Yakın tarihli bir çalışmada, multivitamin, çinko ve C vitamini alan yaşlı yetişkinlerin hastalık dönemlerini daha kısa ve daha az şiddetli semptomlarla atlattığını belirlemiştir. Çinko ve C vitamini, önceki çalışmalarda daha iyi bağışıklık işlevi ile ilişkilendirilmiştir. Bazı uzmanlar, bu bulgulara rağmen, teşhis edilen eksiklikler olmadan multivitamin alınmasının sağladoğı faydalar için daha fazla kanıta ihtiyaç olduğuna inanmaktadır. Nutrients 1’de yayınlanan bir araştırmaya göre, multivitamin, çinko ve C vitamini içeren bir mineral takviyesi alan yaşlı yetişkinler, daha kısa süre hastalık yaşamışlar ve plasebo alanlara göre daha az şiddetli semptomlarla karşılaşmışlardır.
Çalışmanın sonuçları, besin eksikliği olan bireyler bağlamında faydalıdır, ancak herhangi bir yaygın öneride bulunulmadan önce multivitaminler hakkında daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Bu yazıda yaşlılıkta vitamin kullanımı ile ilgili bilgiler bulunmaktadır.
Çinko ve C Vitamini
Oregon Eyalet Üniversitesi Linus Pauling Enstitüsü’nden araştırmacılar, yaşları 55 ile 75 arasında değişen 42 sağlıklı katılımcı ile 12 hafta boyunca çalışma yapmışlardır. Bu katılımcıları iki gruba ayırmışlar ve grubun biri günlük plasebo almış diğeri multivitamin ve mineral kombinasyonuna almıştır. Bu 3 aylık zaman dilimi içindeki katılımcılardan takviye alan grubun hastalık günlerinin sayısı, plasebo grubuna göre daha düşük çıkmıştır. Hastalık gün sayısı ortalama olarak üç günlük çıkmıştır ve bu sayı plasebo katılımcıları için altı gündür. Araştırmacılar, çinko ve C vitamini ayrı takviyeler olarak seçilmiş çünkü bunların bağışıklık fonksiyonuna yardımcı oldukları belirlenmiştir ve ek katılımcılar hastalandığında daha az şiddetli semptomlarla rol oynamış olabileceklerini belirtilmiştir.
Araştırma Sınırlamaları
Son çalışmanın sınırlılıkları, özellikle az sayıda katılımcı ve kısa zaman aralığı akılda tutulmalıdır ki bu çalışma bulgularını olumsuzlamaz, ancak büyük ölçekli bir öneri verilmeden önce daha fazla araştırmanın yapılması gerektiğini vurgulamaktadır. Yani herkes multivitamin almalı şeklinde düşünülemez. Dahiliye uzmanı ve geriatrist Dr. Michael Devine’e göre, bu kılavuzun yerinde olması için çok daha ikna edici kanıtların olması gerekir. Bugüne kadar, spesifik vitamin veya mineral eksiklikleri olduğu bilinmeyen ortalama bir kişi için multivitamin almanın ölçülebilir herhangi bir faydasını gösteren önemli bir kanıt yok şeklinde açıklama yapmıştır. Vitamin eksikliği yaşlandıkça birçok kişi için gelişse de, bunlar yaşlanmanın otomatik bir parçası değildir. Bugüne kadar, spesifik vitamin veya mineral eksiklikleri olduğu bilinmeyen ortalama bir kişi için multivitamin almanın ölçülebilir herhangi bir faydasını önerecek önemli bir kanıt yoktur.
Dr. Devine, tipik bir multivitamindeki çeşitli vitamin ve minerallerin konsantrasyonlarına bağlı olarak, çok düşük bir zarar riski bulunduğunu, ancak aynı zamanda şüpheli faydaları da olduğunu belirtmektedir. Bununla birlikte, multivitaminlerin bir tür beslenme sigortası olduğu fikrini ortadan kaldırmak zordur. Çünkü hastalara, vitamin kullanımlarına destek veren ampirik kanıtlar eksiktir ve bir bireyin vücudunun buna nasıl tepki vereceği konusu farklılıklar gösterir. Birçok kişi bir tane alırken iyileşme hissettiğini bildirmekteyken yine birçok kişi bazıları faydası olmadığını söylemektedir.Bu bir plasebo etkisi olabilir, ancak tam olarak net bir şekilde edinilemediği için kişiseler, her gün bir multivitamin almalıyım şeklinde düşünmemeleri gerekir.
