STAT3 geni, bağışıklık sistemindeki roller ve enflamatuar yanıt dâhil olmak üzere vücutta birçok önemli işleve sahiptir. İlginç bir şekilde, bu genin belirli varyantları, spesifik yağ türlerini yemekten artan kilo artışı ile ilişkilidir. Bu yazıda STAT3’ün diyeti nasıl etkileyebileceği ve kimlerin etkilenebileceğini hakkında bilgiler bulunmaktadır.
STAT3 Geni Nedir?
STAT3 gen aynı adı, STAT3 ile bir protein üreten sorumludur. STAT3 proteini, diğer bağların, özellikle bağışıklık sisteminde yer alanların genlerinin ekspresyonunu düzenlemede önemli bir rol oynayan bir protein grubu olan bir transkripsiyon faktörüdür. STAT3 genindeki bazı varyasyonlar, potansiyel olarak birkaç olumsuz sağlık etkisine yol açan STAT3 proteininin aktivitesini artırabilir veya azaltabilir.
Örneğin, araştırma kanser, otoimmün tiroid bozuklukları ve inflamatuar bağırsak hastalığı ile ilişkili STAT3 varyantlarını tanımlamıştır. Bir başka ilginç ilişki, bu yazının odak noktası olacak olan STAT3 ve diyet yağları arasındaki bağlantıdır. Bazı STAT3 varyantlarının vücudun diyet yağlarını nasıl işlediğini değiştirebileceğine ve obezite riskini artıracağına dair bazı kanıtlar vardır.
STAT3 ve Diyet Yağları
STAT3 proteininin, muhtemelen TLR4 ve leptin [R] ile etkileşimler nedeniyle insülin duyarlılığı ve vücut ağırlığı düzenlemesinde de önemli bir rol oynadığına dair kanıtlar vardır. Bazı çalışmalara göre, bu durum STAT3 geninin bazı varyantlarının neden obezite ve insülin duyarlılığı ile ilişkili olduğunu açıklamaya yardımcı olabilir. Daha spesifik olarak, bu genetik varyantlar, insülin direnci veya abdominal obezite riskini artırabilecek STAT3 aktivitesini bozabilir veya azaltabilir.
Kimler Etkilenir?
STAT3 geninin kilo almada kimler üzerinde etkili olduğunu araştırmak için yapılan bazı çalışmalar vardır, bu çalışmalar ışığında aşağıdaki kişilerin etkilendiği tespit edilmiştir:
Obezite problemi yaşayanlar
Yapılan bir çalışmada, 7,5 yıl boyunca takip edilen 1.754 Fransız yetişkinin genetik verileri incelenmiştir. Araştırmacılar, rs8069645, rs744166 ve rs2293152 ‘r’ alelinin ve rs1053005’in ‘C’ alelinin artmış abdominal obezite riski ile ilişkili olduğunu bulmuşlardır, ancak bu durum sadece erkeklerdedir. Araştırmaya göre, iki risk alleli taşıyan erkekler sadece bir veya daha az risk alleli taşıyanlara kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla abdominal obezite riskine sahiptir.
Bunun da ötesinde, araştırmacılar doymuş yağlarda yüksek bir diyet yemenin abdominal obezite riskini % 32’ye kadar artırabileceğini, ancak sadece çoklu risk allelleri taşıyanlarda olduğunu keşfetmişlerdir. İlginç bir şekilde, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlar gibi diğer yağ türlerinin doymuş yağlarla aynı etkiye sahip olduğu görülmemektedir. Bir Fransız nüfusu üzerinde yapılan araştırmaya göre, rs8069645, rs744166 ve rs2293152’nin ‘G’ aleli ve rs1053005’in ‘C’ aleli, erkeklerde abdominal obezite ile ilişkilidir. Ayrıca doymuş yağ oranı yüksek bir diyet, risk allelleri taşıyanlarda obezite riskini daha da artırabilir.
İnsülin direnci şikâyeti olanlar
Yukarıda belirtilen Fransız nüfusu üzerine yapılan çalışmada, STAT3 varyantlarının insülin direnci üzerindeki etkilerine de incelenmiştir. Araştırmacılar, rs2293152 ve rs744166’nın ‘G’ alelinin yanı sıra rs1053005’in ‘C’ alelinin insülin direnci ile ilişkili olduğunu bulmuşlardır, ancak bu sefer bu durum sadece kadınlarda tespit edilmiştir. Yapılan bu çalışmaya göre örneğin, rs2293152’de ‘GG’ genotipine sahip olan kadınlarda, insülin direnci geliştirme riskinin diğer genotiplere göre 3 kat daha fazla olabilir. Rs2293152 ve rs744166’nın ‘G’ aleli ve rs1053005’in ‘C’ aleli, insülin direncine bağlıdır, ancak bu durum sadece kadınlarda tespit edilmiştir.
Kişisel STAT3 Geninin Diyet Yağlar İçin Elde Edilen Sonuçlar
STAT3 geninin kişisel genotiplerini aşağıda görebilmek mümkündür. Bununla birlikte, bu ilişkilerin belirli etnik popülasyonlardan gelen çalışmalara dayandığını unutulmamalıdır. Bu nedenle, kişi bu belirli grupların birinden gelmiyorsa, sonuçları çok dikkatli olarak yorumlaması tavsiye edilir.
Kişisel SNP’ler
Birincil SNP’ler – STAT3 rs8069645
• ‘A’ = Diyet yağlarıyla ilişkisi yoktur
• ‘G’ = Karın obezitesi ve doymuş yağlardan artan kilo artışı ile ilişkilidir
• Bu ilişki yalnızca Fransız nüfusu olan erkeklerde tespit edilmiştir.
• Dünya genelinde insanların yaklaşık% 12’sinde ‘GG’ genotipi vardır (en yüksek risktir)
Birincil SNP’ler – STAT3 rs744166
• ‘A’ = Diyet yağlarıyla ilişkisi yoktur
• ‘G’ = Karın obezitesi ve doymuş yağlardan artan kilo artışı ile ilişkilidir
• Bu ilişki yalnızca Fransız nüfusu olan erkeklerde tespit edilmiştir.
• Dünya çapında insanların yaklaşık% 28’i ‘GG’ genotipine sahiptir (en yüksek risk)
Birincil SNP’ler – STAT3 rs1053005
• ‘T’ = Diyet yağları ile ilişkisi yoktur
• ‘C’ = Karın obezitesi ve doymuş yağlardan artan kilo artışı ile ilişkilidir
• Bu ilişki yalnızca Fransız nüfusu olan erkeklerde tespit edilmiştir.
• Dünya genelinde insanların yaklaşık% 10’u ‘CC’ genotipine sahiptir (en yüksek risk)
Birincil SNP’ler – STAT3 rs2293152
• ‘C’ = Diyet yağlarıyla ilişkisi yoktur
• ‘G’ = Karın obezitesi ve doymuş yağlardan artan kilo artışı ile ilişkilidir
• Bu ilişki yalnızca Fransız nüfusu olan erkeklerde tespit edilmiştir.
• Dünya çapındaki insanların yaklaşık% 45’i ‘GG’ genotipine sahiptir (en yüksek risk)
Sonuç olarak bakıldığında; ele alınan varyantlara dayanarak, STAT3 genotipi biraz obezite ve insilün direncinden dolayı artan kilo artışı ile ilişkilidir.
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu