Son yıllarda medya-sosyal medya aracılığı ile antibiyotiğin gereksiz kullanımı ve antibiyotiklerin vücudumuza verdiği zararlar konusunda bilgilendirici video ve kamu spotlarına yer verilerek halkımız bilinçlendirilmeye çalışılmaktadır. Bu çalışmalar antibiyotik kullanımının gerektiğinden fazla hale gelmesi ve insanların antibiyotik olmadan iyileşemeyeceklerini sanmaları konusundaki yanlış kanıları ortadan kaldırmak amacı ile yapılmaktadır. Eczanelerden para karşılığında reçetesiz antibiyotik alımı da neredeyse imkansız hale gelmiştir. Bu nedenle gerçekten gerekli olmadıkça elinizde bulunan antibiyotikleri doktorunuzun onayı olmadıkça asla kullanmamalısınız. Ayrıca, doktorunuza size antibiyotik yazması konusunda ısrarcı bir tavır takınmamalısınız. Antibiyotikler tek başlarına çok masum ilaçlar olmadıkları gibi bazı insanlarda alerjik reaksiyonlar da gösterebilmektedir. Şimdi sizlere, özellikle antibiyotik alerji deneyimi olmasına rağmen bu tür ilaçları kullanmaya devam eden insanlarımızın ya da bu durumundan habersizce antibiyotik alarak farklı rahatsızlıklar yaşayan hastalarımızın nasıl sorunlarla karşılaşabileceği konusunda bilgiler vermek istiyoruz.
Antibiyotik Alerjisi Nedir?
Antibiyotiğin alınması ile birlikte vücudun antibiyotiğin etkilerine direnç göstermesidir.
Özellikle belirli antibiyotiklerde daha sık karşımıza çıkan bu alerjik duruma karşı her zaman tedbirli olmanızda fayda var. Penisilin içeren antibiyotik gruplarını kullanırken de çok dikkatli olmalısınız. Her insan penisilin içeren iğne ya da ilaç kullanmadan önce alerji testi yaptırmalıdır. Tabi penisilin dışında antibiyotikte bulunan farklı bir maddeye karşı da alerjiniz olabilir. Antibiyotiğe karşı alerjik reaksiyon gösteren bünyeler, diğer insan bünyelerine göre çok daha hassas olmaktadır. Bu kişilerin ancak kendilerine alerji yapmayan gruptaki antibiyotikleri kullanmaları, hatta mümkün olduğunca antibiyotik kullanmamaları gerekmektedir. Ancak günümüz insanı, en küçük bir soğuk algınlığı, basit iltihaplı hastalıklar ve üst solunum yolu ile ilgili antibiyotiksiz geçebilecek hastalıklarda bile evde bulunan rastgele bir antibiyotiği çekinmeden kullanabilmektedir. Bu kişinin antibiyotiğe alerjisi varsa sağlığı açısından büyük tehlike arz etmektedir. Bazı insanlarda hafif görülen yan etkiler, kimi insanlarda ölüme bile yol açabilmektedir. Bu durum tamamen kullanılan antibiyotiğe ve kişinin vücut yapısına, genetik faktörlere göre değişkenlik gösterebilmektedir. Aile hikayesinde antibiyotik alerjisi bulunan kişilerin ise antibiyotik kullanımında diğer insanlara göre çok daha dikkatli olmaları gerekmektedir.
Antibiyotik Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Alerji yapan etken maddeye, antibiyotiğin çeşidine, dozuna göre değişik belirtilerle ortaya çıkan antibiyotik alerjisi her kişide farklı belirtiler gösterse de genel olarak görülen belirtiler aşağıda belirttiğimiz gibi olmaktadır.
Ciltte Görülen Yan Etkiler:
– Ciltte kızarıklık en yaygın görülen belirtilerden biridir. Bir çok insanda ilk görülen reaksiyonlardan biridir. Şişkinlik ve kaşıntı bu durumu takip eder. Tıp dilinde bu durum, Alerjik Kontakt Dermatit olarak adlandırılmaktadır.
– Vücudun tüm bölgelerinde ya da belirli bölgelerde kırmızı pul pul döküntüler olabilir. Tıp dilinde bu duruma, Makülopapüler Döküntü denilmektedir.
– Halk arasında Kurdeşen olarak da bilinen tıpta ürtiker olarak adlandırılan alerjik reaksiyonlar görülebilir. Ağız ve göz çevresinde küçük kaşıntılı kabartı ve kızarıklıklar oluşabilir. Bu ürtikerlerin boyutları bir birinden farklılık gösterebilmektedir.
– Vücuttaki tüm dokuların şişmesi ile tüm vücutta ya da sadece yüzde şişlikler görülebilir. Bu duruma, tıpta anjiyoödem denilmektedir. Sadece ellerde ya da dudaklarda şişliklerin olduğu vakıalar da görülebilmektedir.
