Tarımda önemli bir yeri olan seracılık, dünyada sadece birkaç ülkenin tekelindedir. Bu sektördeki tüm teknoloji aynı ülkeler tarafından sağlanmaktadır. Bir tarım ülkesi olan Türkiye’de, son yıllarda çiftçiler devlet destekleri sayesinde farklı ürün ve üretim tekniklerine yönelmişlerdir. Küçük alanlarda nitelikli ürün elde ederek, maksimum karlılık hedeflenmektedir.
Seracılık yaparken ısıtma gerektiğinden, sıcak su kaynaklarına yakınlık tercih sebebidir. Bu bakımdan özellikle Ege Bölgesindeki Buharkent çevresinde, Denizli-Aydın illeri arasında ve Dikili yöresinde hızla gelişen bir seracılık faaliyeti görülmektedir. Hatta seracılık sektörü, sanayileşmeye kadar giderek Seracılık Organize Sanayi Bölgesi bile kurulmuştur. İtalyan ve Hollandalı girişimcilerin o çevredeki Türk çiftçilerle yaptıkları anlaşmalar gereği tüm otomasyon elemanları, yazılımlar ve sensörler tamamıyla ithal edilmektedir. Akdeniz bölgesinde, başta Antalya ve Mersin olmak üzere, seracılık tamamıyla profesyonelleşmiştir. Mevsim koşulları gereği gelişmeye en uygun bölgemiz olan Antalya ve çevresinde de seracılık alanındaki otomasyon çalışmalarının tamamına yakını distribütörlükler vasıtasıyla yapılmakta, sadece yazılım güncellemesi yerli kaynaklardan sağlanmak-tadır.
Seralarda bitkilerin ekonomik olarak yetiştirilmesi ve en iyi şekilde gelişmesi için; uygun ısı, nem, hava ve ışık gibi faktörler, en az yatırım ve işgücü ile sağlanmalıdır. Seralarda kullanılan ekipmanların görevi; verimli bir bitkisel üretim sağlamak için bütün yıl boyunca ekolojik koşulları ekonomik olarak sağlamaktır.
Örtü altı yetiştiriciliğinde uygun iklim şartları yapay düzeneklerle oluşturulmaktadır. Bu durum, sistemi açık alandakine nazaran daha karmaşık hale getirir. Dış havanın nemi ve sıcaklığı, sera içindeki nem ve sıcaklık, rüzgarın yönü ve hızı, güneşlenme süresi ve şiddeti, buharlaşma, toprak sıcaklığı gibi etkenlerin hepsi birbirleriyle etkileşim içindedir. Mükemmel bir sera içi otomasyon sistemi bu etkenleri iyi algılayabilmeli, değerlendirebilmeli ve doğru bir sonuç çıkartabilecek yapıda olmalıdır. Serada, bitkinin yaşamsal faaliyetlerini yerine getirme sırasında faydalandığı; sıcaklık, güneş ışığı, nem, karbondioksit ve oksijenin optimum seviyelerde tutulması için dış müdahaleler gerekmektedir. Günümüzde, elektronik ve bilgisayar teknolojisinin ilerlemesinde önemli katkılar yapan malzeme bilimi ile yarı iletken sensör teknolojisindeki gelişmeler, ileri sera uygulamalarında kullanılır hale gelmiştir. Sera atmosferindeki başta nispi nemin, sıcaklığın, karbondioksit ve oksijenin sürekli algılayıcılar ile ölçülüp, sistemin kendi kendine karar verir hale getirilmesini sağlamak (otomasyon), elektronik devrelerin duyarlılık ve seçiciliği ile yakından ilgilidir. Özellikle, algılayıcılar (sensörler), sera otomasyon sisteminin en önemli ve başlangıç noktasını oluşturmaktadır.
Otomasyon, sensörlerin ölçtüğü değerlere göre devreye girerek sistemi optimum seviyede tutmaktadır. Yarı iletken malzeme teknolojisinin ilerlemesiyle sensörlerin yeni kullanım alanları ortaya çıkmıştır. Başlangıçta güvenlik elemanı olarak kullanılan sensörler, daha sonraları otomasyon çalışmalarında kullanılmaya başlamıştır. Otomasyon sistemlerinde, yarı iletken oksit seramik malzemeler veya ince film kaplamalardan oluşmuş sensörler kullanılmaktadır. Bu noktada, ülkemiz dışa bağımlı olup, seracılıkta kullanılan otomasyon elemanları tamamen ithal edilmektedir. Bu dışa bağımlılığı önlemek amacıyla bir proje başlatılmıştır. Bu sayede ülkemizde seracılık otomasyonunda kullanılan ekipmanların yerli kaynaklarla üretilip çiftçilerimize sunulması hedeflenmektedir.
Yazar: Enes Eker