Tüm Takviyelerle İlgili Daha Fazla Kanıta İhtiyaç Vardır
West Virginia Üniversitesi’nden araştırmacı Safi Khan, daha önemli kanıtlara duyulan ihtiyacın yalnızca multivitaminler için geçerli olmadığını, balık yağı haplarından kalsiyuma kadar bir dizi takviye için geçerli olduğunu belirtmektedir. Sağlığı iyileştirmenin bir yolu olarak multivitamin veya takviye alma düşünülüyorsa, bunun yerine Daha iyi bir yaklaşım beslenme koşullarının iyileştirilmesi özellikle meyve ve sebzelere daha fazla odaklanmak gelmektedir.
Annals of Internal Medicine 2’de 2019’da yayınlanan bir meta-analiz, 24 takviyenin (multivitaminler, spesifik vitaminler ve mineraller, omega-3’ler ve antioksidanlar) yanı sıra sekiz diyet içeren 277 klinik denemenin verilerini gözden geçirilmiştir. Akdeniz, azaltılmış tuz ve az yağlı. Toplamda yaklaşık bir milyon katılımcı dahil edilmiştir. Araştırma, katılımcıların hatırlamasına dayanan ve doğru sonuçlar için sorunlu olabilen gözlemsel çalışmalar yerine yalnızca randomize, kontrollü denemeleri içermektedir. Bunun yanında tuz alımının azaltılması, omega-3 takviyeleri ve folat almanın kalp krizi ve felç riskini azalttığı kanıtlanmıştır. Ancak takviyelerin geri kalanı, iyileştirilmiş kardiyovasküler sağlık veya daha uzun ömür ile herhangi bir ilişki bulunamamıştır.
Uzmanlar, genel olarak, kişinin vitamin eksikliği konusunda endişeleri varsa, bunun gerçekten doğru olduğundan emin olmalı ve kontrolünü yaptırmaları gerektiğini belirtmektedirler. Ancak, genel sağlığı iyileştirmenin bir yolu olarak takviyeleri alınıyorsa, bunun kanıtlarının zayıf olduğunu bilinmelidir. En iyi yaklaşım özellikle meyve ve sebzelere odaklanarak sağlıklı bir şekilde beslenmektir. Sırf multivitaminler veya diğer pek çok takviye için çok güçlü kanıt olmaması, bunların değersiz olduğu anlamına gelmez, çünkü eksiklikler varsa yardımcı olabilir. Ancak, daha büyük bir sorunun işareti olabileceği için bu eksikliğin sebebini bilmek önemlidir. Örneğin, düşük miktarda demir anemiyi belirtisi olabilir veya iyot eksikliği tiroid sorunu olabilir. Kişi özellikle yaşlıysa, vitamin ve mineral seviyesini kontrol ettirmek için bir sağlık kuruluşuna gitmesi tavsiye edilir.
Özet olarak vitamin reklamları, yaşlanmayı yavaşlatmanın, kalp hastalıklarını önlemenin, görmeyi iyileştirmenin ve kanseri önlemenin bir yolu olarak antioksidanları vitaminleri lensa etmektedir. Laboratuvar çalışmaları ve birçok büyük ölçekli gözlemsel çalışma (insanları yeme alışkanlıkları ve takviye kullanımları hakkında sorgulayan ve ardından hastalık modellerini izleyen tür), belirli antioksidanlar açısından zengin diyetlerden ve bazı durumlarda antioksidan takviyelerinden faydalandığını göstyermektedir.
Ancak randomize kontrollü deneylerin sonuçları (insanların belirli besinleri veya plasebo almaya atandıkları) bu iddiaların çoğunu desteklememektedir. 230.000’den fazla katılımcıyla yapılan 68 randomize denemenin sonuçlarını bir araya getiren bir çalışma, E vitamini, beta karoten ve A vitamini verilen kişilerin, plasebo alanlara göre daha yüksek ölüm riskine sahip olduğunu tespit etmiştir. C vitamini haplarının hiçbir etkisi olmadığı ve selenyumdan ölüm oranlarında küçük bir azalma olmadığı görülmüş, bu besinler hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Bu bulgular, antioksidanların hap şeklindeki genel faydasının çok az olduğunu göstermektedir. Öte yandan, birçok çalışma, bu antioksidanların daha yüksek düzeylerini gıdalarda tüketen kişilerin birçok hastalığa yakalanma riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir. Bu yüzden kişi hangi yaşta olursa olsun vitamin almayı düşünüyorsa, önce eksikliği olup olmadığını uzman bir sağlık kuruluşunda kontrol ettirmeli sonra gerekiyorsa ve öneriliyorsa vitamine başlamalıdır.
Kaynakça:
https://www.webmd.com/healthy-aging/news/20121130/older-adults-vitamins-supplements
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2682456/
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu