Türkiye’deki Açık Hava Müzeleri

Türkiye, tarih öncesi dönemlerden bu yana dünyanın ilk yerleşim merkezlerinin başlangıç noktası olmuş ve birçok medeniyeti içinde barındırmıştır. Buna bağlı olarak da Türkiye’nin birçok bölgesinde antik kentler ve tapınaklar yer almaktadır. Antalya, Muğla, İzmir, Aydın, Denizli, Manisa, Çanakkale, Adana, Burdur, Nevşehir, Kars, Adıyaman ve Bitlis gibi şehirlerde bulunan antik kentler ve ören yerleri, yabancı ve yerli turistlerin ziyaret ettiği başlıca alanlardır.

Türkiye, birçok alanı açık hava müzesi şeklinde değerlendirilen doğal ve tarihi güzellikleri bir arada bulunduran mükemmel bir ülkedir. Özellikle de tarih öncesi çağlardan bu zamana kadar dünyanın ilk yerleşim bölgelerine ev sahipliği yaparak bizlere son derece eşsiz kültürel miraslar bırakmıştır.

Bergama Antik Kenti

Bergama Antik Kenti, sağlık tanrısı olan Asklepios’un kenti olarak adlandırılır. İzmir’e yaklaşık olarak 100 km mesafede bulunur. Ülkemizin önemli turizm merkezi sayılan Bergama Antik Kenti, aynı zamanda dünyada bulunan ilk tedavi merkezidir. Aynı zamanda bu antik kent, dünyanın en dik olan amfi tiyatrolarından da birine ev sahipliği yapıyor. Ayrıca Bergama Antik Kenti’nde tapınaklar, kral sarayları, kütüphane, teraslar ve suyolları da bulunuyor. Dünyaca ünlü olan Zeus Sunağı’nın kalıntıları ise tepede yer alıyor. Bunun yanında Zeus Sunağı’na ait olan antik kent ve kabartmalara ait pek çok eser de günümüzde Berlin’de sergileniyor.

Perge Antik Kenti

Mermer kaplı görkemli bir kent olarak bilinen bu antik kentin, M.Ö. 1200 tarihinde kurulduğu bilinir. Antalya’ya 18 km mesafede, Aksu’da yer alan Perge Antik Kenti, mimari açıdan bakıldığında Roma dönemine ait olan Anadolu’nun en düzenli kentlerinden biridir. Mermer heykelleriyle de öne çıkan Perge Antik Kenti’nin göze çarpan en önemli kısmı ise kentin arkasındaki tepeye kurulan 12 bin kişilik bir tiyatrodur. Bu tiyatroda gladyatör oyunlarının sergilendiği de bilinen gerçekler arasındadır. Tiyatronun yanı sıra anıtsal çeşme, nekropol, surlar ve hamam bu antik kentin önemli kalıntılarıdır.

Efes Antik Kenti

Türkiye’nin en ünlü antik kenti olan Efes, Antik dönemin Anadolu başkentidir. Aynı zamanda dünyanın en bilinen merkezlerinden biri olan Efes’in tarihi ise M.Ö. 6000 yıllarına kadar uzanıyor. Efes Antik Kenti, Romalılar’ın Asya kıtasında yer alan bir merkezidir. Bu merkez aynı zamanda Artemis kültürünün de en büyük tapınağı sayılan Artemis Tapınağı’nı da içinde barındırıyor. Antik kent efsanesine bağlı olarak Meryem Ana’nın da buraya geldiği söylenen bu antik kent içinde amfitiyatro, yamaçevleri, kütüphane ve gymnasium kalıntıları da bulunuyor. Selçuk’a 3 km mesafede yer alan bu antik kente Kuşadası ve Selçuk’tan minibüslerle ulaşım sağlayabilirsiniz.

Milet Antik Kenti

Doğanın denizden kopardığı bir kent olarak adlandırılan Milet Antik Kenti, Aydın’ın Didim ilçesinde yer alır. Batı Anadolu uygarlığının en önemli merkezlerinden olan bu antik kent, kurulduğu dönemde bir liman kenti halindeyken, zaman içinde Büyük Menderes’in getirmiş olduğu alüvyonlarla denizden uzaklaşarak kara parçası içerisinde kalmıştır. Anadolu’da bulunan en büyük amfitiyatrosu, bu antik kentte bulunuyor. Yaklaşık olarak 20 bin kişilik bir kapasiteye sahip olan bu tiyatronun kazı çalışmaları devam ediyor. Milet Antik Kent içinde aynı zamanda Roma hamamları, dini merkez Delphinion, agora, boeuleterion ve gymnasium göze çarpan diğer kalıntılardır.

Hattuşaş Antik Kenti

Anadolu’nun ilk devlet yapısı olan Hattuşaş Antik Kenti, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde bulunur ve Anadolu’nun tarihinde önemli bir yere sahiptir. Çorum’a yaklaşık olarak 82 km mesafedeki Boğazköy’de bulunan bu antik kent, Hititler’in başkentidir. Hattutaş Antik Kenti’ndeki çalışmalar sırasında 5 kültür katı ortaya çıkarılmıştır. Bu kültür katları ise; Yukarı Kent, Aşağı Kent, Büyük Kale ve Yazılıkaya’dır. Hattuşaş Antik Kenti’nin en fazla göze çarpan kalıntısı, Kadeş Antlaşmasının bir tablet üzerine yazılmış olan metnidir. 1952 tarihinde başlayan kazı çalışmalarının ise, 100 yıl daha devam edebileceği de belirtilen bilgiler arasındadır.

