Menengiç, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne özgü sakız ağacıgillerden bir çalı türüdür. Aşılanmamış Antep Fıstığı diye de bilinir.
Meyveleri çerez veya börek iç malzemesi olarak kullanılır. Meyvelerinden menengiç kahvesi, yağından ise sabun yapılır. Çerez olarak tüketiminde ilk başta acı, sonra mayhoş ve otantik tat verir.
Menengiç yörelere göre çitlenbik, çedene, çıtlık, çitemik, bıttım gibi çeşitli adlarla anılmaktadır. Mesela; Adana-Kozan’da Çıtımık denir. Antalyanın Akseki ve Manavgat ilçelerinde çöğre veya sakızlak denir.
Menengiç kahvesi eskiden beri en muhteşem içeceklerden sayılır. Üstündeki kreması için çay kaşığı kullanmak içmesine zevk katar. Tadı sütlü gibidir. İçindeki tanecikler en sona kaldıgında tadına doyamamaktan yenilmeye çalışılabilmektedir. Ama tadı çok acıdır.
– Menengiç kahvesi kanser ve yaşlanmaya karşı Türk kahvesinden yumuşak tatlıdır.
– Menengiç meyvesi hasad ardından yıkanıp güneşte kurutulur. Meyveler koyu kahverengiye rengini alana kadar kavrulur, macun kıvamına gelince ezilerek menengiç kahvesi elde edilir.
– Türk kahvesi gibi pişirilir. Sütlü de hazırlanabilir.
– Menengiç meyvesi bileşiminde E ve B vitaminleri, sodyum, potasyum, fosfor, kalsiyum, demir, magnezyum, çinko, bakır, mangan, selenyum, kadminyum gibi önemli mineraller vardır. Protein, yağ, besinsel lif, doymamış yağ asitleri ve mineral maddeleri de içeren son derece faydalı bir bitkidir.
– Menengiç kahvesi birçok sağlık sorunu için kullanılır.
– Menengiç kahvesi yağlı içecektir. Yüksek miktarda E vitamini ve doymamış yağ asidiyle kandaki kolesterolü düşürme ve kalp, damar sertliği önlemeye yardımcıdır.
– Menengiç kahvesi eskiden Güneydoğu illerinde sadece evlerde ikram amaçlı tüketilirdi. Günümüzde ise aroması ve faydaları nedeniyle piyasada ambalajlı bulunmaktadır.
– Menengiç kahvesi uçucu yağı, zamanla aroma kaybı ve yağı zamanla üste çıkmasıyla altta kalan tortunun bayatlaması nedeniyle mutlaka satın aldıktan sonra çabuk tüketilmelidir.
Hazırlanışı (1 Kişilik):
1 kahve fincanı süt cezveye konup üzerine 1 çay kaşığı menengiç kahvesi ve zevke göre şeker eklenir. Karıştırılarak pişirilir. Pişen kahve fincana katılarak servis yapılır.
Kaynakça:
www.bitkiler.gen.tr
Yazar:Halil İbrahim Arik