Tükürük Bezi Taşı Nedir?
Sialolitiazis yani tükürük bezi taşı , tükürük bezi yapısında yada kanallarında oluşan kalsiyum birikintilerine verilen isimdir. Yapılarında magnezyum potasyum ürik asit potasyum gibi tuzlar da bulunur.
Ortalama olarak %1 oranında kadınlara oranla erkeklerde ve orta yaş grubunda daha fazla görülen tükürük bezinin iyi huylu hastalıklarından biridir. Çocuklarda görülme oranı çok nadır olmakla birlikte genellikle tek tükürük bezinde ve tek taş olarak görülmektedir. Her iki tükürük bezinde de görülebilmektedir. En sık görülen türlerinden biri çenealtı taşlarıdır. Bu taşların boyutu büyük ve tükürük kanalı içerisine saplanarak yerleşmiş durumdadır. Çenealtı tükürük bezinin uzun bir kanala sahip olması bu kanalın bir çok yöne açılması ve burada çok daha fazla kalsiyum içeren salgı salgılanması çenealtı tükürük bezinde daha fazla taş görülmesine sebep olur. Kulakönü tükürük bezinde oluşan taşlar ise daha küçük ve tükürük bezinin kendi dokusu içerisinde yerleşmiştir.
Tükürük Bezi Taşı Oluşması Neye Bağlanabilir?
Tükürük bezi kanallarında ölü hücre atıkları içerisinde yaşanan bir enfeksiyon da söz konusu ise kalsiyum ve fosfat normalden daha fazla salgılanır ve taş oluşmasına neden olur. Özellikle yetersiz sıvı tüketimi, vücutta su kaybına yol açan hastalıklar ve baźı alerji ve soğuk algınlığı ilaçları bu taşların oluşumuna sebebiyet vermektedir. Gut,Sjögren,Romatoid Adrid gibi romatizmal hastalıklar ve bu hastalıkların tedavi süreci taş riskini artırmaktadır. Çeşitli rahatsızlıklara bağlı olarak görülen radyoaktif iyot ve radyasyon tedavisinin yan etkisi olarak taş oluşumları görülebilmektedir.
Bu nedenlere bağlı olarak küçük taşlar olarak oluşmaya başlar ve senede 1mm kadar büyüyerek tükürük kanallarını tıkayacak ağrı verecek boyutlara ulaşabilmektedirler.
Tükürük Bezi Taşı Belirtileri Nelerdir?
-Özellikle tükürük sıvısını azaltan bir gıda yenildiğinde çene alt kısmında veya kulak ön kısımlarında şişlikler oluşur. Bu şişlikler kişiye ağrı verir.
-Şişkinlik oluşan yerde kızarıklık,ateş,taşa yakın lenf bezlerinde büyüme gözlemlenir.
-Tükürük kanallarının açılma alanlarından iltihaplı bir akıntının ağız içine gelmesi kişiyi oldukça rahatsız etmektedir.
Tükürük Bezi Taşları Nasıl Tedavi Edilir?
Çeşitli antibiyotiklerle şişliğin ve iltihabın giderilmesi sağlanır. Ultrasonografi ile taşın boyutu, sayısı ve yerleşim yeri tam olarak tespit edilir. Çeşitli antibiyotikler iltihap gideren ilaçlarla taşın boyutuna ve iltihabın yoğunluğuna göre yaklaşık 1_2 haftalık bir tedavi uygulanır. Bu süreçte hastanın bol bol sıvı alması gerekmektedir. Bu tedavi yoluyla taşın parçalanarak yok olması sağlanabilir. Ancak taş ağız içerisine yakın yada kanal içerisine düşmüş durumda ise küçük kedilerle taş çıkarılabilmektedir. Kanal içerisinde ve çok derin yerleşim sağlamış taşlar kanala özel bir kamera ile girilerek, biz bu yönteme sialoendoskoi diyoruz, bu kameranın kırılabilir özelliği sayesinde tükürük bezi deki taşların çıkarılması sağlanabilmektedir. Bu yöntemde herhangi bir kesi işlemi yapılmaz ve günlük hayata kolayca geri dönülür. Tükürük bezi yapısal olarak tamamen bozulduysa ve taşın boyutu çok büyükse tükürük bezinin tamamı alınmak zorunda kalınabilir.
Tükürük Bezi Taşı Oluşumu Nasıl Önlenebilir?
-Gün içerisinde bol bol sıvı tüketmeyin aksatmamalısınız. Tükürük bezi taşı oluşumunu önleme ve tedavisinde en önemli faktörlerden biri sıvı tüketimidir.
-Sigara, Alkol gibi zaten sağlığımıza çok zararlı olan bağımlılık yapan madde ve ürünlerden uzak durmalısınız.
-Bir hekime danışmadan kendi kendinize ilaç kullanmayın.
-Beslenmenize özen gösterin. Dengeli beslenmeye çalışın.
-Teşhis edilmiş kronik bir rahatsızlığınız varsa doktor kontrollerinizi aksatmamaya özen gösterin.
Kaynakça: www.acibadem.com.tr