- COVID öksürüğünün özellikleri
- Fark nasıl anlaşılır?
Öksürük, COVİD-19’un en belirgin semptomlarından biridir. Ancak öksürük aynı zamanda grip, soğuk algınlığı, solunum sinsityal virüsü (RSV) ve mevsimsel alerjiler gibi diğer birçok durumun da tipik bir belirtisidir.
Öksürüyorsanız bunun COVID-19’dan mı yoksa farklı bir durumdan mı kaynaklandığını nasıl anlayacağınızı merak ediyor olabilirsiniz. Bu makale, farkı anlamanın bazı yollarını inceleyecektir.
COVID-19 öksürüğü nasıl bir duygu ve sese benziyor?
2021’de yayınlanan araştırmada, bir kişinin öksürük yoluyla COVİD-19’u tespit edip edemeyeceğini belirlemek için çıkardığı sesler incelenmeye çalışıldı.
Örneğin boğazını temizlemek için öksüren bir kişi ile bir hastalığı olduğu için öksüren biri arasındaki farkı söyleyebildiler. Ancak 2022’de yapılan bir araştırmaya göre, öksürük sesini tespit ederek COVID-19’u kesin olarak teşhis etmenin bir yolu yok.
COVID-19 ile ilişkili öksürüklerin yaklaşık üçte ikisi mukus üretmeyen kuru öksürüklerdir. Bu, çoğu öksürüğün kuru ve kesici olacağı anlamına gelir. Kuru öksürükte, öksürmeye başladıktan sonra öksürüğü durdurmak genellikle zordur.
Yine de, COVID-19 hastası olduğunuzda bazen öksürerek mukus çıkarabilirsiniz.
Bu özellikler, vücudunuzun bir tür tahriş edici maddeden kurtulmaya çalıştığı “normal” öksürükten farklıdır. Bu tür öksürükler genellikle kendi kendini sınırlar ve gün boyu devam etmez.
Bir uygulama COVID-19 öksürüğünü tespit edebilir mi?
2020 araştırmasına göre yeni yapay zekâ (AI) teknolojisi, COVID-19 öksürüğünü diğer öksürük türlerinden ayırt edebilir. Bir AI uygulamasının kullanıcıları, uygulamanın büyük bir veri tabanıyla karşılaştırdığı öksürük seslerini gönderebilir. Sonuçlar 2 dakika içinde elde edilir.
Bu araç bilimsel bir teşhis koyamasa da insanların ve doktorların COVID-19’u daha etkili bir şekilde teşhis etmesine yardımcı olabilir. Bu teknolojinin geliştirilmesine yardımcı olmak için klinik araştırmalar devam etmektedir.
Test: Öksürüğümün COVID-19’dan mı yoksa başka bir şeyden mi kaynaklandığını nasıl anlarım?
Öksürüğünüzü dinleyerek COVID-19’a mı yoksa başka bir şeye mi yakalandığınızı söylemek zordur. Ancak COVID-19’a sıklıkla başka belirgin semptomlar da eşlik ediyor.
Bunu anlamanın en kesin yolu test yapmaktır. COVID-19’a mı, gribe mi yoksa her ikisine birden mi sahip olduğunuzu belirleyen testleri kullanabilirsiniz ve evet, hem COVID-19’a hem de gribe ya da başka bir virüse aynı anda yakalanabilirsiniz.
Ayrıca burun sürüntüsü kullanılarak yapılan hızlı tanı testiyle RSV açısından da test edilebilirsiniz. Soğuk algınlığı için özel testler mevcut olmasa da bazen diğer koşulları ekarte etmenize yardımcı olabilirler. Bir sağlık uzmanı COVID-19, RSV ve gribi dışlarsa öksürüğün olası nedeni soğuk algınlığı olabilir. Soğuk algınlığı aynı zamanda grip, RSV veya COVID-19 kadar uzun sürmez.
COVİD-19 Öksürüğünün Tedavisi Nedir?
COVİD-19’a bağlı bir öksürüğünüz varsa göğüste rahatsızlık hissedebilir ve uykuda kesinti yaşayabilirsiniz; bu, dinlenmeye ve iyileşmeye çalışırken endişe verici bir durumdur.
Öksürüğünüzü özel olarak gidermek için kullanabileceğiniz bazı yöntemler şunlardır:
- Gün boyunca bol miktarda sıvı tüketin. Bu, boğazınızın nemli kalmasına yardımcı olur ve tahrişi azaltır.
- Evinizdeki hava çok kuruysa soğuk buharlı nemlendirici kullanın. Bol miktarda buhar üretmek için kapı kapalıyken de sıcak bir duş alabilirsiniz.
