Karşınızda konuşan insanın doğru mu söylediği, yoksa yalan mı söylediğini anlamak bir çok kişinin hayalidir. Bunu anlamak için herkesin uzman olmasına gerek kalmadan bir kaç ipucu mevcuttur:
1. Kişiler konuşurken ya da göz kontağı kurarken olan gülümsemesi incelenebilir. Zorla yapılan gülümsemeler sadece ağız ile yapılır. Bu anda kişinin gerilimde olduğunu ve gerçek manada mutlu olmadığını kolaylıkla anlamak mümkündür. Zorla olan gülümsemelerde dişler görülmez. Gerçek, içten gelen gülümsemelerde ise dişler genel olarak görülmektedir. En önemlisi de, gerçek gülümsemeler sadece ağız ile değil, komple tüm yüz ile gerçekleştirilir.
2. El, kol ve bacak hareketleri bu noktada çok önemlidir. Yalan söylemenin vermiş olduğu adrenalin ile birlikte hareketsiz, katı ya da yapay hareket etme eğiliminde olunur. Kulak ya da burun ile oynama, kafa tarama hareketleri gibi birçok yapay hareket meydana gelir.
3. Karşıdaki kişi eğer yalan söylüyor ise aşırı derecede terleme de bulunurlar. Gözle görülür bir biçimde çok fazla terlerler.
4. Gerekli gereksiz çok fazla şeyden bahsederler. Çok ince detaylara bile takılıp anlatmaya başlarlar. Eğer böyle yapıyorlarsa kendilerini çaresizlik içerisinde kalmışlardır ve karşısındakini yalanına inandırmaya çalışıyordur.
5. Göz-bebekleri çok önemlidir. Yalan söyleyen kişi göz kontağında bulunmaktan kaçınır. Çok fazla göz kırpar. Çok önemli bir ipucu da, sağ elini kullanan kişiler soru sorulduğunda göz-bebeği sağa doğru giderse hatırlamaya çalışıyordur, sola doğru göz-bebekleri kayarsa da pratik zekası ile bir şeyler uyduracak demektir. Solak olanlar içinse bu durum tam tersidir.
6. Duygu durumu da önem arz etmektedir. Genelde duygular daha sonradan gelir. Yalan söylerken bir müddet durduktan sonra tepki verirler.
7. Yalan söylediği anlaşılan kişiye bol bol soru sorup sorularınıza tepkilerini en ince detayı ile birlikte incelemeye çalışmak faydalı olabilir. Yalan söyleyenler kendilerini rahatsız hissettiklerinden dolayı vücutları ile başka tarafa yönelme eğiliminde bulunurlar ya da kaçmaya çalışırlar. Karşısındaki ile aralarına bir nesne bir şey koymaya da çalışabilirler.
8. Karşısındakinin kelimelerini genelde tekrarlama eğilimi gösterirler ve daha çok konuşarak ikna etmenin farklı yollarını ararlar. Buradaki ipucu ise, monoton bir tonda konuşmaya devam etmeleridir.
9. Yukarıda söylenilen her şeyi incelemek için kısa bir sessizlik anı oluşturup kişinin ne kadar rahatsız olduğu incelenebilir.
10. Son olarak da, konuşurken konuyu birden değiştirmek işe yarayabilir. Bunu yapmanın nedeni, suçsuz insan kapatılan konuya tekrar dönmek ve konuyu aydınlatmak isteyecektir. Ama yalan söyleyen kişi ise konu değiştiği için rahatlayacak ve kurtulduğunu düşünecektir.
Kaynakça:
Etkili İletişim Stratejileri ve Beden Dili Ders Notları
Yazar: Semahat Göker