Salep, çayırotu, çam çiçeği ve orchis, salep orkidesi, orkide gibi isimleri ile bilinen tel köklü bu bitki, salepgiller familyasındandır. Mor renkli çiçekleri ve dik gövdesi ile göz kamaştıran bu bitki, mis kokusu ile birçok duyumuza hitap eder. Kökleri ve bu köklere bağlı iki yumru salep bitkisinin kullanılan yerleridir. İçeriğinde müsilaj, glikoz, kalsiyum ve uçucu bir yağ barındırır. Ülkemizde en çok Batı Akdeniz, Ege, Marmara ve Batı Karadeniz bölgelerinde yetiştirilen bu bitkiden elde edilen salep içeceğinin en lezzetli olarak içebileceği yerler Kastamonu Taşköprü ilçesi, Yozgat Akdağmadeni ilçesi ve Burdur Bucak yöresi olarak bilinmektedir.
Kendine yetişme ortamı bulabildiği diğer ülkeler ise, İran, Yunanistan, Bulgaristan, Lübnan, Suriye, Tunus, Ukrayna, Rusya, Yugoslavya, Arnavutluk, Çek Cumhuriyeti gibi ülkeler ile birçok Avrupa ülkesi (İsviçre, İtalya, Avusturya, İrlanda, Portekiz, İngiltere, Norveç, İsveç, Filanda, İspanya, Fransa, Belçika, Hollanda, Almanya, Danimarka vb.) olarak bilinmektedir. Ancak tüketime hazır hale getirilene kadar bir çok işlemden geçmesi ve bu sürecin çok emek istemesi ürünün maliyetini artırdığından çoğu ülkede yaygın olarak yetiştirilememektedir.
Salep Tüketime Hazır Hale Nasıl Gelir?
Salep bitkisinin toprak altında kalan yumruları toprak kazılarak nazikçe yeryüzüne çıkartılır. Yıkandıktan sonra, su veya süt içerisinde kaynatılır. Bu işlem sonrasında kurutulmak üzere iplere dizilerek direk güneş ışığına maruz bırakılmadan gölgede kurutmaya bırakılır. Daha sonra öğütme işlemi yapılarak toz hale getirilir.
Kışın içinizi ısıtan, üzeri tarçınla süslenerek tadına farklı bir aroma katılan ve genellikle içecek olarak tüketilen salep bitkisinin sizlerle paylaşmak istediğimiz bir çok faydası bulunmaktadır.
Salep’in Sağlığınıza Faydaları Nelerdir?
– Kış aylarında çoğumuz gribal enfeksiyon, öksürük, bronşit gibi sağlık problemleri ile boğuşurken göğsümüzü yumuşatacak ve içimizi ısıtacak içecekler tüketmeye çalışırız. İşte tam da bu noktada imdadınıza yetişecek içeceklerden biri olan salep, göğsü yumuşatarak öksürük ve bronşite iyi gelir. Ayrıca iştahsız olacağınız bu dönemde sizin için bulunmaz bir besin kaynağı olacaktır.
– Sütü sevmeyen ancak kalsiyum tüketmesi şart olan kişiler için, eşsiz aroması ve tadıyla daha kolay içilebilecek bir içecek sunarak yardımcı olur.
– Özellikle kış aylarında soğuk algınlığına bağlı olarak hemoroid problemi yaşayan kişiler için çok faydalıdır. Çünkü salep kabızlığı önleyerek, bağırsakların daha düzenli çalışmasına yardımcı olur. Hazımsızlık, gaz problemlerine iyi gelir bu sayede mide için iyi bir koruyucudur.
– Kadınların yılın oniki ayında yaşadığı adet sancılarının dindirilmesinde ve düzenli bir adet takvimine sahip olmasında etkilidir.
– İçeriğindeki kalsiyum ve protein sayesinde bağışıklık sistemimizi güçlendirirken, tok tutma özelliği sayesinde aç kalmadan kilo verilmesine yardımcı olur. Vücudun daha fazla yağ yakmasını sağlayan salep, diyet sürecinde kaslarınızı korur, kolay ve sağlıklı kilo verilmesini sağlar. Diyet yapıyorsanız ara öğünlerinizden birini salep içeceği ile tatlandırabilirsiniz. Sütle pişirilmiş bir bardak salep içeceğinde sadece 100 kalori bulunmaktadır.
– İçeriğindeki protein ile beyni besleyen salep ile okul çağındaki çocuklarınızın zihninin daha dinç ve kuvvetli olmasını, hafızalarının gücünün artmasını sağlayabilir, onların daha büyük bir zevkle süt tüketmelerine katkıda bulunabilirsiniz.
– İçerdiği mineraller ile vücudunuzun daha dinç ve enerjik olmasını sağlayan salep üşüdüğünüz zamanlarda ise kısa sürede tüm vücudunuzun ısınmasını sağlayacaktır.
– Cildinizin daha canlı ve parlak görünmesini sağlar.
– Cinsel gücü artıran doğal bir reçetedir.
Salep Hangi Gıdalarda Kullanılır?
İçecek olarak daha çok tüketilen salep bitkisi, dondurmanın ve sütle yapılan muhallebi gibi tatlıların ana maddesi olarak kullanılmaktadır. Ayrıca kurabiye, kek gibi unlu mamüllerde de kullanılmaktadır. Ancak her toz salep saf salep değildir. Süt tozu yada farklı maddelerle karıştırılarak piyasaya sunulan ve fiyatı ortalamanın altında olan ürünlerden kaçınmanızı tavsiye ederiz.
Salep’in Sağlığa Bir Zararı Var mı?
Bilinen bir yan etkisi bulunmayan ancak içeceği şekerle pişirildiğinden ve şekerli sütlü tatlılarda kullanıldığından diyabet hastaları için önerilmemektedir.
Kaynakça:
saglikaktuel.com
organikgunler.com
Yazar: Eda Şahan