Hiearapolis Antik Kenti

Hierapolis Antik Kenti, Anadolu’nun şifalı olan su kentidir. M.Ö. 2. yy’a kadar dayanan ve Pamukkale’nin etrafında dağılmış olan Hierapolis Antik Kenti’ne ait kalıntılar, Anadolu’da mutlaka gezilip görülmesi gereken mekanlardan biridir. Bergama kralının, karısı Hiera için yaptırdığı bu kent, tarihte ”Kutsal kent” şeklinde anılmıştır. Nedeni ise kentte çok fazla sayıda dinsel yapı ve tapınağın bulunmasıdır. Hristiyanlığın Anadolu’daki önemli merkezlerinden bu antik kent, Hz. İsa’nın havarilerinden biri olan St. Philips’in öldürüldüğüne inanılan yerdir. Hierapolis, Pamukkale Travertenleri’yle iç içe olan bir antik kent olup Denizli’ye de 18 km mesafededir.

Sardes Antik Kenti

Bizans’ın önemli bir piskoposluk merkezi olan Sardes Antik Kenti, ilk paranın basıldığı bir merkezdir. Manisa’nın Salihli ilçesinde yer alan Sart kasabasında bulunan bu antik kent, Lidya Krallığı’nın başkentidir. Sardes, aynı zamanda Hristiyanlığın batıya yayılmasında da önemli bir rolü olan Sart Kilisesi’ni de içinde barındırıyor. Yapılan kazı çalışmaları sonucunda Artemis Tapınağı; gymnasium, sinagog, dükkanlar, mermer cadde ve yaklaşık olarak 90 adet kral mezarı ortaya çıkarılmıştır.

Aphrodisias Antik Kenti

Afrodisyas Antik Kenti, dünyanın eşsiz bir stadyumudur. Aphrodisias, Aydın’ın Karacasu adlı beldesinde bulunuyor.Heykelleri ve heykeltıraş okuluyla ünlü olan bu antik kenti ismini doğa ve aşk tanrıçası olan Aphrodite’ten alıyor. Türkiye’nin en fazla ziyaret edilen merkezlerinden biri olan ve M.Ö. 5000’li yıllara kadar uzanan Aphrodisias, bilim ve edebiyatta da dönemin önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Aphrodite Tapınağı, piskopos sarayı, tiyatro, stadyum, odeon, hamam ve nekropol antik kentte görebilecekleriniz arasındadır. Afrodisias müzesinde kabartmalar, çeşitli heykeller, hayvan figürleri ve lahitler görmek mümkündür.

Assos Antik Kenti

Assos Antik Kenti, Athena’ya adanmış muazzam bir manzaraya sahip tapınağın merkezidir. M.Ö. 6. yüzyılda kurulmuş olan bu antik kentin en tepe noktasında Athena Tapınağı inşa edilmiştir. Bu görkemli tapınak ismini, Zeus’un kızı olan Athena’dan alır. Anadolu’da yapılan Dor düzenindeki bir tapınak olan bu yapı, mükemmel manzarasıyla da dikkatleri üzerine çekmektedir. Aynı zamanda burada Aristoteles de bir süre hayatını devam ettirmiş ve burada felsefe okulu kurmuştur.

Karatepe Aslantaş Açık Hava Müzesi

Son Hititler zamanında, kuzey bölgesinden gelecek olan saldırılara karşı savunma amacı ile kurulan bir kalenin geride bıraktığı kalıntıları üzerinde yer alan Karatepe Aslantaş Açık Hava Müzesi, Karatepe Aslantepe Milli Parkı alanında yer alıyor. Ülkemizdeki ilk ve en büyük açık hava müzesi şeklinde anılan bu müze, Hiyeroglif yazılarının da çift bir dille okunduğu bir mekandır. Tarihi eserleri ve kalıntılarıyla olduğu kadar çevresinde yer alan canlı yaşamının zenginliği sayesinde de hayranlık uyandıran bu müze, Osmaniye’nin en fazla turist çeken noktalarından biridir.

Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Müzesi

Yasemek Taş Ocağı ve Heykel Müzesi, UNESCO Dünya Kültür Miras Geçici Listesinde yer alan önemli bir müzedir. Bu müze, Geç Hitit Devletleri zamanına ait olduğu düşünülen, antik dünyada eşi ve benzeri olmayan açık hava müzesidir. Yakın Doğu’ya ait en büyük heykel işletme atölyesi ve taş ocağı olan bu müze, Gaziantep’in İslahiye ilçesine yaklaşık olarak 23 kilometre uzaklıktaki Yesemek Köyü’nün yamaçları üzerinde bulunuyor.

Yazar: Sevinç Urgenç