TCG Atılay,
Türk denizcilik tarihe geçmiş bir denizaltıdır. Bu denizaltının tarihe geçmesinin nedeni Marmara Denizi’nin Çanakkale açıklarında batmış olmasıdır. Türk denizcilik tarihine şöyle bir bakıldığı zaman birçok kazaya ve de batığa rastlamanız mümkündür. Bunlardan en önemlileri arasında yer alan TCG Atılay denizaltısı, 14 Temmuz 1942 tarihinde batmıştır. Bu kazaya neyin sebebiyet verdiği kati olarak belirlenememişken, tahmini olarak TCG Atılay’ın bir mayına çarpması sonucu batığı yönünde kuvvetli görüşler vardır. Söz konusu mayının I. Dünya Savaşı sırasında Marmara’nın Çanakkale Boğazı açıklarına döşenmiş olduğu varsayılır. Söz konusu denizaltı bizzat Türk mühendislerce üretilmiş olduğundan son derece önemli bir öneme sahipti. TCG Atılay denizaltısı Türkiye’nin önde gelen tersaneleri arasında yer alan Taşkızak Tersanesi’nde inşa edilmiş ve de resmi olarak 1939 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Donanması’na dahil olmuştur. Başka bir ifadeyle 1939 yılı ile beraber hizmete giren denizaltı sadece 3 yıl gibi kısa bir süre hizmet verebilmiştir. 1942 tarihinde dramatik bir şekilde ortadan kaybolan TCG Atılay denizaltısı, bizzat Türk Donanması tarafından aranmış olsa da yeri bir türlü saptanamamıştır. Aslında battı şamandırası da bulunan TCG Atılay’dan telefonla kurulan irtibatta herhangi bir dönüş yaşanmamıştır.
O dönemin şartları gereği, söz konusu denizaltının nerede olduğu dahi tam olarak belli değildi Ancak daha sonra Rahmi Koç Müzesi’nin de desteği ile yapılan araştırma, neticesini vermiş ve de TCG Atılay denizaltısının nerede olduğu tam olarak tespit edilmiştir. Buna göre Atılay, Çanakkale’den 5 ila 7km arasında bir uzaklıkta Marmara Denizi’nin 70m derinliğindedir. Bir de enkaza yapılan dalış, TCG Atılay denizaltısının neden battığına yönelik de ciddi ipuçlarını beraberinde getirmiştir. Yapılan dalışta, TCG Atılay’ın gövdesinde çok ciddi bir hasar olduğu tespit edilmiştir. Bu hasarın görüntüsünden anlaşılan ise denizaltının bir mayına çarpmış olma ihtimalinin kuvvetle muhtemel olduğudur. Çünkü böyle bir hasar ancak mayın ile çarpışma sonucu olabilir. Bu yüzden yine de kesin olarak belirlenemese de TCG Atılay’ın bir mayına çarpması sonucu battığı hakim olan ortak görüş haline gelmiştir. Söz konusu denizaltının bir başka önemi de, Türk Donanması’na ait bir denizaltı ilk defa sualtında iken batmış olmasıdır. Olayın gerçekleştiği gün TCG Atılay’ın mürettebatı 39 kişiden oluşmakta idi. Ancak bu 39 kişiden sadece 1’i, kazadan kısa bir süre önce karaya çıkmış ve de mürettebat için gıda almaya gitmiştir. Bu kişi Ahmet Bağdat adında bir erdir.
TCG Atılay denizaltısının fiziksel özelliklerinden bazıları ise şunlardır: Boy:80m, Mürettebat Kapasitesi:52, Menzil:10.000km, Maksimum Hız: 12km/sa. TCG Atılay denizaltısının müze olması yönünde bir proje bulunmaktadır. Ancak bu proje henüz hayata geçmemiştir. İleriki yıllarda bunun hayata geçirilmesi muhtemeldir. TCG Atılay denizaltısı 14 Temmuz 1942’de batsa da resmi olarak 20 Aralık 1950 tarihinde liste dışı kalmıştır.
Yazar:Emir Karasu