Çevre de yönetim de birden çok anlamı olan, üzerinde uzlaşılmış tek bir tanımı olmayan kavramlardır. �Çevre, basit olarak, “canlıların içinde yaşadığı ortam”, en geniş tanımıyla ise “insan ve diğer tüm canlı varlıklarla birlikte doğanın ve doğadaki insan yapısı öğelerin bütünü” olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yönetim ise kimi kez örgüt, kimi kez yönetsel etkinlikler (idari faaliyetler), kimi kez de yönetme (sevk ve idare) anlamında kullanılmaktadır. Bazen de yönetim dendiğinde bir süreç ve bu süreci oluşturan organlar, başka deyişle kişi ve gruplar anlaşılmaktadır. �Elbette yönetim, organlar arasında belli bir hiyerarşik düzeni de gerekli kılmaktadır. Bütün bu unsurlar göz önüne alınarak yönetim, “belli bir amacın gerçekleştirilmesi için örgütlenmek ve bu örgütün işlerliğini sağlayacak her türlü yönetsel etkinliğin işbirliğiyle gerçekleştirilmesi, başka deyişle kaynakların bir araya getirilmesi ve bütün bunlar gerçekleşirken, örgüt içinde ve örgütün ilişkide bulunduğu diğer örgütlerle eş güdüm sağlanması ve tüm bu sürecin denetlenmesi” olarak tanımlanabilir.
Çevre Yönetiminin Amacı
Yönetimin her aşamada bilimi hayata yaklaştıran bir olgu olduğu, çevre yönetimi söz konusu olduğunda bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Nitekim çevre sorunları insan etkinliklerinin, başka deyişle üretim ve tüketim faaliyetlerinin doğal çevre üzerinde baskı kurmasıyla oluşmaktadır. Çevre yönetiminin amacı da çevre sorunlarına çözüm bulmak, başka deyişle çevresel kaliteyi korumaktır. Çevre yönetimi bu amacına ancak bilimsel veriler ışığında, bilimsel çözüm yöntemleri üreterek ulaşabilir.
Çevre yönetimi, ekolojik açıdan “çevre sisteminin canlı unsurlarının sağlıklı bir ortamda yaşamaları için çevre sistem dengesinin korunması amacıyla doğal kaynak kullanımının her aşamasında ortaya çıkan sorunların saptanması, sorunlara ilişkin çözüm yollarının aranması ve bunların uygulamaya aktarılması için yapılan planlama, eş güdüm, denetim ve yürütüm işlevlerinin bütünü” olarak tanımlanmaktadır.
Çevre yönetimi insan ile çevre sisteminin diğer unsurları arasında bir denge kurmayı, insanın doğal çevreye verdiği zararı en aza indirmeyi amaçlayan bir örgütlenme olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda en geniş anlamıyla çevre yönetimi “çevreye ilişkin strateji, politika ve programların uygulanma aracı” olarak tanımlanabilir. Bu strateji ve politikalar çevrenin korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesine yöneliktir. Başka deyişle çevresel kalite çevre yönetimin amacı olmaktadır.
Çevre yönetimi örgütlenmesi, içerdiği yönetim sürecinde çevresel kalitenin korunması ve çevre sorunlarının çözülmesi için belli bir planlamayı gerekli kılmaktadır. Bu planlama da amaca yönelik belli politika ve stratejileri içermek durumundadır. Bu değerlendirmeler çerçevesinde çevre yönetimi, bir örgütlenmeyi, bir yönetim sürecini, bu süreçte amaca yönelik olarak belli bir planlamayı, sürecin unsurları arasında eş güdüm sağlanmasını ve elbette sürecin denetlenmesini içermektedir.
Bütün bu etkenler çevre yönetiminin bir sistem olduğunu göstermektedir. Kuşkusuz sistemin gereklerinin yerine getirilmemesi çevre yönetimini amaçlarından uzaklaştıracaktır. Hatalı bir çevre yönetiminin çoğu kez doğadan kısa vadeli amaçlarla yararlanılması, ilkel teknolojiler kullanılması, sağlıksız piyasa işleyişi ve dengesiz değişim ilişkileri gibi faktörlere dayandığı görülmektedir.
Kaynakça:
Hasan Ertürk-Çevre Bilimlerine Giriş
Şeref Gözübüyük ve Tekin Akıllıoğlu-Yönetim Hukuku
Yazar:Esat Kaplan