Yakın tarihli pilot bir araştırmada, düzenli olarak tanıdık ve sevilen şarkıları dinlemek hafif bilişsel bozukluğu olan kişilerin beyinlerinin hem yapısında hem de işlevinde değişiklikler yarattığı tespit edilmiştir. Bu araştırmaya katılan katılımcıların hafızalarında gelişmeler ve beyinlerinin prefrontal korteksinin (bilişsel süreçlerin gerçekleştiği yer) sinir yollarında değişiklikler olduğu belirlenmiştir. Çalışma hem müzisyenler hem de müzisyen olmayan kişi üzerinde yürütülmüş ve yapılan testlerde hafıza fonksiyonlarını iyileştirdiği belirlenmiştir. Ancak müzisyenler, müzisyen olmayanlara kıyasla beyin değişikliklerinde bazı küçük farklılıklar göstermişlerdir.
Müziğin Demans Hastalarına Etkisi
Yakın tarihli bir pilot çalışma, tanıdık müzikleri tekrar tekrar dinlemenin hafif bilişsel bozukluğu veya erken Alzheimer hastalığı olan insanlara yardımcı olabileceğini belirlenmiştir. Çalışmada, katılımcıların uzun süredir bildiği ve onlar için önemli olan müzikleri kullanılarak yapılmış ve şarkıları tekrar tekrar dinlemeleri sağlanmıştır. Sevdikleri şarkıları tekrar tekrar dinlemek demans hastaların zihinsel işlevlerinde ve beyindeki yapılarında değişikliklere neden olmuştur.
Yapılan bu çalışma ön hazırlık niteliğinde olup altısı profesyonel müzisyen, 8 ‘i müzisyen olmayan 14 katılımcıyı içermektedir. Her ne kadar ön çalışma olsa da yapılan bu çalışmadaki bulgular yine de, tanıdık ve sevilen müziğe maruz kalmanın bunama hastalarına fayda sağlayabileceğine dair artan sayıda kanıt sunmaktadır.
Müzik Terapisi Alzheimer ve Demans Hastalarına Nasıl Fayda Sağlayabilir?
Toronto Üniversitesi ve Unity Health Toronto’da yürütülen çalışma, Toronto Üniversitesi Müzik Fakültesi ve Temerty Tıp Fakültesi’nde profesör ve Müzik ve Sağlık Direktörü Michael Thaut tarafından yönetilmiştir. Araştırmacılara göre bu şekilde kullanılan müzik, bilişi etkileyen beyin hastalıklarının oluşumundaki düşüşü yavaşlatabilir. En büyük sürpriz, beyinde mutlaka beklemediğimiz bazı değişiklikler görülmesidir. Araştırmacı Thaut’a göre demanslı bireylerin beyninde olumlu değişikliklere neden olmak çok zordur. Değişiklikler, nörolojik testlerde hafıza performansıyla ilişkili alanlarda beynin nöral yollarında görülmektedir.
Çalışmada kullanılan müziğin en önemli özelliği ise bireysel katılımcılarla müziğin alaka düzeyidir. Çünkü hemen hemen herkesin bildiği en az birkaç şarkı vardır ve bunları ezbere bilirler. Ve bu şarkıları dinledikleri zaman ise hatıraları hatırlarlar ve bu onlar için önemli bir hatıradır. Müziğin demans ve bilişsel faydalarına dair araştırmalar konusunda potansiyel her geçen günartmaktadır ve bu ptansiyel sanatın diğer dallarına göre kayda değer bir şekilde daha çoktur. Araştırmacılara göre bu şekilde kullanılan müzik, belki de bilişi etkileyen beyin hastalıklarının oluşumundaki düşüşü yavaşlatabilir.
Çalışmanın Detayları ve Müziğin Faydaları
Önceki araştırmalar, müzik dinlemenin hafif bunama veya erken Alzheimer hastalarında ruh halini ve kaygıyı iyileştirebileceğini göstermişti. Ancak müziğin beyin işleyişine yardımcı olup olmayacağı net değildir. En büyük sürpriz, beyinde mutlaka beklemediğimiz bazı değişiklikler görülmesidir. Bunu test etmek için araştırma ekibi, otobiyografik olarak göze çarpan müzik olarak adlandırdıkları, dinleyici için çok tanıdık ve önemli olan şarkı ve melodilerin etkilerine bakmak için bir pilot çalışma oluşturmuştur. Profesyonel müzisyenler ve sanatçılar için bir ev olan St. Michael Hastanesi Hafıza Bozuklukları Kliniğinden hastalar bu araştırmada katılımcı olarak rol almışlardır.