Daha farklı ve ciddi boyutta olan yan etkilerden bahsedecek olursak;
– Alerji reaksiyonları yeni yeni başlıyorsa çok şiddetli dayanılmaz karın ağrıları söz konusu olabilir. Karın ağrısının nedeni antibiyotiğin midede yarattığı sancılardan kaynaklanmaktadır.
– Ateş, yorgunluk, burun akıntısı, halsizlik,öksürük ve tüm vücutta kabarma görülebilir. Özellikle küçük çocuklarda, alerji yüksek ateşle kendini göstermektedir. Bu durumda hiç beklenmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı daha ileri boyutta hasara yol açacak durumlara zemin hazırlanmamalıdır
– Solunum yolları tıkanabilir ve alerjiye maruz kalan kişi şiddetli nefes darlığı çekebilir. Genellikle nefes darlığına göğüste yanma hissi eşlik eder. Tansiyonda ani düşüş, ağızda uyuşukluk-karıncalanma hissi, vücutta şişlikler, bayılma gibi ekiler de ekleniyorsa, hasta
Anafilaksi olmuş demektir. Bu durum hayati risklerin arttığını gösterdiğinden, hastaya acil müdahale yapılmalıdır.
Antibiyotik alerjisinden daha az etkilenmiş kişilerde ise;
– Ağızda aftlar meydana gelebilmektedir. Bu aftlar kişinin beslenmesine engel olduğu gibi acı çekmesine de sebep olur. Bu aftlar antibiyotiğin kesilmesi ve gerekli tedavinin uygulanması ardından kaybolur. Tedavi olarak çeşitli gargaralar ve ağız içerisine sürülen Kenacort türü kremler kullanılmaktadır. Gargaralar arasında ise, Kloraben en fazla tercih edilen ilaçlar arasında yer almaktadır.
Antibiyotik Alerjisinde Nadir Olarak Görülen Belitler :
– İşitme kaybı, halsizlikle birlikte iştahsızlık, karaciğer zehirlenmesi, çeşitli mantar enfeksiyonları, kırmızı adam sendromu, göz bebeklerinde titreme, serum hastalığı görülen diğer alerjik reaksiyonlardır. Bu rahatsızlıklardan bir kaçının bile görülmesi durumunda hemen doktorunuza yada en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Aksi halde ciddi zararlara sebep olacak durumlara maruz kalabilirsiniz.
Antibiyotik Alerjisi Kaç Gün İçerisinde Kendini Gösterir?
Bazı insanlarda ilk 3 gün içerisinde belirti gösteren bu alerji bazı insanlarda 15 gün boyunca sinsice belirti göstermeyip 15 günden sonra birden alerjik reaksiyon gösterebilir. Ancak belirttiğimiz tüm alerjik reaksiyonlar dikkate alınmalıdır. Bu durumu yaşayan kişi kendini çok iyi takip etmelidir. Kişinin hangi ilaca ya da maddeye alerjisinin olduğunun bilinmesi tedavi açısından çok önemlidir. Bu durumda farklı bir ilaca geçilir ya da ilacın yan etkilerini azaltacak ilaçlar kullanılır.
Antibiyotik Alerjisi En Çok Kimlerde Görülür?
– Diğer aile fertlerinde, kan bağı olan kişilerde antibiyotik alerjisi varsa kişi alarjiye genetik olarak yatkınlık gösterebilir.
– Belirli bir antibiyotiğe alerjisi olan kişide başka bir antibiyotik de alerji yapabilir. Bu durumda kişide alerjiye neden olan etken madde tespit edilmelidir. Bu da çok uzun zaman alabilir.
– Alerjik bünyeli insanlar, yani başka şeylere alerjisi bulunan kişiler antibiyotiklere karşı da reaksiyon gösterebilmektedir.
– Uzun süre antibiyotik kullanan kişilerde de alerjik reaksiyonlar gözlenmektedir.
Daha sağlıklı ve geleceği umutla karşılayabilecek bireyler olarak, antibiyotik kullanımında oldukça hassas olmalı ve çevremizde bulunan insanları da bu konuda bilinçlendirmeliyiz. Unutmayın ki; uzun süreli ve sık kullanımlarda, antibiyotikler bağışıklık sisteminizin çökmesine ve kansere kadar götüren bir çok hastalığa neden olmaktadır. Bir kutudan bir şey olamaz mantığı ile hareket etmenin yanlış olduğunu kabul etmeliyiz. Bir tanesinin bile hücrelerimize, dokularımıza vereceği zararı düşünerek kullanmamız gereken antibiyotiklere muhtaç olamamak için, en önemlisi beslenmemize dikkat etmeli, sarımsak ve soğanda bulunan doğal antibiyotiği yaşamımıza yerleştirmeliyiz.
Kaynakça:
alerji.web.tr
antibiyotik.gen.tr
Yazar: Eda Şahan