- Dondurma, sıcak çay, et suyu veya buz parçacıkları gibi soğuk veya sıcak yiyecekler tüketin. Bunların hepsi tahriş olmuş boğazları rahatlatabilir ve öksürüğü azaltabilir.
- Reçetesiz (OTC) öksürük pastillerini veya öksürüğü azaltan lolipopları düşünün.
- Bir çay kaşığı bal tüketin. (1 yaş altı bebeklerin güvenlik açısından bal tüketmemesi gerekmektedir.)
Mukus çıkaran ıslak bir öksürüğünüz varsa öksürük ilacı kullanmak tartışmalı olabilir. Öksürüğünüzü bastırırsanız mukusun tamamını çıkaramayabilirsiniz. Bunun yerine, mukusu öksürerek çıkarmanıza yardımcı olacak bir öksürük balgam söktürücü almak isteyebilirsiniz.
Kuru öksürüğünüz varsa (ki bu da COVID-19’un tipik bir örneğidir), öksürük kesici ilaçlar almak yardımcı olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda COVID-19 ve öksürük hakkında çok sık olarak sorulan bazı sorular yer almaktadır.
COVİD Öksürüğü Ne Kadar Sürer?
2021’de COVID-19 nedeniyle hastaneye kaldırılan kişileri kapsayan bir araştırmaya göre, yaklaşık %2,5’i hastaneye kaldırıldıktan sonra 11,2 ay süren bir öksürük bildirdi.
Çoğu insanın öksürüğü bu kadar uzun sürmese de, 2021’de yapılan bir araştırma, insanların yaklaşık %19’unun, COVID-19 semptomlarının çoğunu atlattıktan sonra öksürük yaşadığını ortaya çıkardı.
Öksürük, hava yollarını mukus, toz ve diğer tahriş edici maddelerden temizlemeye yardımcı olan bir reflekstir. Öksürük aynı zamanda tahriş olmuş solunum yollarının bir belirtisi de olabilir. COVID-19’dan kurtulduktan sonra bile solunum yollarınızın iyileşmesi biraz daha uzun sürebilir.
COVİD öksürüğü geceleri kötüleşiyor mu?
Öksürükler birkaç nedenden dolayı geceleri daha da kötüleşme eğilimindedir.
Burun akıntınız varsa düz yatmak geniz akıntısını kötüleştirebilir. Bu, mukusun boğazınızın arkasından aşağı aktığı, onu tahriş ettiği ve öksürmenize neden olduğu anlamına gelir.
Ayrıca kuru öksürüğünüzün geceleri daha kötü olduğunu fark edebilirsiniz, çünkü genellikle iç mekândasınız, hava daha kuru ve solunum yollarınızı daha fazla tahriş ediyor. Soğuk buharlı nemlendirici kullanmak bu oluşumu azaltmaya yardımcı olabilir. (Fakat nemlendiriciyi kullanmadığınız zamanlarda temiz ve kuru tuttuğunuzdan emin olun).
Covid-19 Hastalarında Mukus Öksürmek Tipik midir?
2021’de yapılan bir araştırmaya göre, COVID-19’lu katılımcıların yaklaşık %67’si kuru öksürük yaşadı. Kuru öksürükte mukus ortaya çıkmaz. Diğer %33’ü ise öksürerek mukus veya balgam çıkardığını bildiriyor.
COVID-19 Kan Öksürmenize Neden Olabilir mi?
Kanlı öksürme (hemoptizi), COVİD-19’un çok nadir görülen bir belirtisidir. COVID-19 hastalarının yaklaşık %1-5’i bu semptomu yaşamaktadır. 2020 araştırmasına göre enfeksiyonunuz zatürreye yol açıyorsa veya aynı zamanda pulmoner emboliniz varsa bu en yaygın görülen durumdur.
Hemoptizi tıbbi bir acil durum olabilir. Bir çay kaşığından fazla kan öksürürseniz mümkün olan en kısa sürede bir sağlık uzmanına başvurmayı düşünün.
COVİD-19 öksürüğü genellikle kuru bir öksürüktür. Ateş ve yorgunluk gibi diğer semptomlar da buna eşlik etme eğilimindedir. Öksürüğü reçetesiz yöntemlerle tedavi etmek, iyileşirken daha kolay dinlenmenize yardımcı olabilir.
Bazı belirtiler, COVID-19 öksürüğünüzün ciddi olabileceğini düşündürebilir. Kanlı öksürüyorsanız veya öksürüğünüz nefes darlığı hissetmenize neden oluyorsa derhal tıbbi yardım alın.
Yazar: Funda ŞEN