentit semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmaktadır.
Lavanta yağı: Bir bardak ılık suya iki ila üç damla lavanta yağı eklenerek, bu çözeltiye pamuk toplar batırılmalıdır. Kişi yere uzanarak bu pamuk topunu etkilenen kulağa yerleştirmelidir ve 5-10 dakika sonra pamuklar kulaktan çıkarılmalıdır. Ayrıca Bu uygulama günde bir kez yapılmalıdır. Lavanta yağı analjezik ve antienflamatuar özelliklere sahiptir. Bunlar kulağın iltihaplı vestibüler sinirini yatıştırmakta yararlı olmaktadır.
Ginkgo Biloba: Doktor tarafından verilen talimatlara göre 60-120 mg ginkgo biloba takviyesi alınmalıdır. Bunu kişi doktoruna danıştıktan sonra günde 2-3 kez alabilmektedir. Ginkgo biloba, vestibüler sinirlere verilen hasarı azaltmada yardımcı olmaktadır. Ayrıca üzerinde bulunan antibiyotiklere adjuvan tedavi olarak da işlev görmektedir.
Zencefil: Bir bardak sıcak suya 1 – 2 tane dilimlenmiş zencefil eklenmelidir. 5 ila 10 dakika boyunca demlenmesi beklendikten sonra süzülerek sıcak bir şekilde içilmelidir. Ayrıca bir pamuk topu bu çözeltiye batırabilir ve etkilenen kulağa yerleştirebilir. Tavsiye olarak günde 2 bardak zencefil çayı içilmelidir. Zencefil, anti-enflamatuar ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Bu özellikler vestibüler sinirin iltihabını hafifletmeye ve enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olmaktadır, ayrıca vertigo semptomlarını da azaltmaktadır.
Sarımsak Yağı: Bir damlalık kullanarak, her kulağa bir damla sarımsak yağı damlatılmalıdır ve kulaklar pamukla kapatılmalıdır. Ayrıca kulakların çevresine ve arkasına bir damla daha sarımsak yağı uygulanmalıdır. Bu uygulamayı günde 1-2 kez yapılmalıdır. Sarımsak yağı, labirentit semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek önemli antimikrobiyal ve anti-enflamatuar özelliklere sahiptir.
Zerdeçal: Bir çay kaşığı zerdeçal tozu bir bardak sıcak süt ile karıştırılarak içilir. Bu karışımı günde bir kez, tercihen her gece içilmelidir. Zerdeçaldaki kurkumin, vestibüler sinirin iltihabını azaltmada ve buna neden olan enfeksiyonla mücadelede yardımcı olabilecek önemli anti-enflamatuar ve antibiyotik özelliklere sahiptir.
Vitaminler: D ve B6 vitaminlerindeki eksiklikler, yorgunluk, bulantı ve baş dönmesi gibi labirent semptomlarını kötüleştirebilir. Bu nedenle, kümes hayvanları, yumurtalar, yağsız et, yeşil yapraklı sebzeler, balık ve peynir gibi bu vitaminlerden zengin yiyecekleri tüketmek gerekmektedir. Sağlık uzmanına danıştıktan sonra, bu vitaminler için ilave destek de alınabilir.
Labyrinthitis İçin Egzersizler
Fiziksel terapi veya bazı temel egzersizlerin yapılması da labirent semptomlarının hafifletilmesinde yardımcı olmaktadır. Yardımcı olabilecek bazı egzersizler aşağıdaki gibidir:
Kuş yürüyüşü: Kişi ileriye doğru bir adım atarken kolları iki yana açmalıdır. Bu, dengeyi yeniden kazanmaya yardımcı olmaktadır ve 2 set halinde 20 adım olarak tekrarlanmalıdır.
Topuk ve ayak parmağı yürüyüşü: Bu, ayak topuğu diğer ayağın başparmağının önüne yerleştirerek zemindeki bir ışın boyunca yürüyormuş gibi yürümeyi gerektirir ve denge sorunlarına yardımcı olmaktadır. Her ayak en az 15 saniye boyunca dengelenmelidir ve 10 ila 15 adım tekrarlanmalıdır.
Tek ayakta denge: Destek için bir duvar veya sandalye kullanarak, birkaç saniye bir ayak üzerinde durulmalıdır ve diğer ayak ile tekrar edilmelidir. Her ayağı en az 15 saniye boyunca dengede tutulmalıdır. Bu hareket 10–15 kez tekrarlanmalıdır.
Önleme İpuçları
Yukarıdaki alıştırmalara ve ilaçlara ek olarak, labirent iltihabının önlenmesinde yardımcı olabilecek bazı ipuçları vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Kişi konumunda hızlı değişiklikler yapmaktan kaçınmalıdır
• Kişi baş dönmesi krizi geçiriyorsa hemen oturmalıdır
• Kişi otururken, yatarken veya kalkarken dikkatli olmalıdır
• Kişi vertigo yaşadığı sırada televizyonu, bilgisayar ekranlarını veya herhangi bir parlak ışığı kullanmaktan kaçınmalıdır
• Kişi uyurken vertigo oluşursa, yavaşça kalkıp oturmalıdır ve bu sırada ışıklar kısık tutulmalıdır.
Bu ipuçları ve iyileştirmeler, labirent iltihabı semptomlarıyla büyük ölçüde baş etmeye yardımcı olur ve zaman içinde yoğunluğunu azaltabilmektedir. Labirentit ve baş dönmesi semptomlarından mustarip olanlar hafifçe yükseltilmiş yastıkları kullanarak uyumalıdır. Bu rahatsızlık genellikle birkaç gün içinde herhangi bir komplikasyona neden olmadan geçmektedir. Bununla birlikte, belirtileri kaybolmadan önce bazı vakalarda haftalarca hatta aylarca sürmektedir.
Labirent iltihabı tekrar eden bir durumdur. Genellikle göğüs, burun, ağız veya solunum yollarından iç kulağa yayılan bakteriyel veya viral bir enfeksiyonun sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Labirentit mustarip kişiler bazı yiyecekler belirtileri kötüleştirebileceğinden çok fazla şeker, tuz, kafein, nikotin, alkol ve işlenmiş yiyeceklerden kaçınmalıdır. BPPV, vertigoların en sık sebebi olmasına rağmen, labirentit, vertigo semptomlarına ve işitme kaybı gibi diğer semptomlara neden olmaktadır. Bu koşulların gösterdiği diğer semptomlar genellikle benzerdir.
Kaynakça:
medlineplus.gov
nhsinform.scot
bupa.co.uk
cedars-sinai.org
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu