Uçaklar hayatımıza gireli sadece 100 yıldan biraz daha fazla olsa da, sivil havacılık sektörü teknolojinin de gelişmesiyle, hayatımızın vazgeçilmez bir figürü olmuştur. Başka bir ifadeyle havacılık isteyin ya da istemeyin bir şekilde sizi içine çekmektedir. Özellikle ülke içi ulaşım bir kenara koyulursa, uçaklarla seyahat etmek yurtdışına gitmek durumunda olan herkesin bir anlamda sakınamayacağı bir gerçektir. Havacılık II. Dünya Savaşı sonrasında gelişim içinde olan en önemli sektörler arasında yer almıştır. Savaş sona erince, yapılan devasa yatırımların da neticesi olarak günümüzde kullanılan turbo fan motorların atası keşfedilmiş ve bu sayede hayatımıza uçak kavramıyla beraber bir de jet kavramı girmiştir. Jetler, aslında birer uçak olsa da, klasik manada uçak olarak değerlendirilmeleri ancak 70’li yılları bulmuştur. Bunun nedeni o dönemde jetler üretilse de jet olmayan uçaklar piyasada daha fazla bulunduğundan uçak bir anlamda henüz jet kavramıyla özdeşleşmemişti. Ancak uçakların artık jetlerle anılmaya doğru yol aldığı 1970’lerde Boeing’in dünyaca ünlü ve halen de tedavülde olduğu serisi 747’lerin net bir şekilde hayatımıza girişi, uçaklarla artık ticari yolcu jetlerinin aynı kefeye konması sonucu doğmuştur. Havacılık halen de gelişen ve sonu tam olarak kestirilemeyen bir sektör olmasıyla beraber dünya üzerinde var olan birçok kişi tarafından ilgiyle takip edilmektedir.
Uçaklar, ilk icat edildiklerinde şimdi hallerinden biraz farklıydı. Başka bir ifadeyle ilkel bir şekli olan bu cihazlar, sonrasında geliştirilerek modernize edilmiştir. Adeta evrim geçiren bu makineler, sahip oldukları yürüyen aksamdan tutun da yakıt sarfiyatına dek çok değişik bir gelişim göstermiştir. Uçakların vazgeçilmez unsurlarından olan tekerlekler ya da daha teknik bir ifadeyle iniş takımları, onların yerde yaptıkları manevraları sağlamaktadır. Başka bir ifade ile uçakların taxi işleminden tutun da hareket ettiği tüm alanlarda bu hareketi sağlayan parça olması sebebiyle son derece önemlidir. İniş takımları olsa da yolcu uçaklarının geri manevra yaptığı pek görülmez. Bunun nedeni yapamayacağından değil, görüş mesafesinin olmaması hadisesidir. Başka bir değişle, her uçak geri gidebilecek bir donanıma sahip olsa da uçakların görüş mesafesi bağlamında arka planları kör nokta olduğundan bu işlemi neredeyse hiç ama hiç yapmazlar. Bu yüzden uçakların geri manevrasını ön takımlara kenetlenen bir yer aracı yapar. Sonrasında uçak ileri doğru hareket edebilecek pozisyona geldiğinde yer aracı uçağın ön takımlarından ayrılır ve uçak kendi başına pilot sayesinde ileri doğru hareket eder. Uçaklar havadayken, iniş takımlarını toplarlar bunun nedeni, uçağın aerodinamik yapısını elverişli bir hale getirmektir. Bu sayede uçak daha rahat bir uçuş yaşar ve yakıt tasarrufunun yanı sıra aynı zamanda metal yorgunluğu sorunu ortadan kaldırılır.
Her ne kadar uçaklar iniş takımlarını havalandıktan sonra toplasa da, bu bazen ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Başka bir ifadeyle toplanan iniş takımları tekrar açılamayabilir. Bazen bu duruma hidrolik sisteminde yaşanan sorunlar sebebiyet vermektedir. Bu durumda pilotların iniş takımlarını manuel olarak açabileceği bir kol uçakların kokpitlerinde bulunur. Bu sistem şöyle işler: Pilot öncelikle iniş takımlarının açılmadığını bilgisayardan tespit eder. Bunu son bir denemeyle tekrarlar, ancak değişen bir şey olmaz ise bu durumda manuel olarak takımları açar. Bu durumda doğrudan fiziki kuvvet uygulayan pilot, yer çekiminin de yardımıyla uçak iniş takımlarının kilitlenmesini bekler. Bazı durumlarda uçak iniş takımları kilitlenmeyebilir. Bu pilotların karşılaşmaktan çekindikleri en kötü durumlardan biridir. Böyle bir durumda uçak kızaklama yapmak zorunda kalacak demektir ki, bu uçağın çoğu zaman yanarak infilak etmesi sonucuna zemin hazırlar. Tarihte buna benzer çok sayıda kaza yaşanmıştır ve önemli can kayıpları olmuştur. Bu yüzden uçaklar kalkış yapmadan önce gerekli teknik incelemenin yapılması uçakların güvenli bir şekilde seferlerini tamamlayabilmeleri açısından kritik bir rol oynar. Böyle bir durum yaşandığından genel olarak tüm iniş ve kalkışlar iptal edilir ve pist özel bir maddeyle kayganlaştırılır ayrıca yangın çıkmaması için de özel önlemler alınır.
Kaynakça:
https://tr.m.0wikipedia.org/wiki/İniş_takımı
Yazar:Emir Karasu