On dört katılımcı çalışmayı tamamlamış, bunlardan altısı profesyonel müzisyenler veya resmi müzik eğitimi almış olarak tanımlanmış kişilerdir. Çalışma öncesi katılımcılarla röportaj yapılmış ve en az 20 yıldır bildikleri ve kendileri için özel anlamı olan enstrümantal veya vokal müziği tanımlamaları istenmiştir. Her katılımcı için bir saatlik bireyselleştirilmiş çalma listesi oluşturulmuş ve oluşturulan bu parçalar farklı çalma listeleri olduğu belirlenmiştir. Birçok farklı müzik türünden parçalar içeren bu farklı çalma listeleri içinde her iki grup da enstrümantal müzikten daha fazla vokal müziği seçmişlerdir.
Katılımcılardan üç hafta boyunca her gün bir saat çalma listelerini dinlemeleri ve dinlerken müziğe odaklanmaları istenmiştir. Aynı şekilde bu çalışma da katılımcıların bakıcıları da dinleme seanslarına katılabilecekleri bildirilmiştir. Üç haftalık çalışma döneminden önce ve sonra, katılımcıların bilişsel işlevleri test edilmiş ve işlevsel bir MRI beyin taramasına tabi tutulmuşlardır. Bu sırada hem tanıdık müziklerin kısa kliplerini hem de stile uyan yeni müzik kliplerini dinlemeleri istenmiştir.
Bilişsel faydayı teşvik etmenin yolları olarak sanatın diğer alanlarının yanı sıra müziğe katılımın potansiyel etkisine dair literatürün büyüyen bir bölümüdür. Çalışmadan sonra, katılımcıların bilişsel testleri, hafıza puanlarında önemli bir gelişme göstermiştir. Yazarlar, uzun süredir aşina oldukları müzikleri dinlemenin hastalar üzerinde genel olarak faydalı bir etkisi olduğunu belirtmişlerdir.
Beyin taramalarından bazıları, beynin beyaz cevher bölümlerinde değişiklikler görülmüştür. Müzisyenlerin beyinlerindeki değişiklikler, müzisyen olmayanlarda görülenlerden daha küçüktür ve bunun, müzisyenlerin, müzisyen olmayanlara göre zaten müzik için daha verimli bir hafıza ağına sahip oldukları anlamına gelir.
Yapılan bu pilot çalışma sadece 14 katılımcının olmasından dolayı bu çalışma yetersizdir ve daha büyük ve çok katılımcı ile bu tarz çalışmaların yapılması gerektiği anlamına gelmektedir. Ayrıca, gelecekteki araştırmaların benzer bir etkiye sahip olup olmadıklarını görmek için muhtemelen katılımcıların hafızaya, resimlere veya videolara da bakması gerekir. Ancak yapılan bu çalışma müziğin hatta belki de daha geniş anlamda sanata katılımın, Alzheimer ve bunamaya dair potansiyel faydalara yönelik birçok farklı yolu bulabilmek için bir fikir verebilir niteliktedir.
Küçük bir pilot çalışma, düzenli olarak tanıdık, sevilen müzik dinlemenin, hafif bilişsel bozukluğu veya erken Alzheimer hastalığı olan kişiler için beyne faydaları olabileceğini gösterdi. Çalışma küçük olmasına rağmen, müziğin hafif demans formlarına sahip insanların hayatlarını iyileştirmenin bir yolu olarak umut vaat ettiğini, asla
Kaynakça:
profesyonel müzisyenler olmasalar bile faydasý olduðu göstermektedir.
https://www.newsnationnow.com/health/study-listening-to
https://www.sciencefocus.com/news/listening-to-music-with-personal-meaning-may-help-ease-the-symptoms-of-alzheimers-disease/
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu